Workshops bij HVT show

Garmt van der Zel | 20 mei 2004

Op de eerste dag van de HVT open dagen werd er in Studio 2 van het Polyhymnia complex een workshop gegeven over de historie van surround, van mono via Quad naar SACD door Hans Lauterslager (die in de jaren `50 voor Philips Classics werkte) in samenwerking met Latham en HVT.

Workshop `van Quad naar SACD` in Studio 2 door Hans Lauterslager

In de akoestisch zeer goed geprepareerde ruimte vertelde de heer Lauterslager over de verschillende ontwikkelingen die destijds werden gedaan op het gebied van Quadro geluid op vinyl, de problemen die het goed afspelen van deze opnames met zich meebracht (vooral met betrekking tot de gebruikte elementen in de draaitafel) en de successen die ondanks de beperkingen van de techniek konden worden geboekt. Zo kon met een nauwkeurige plaatsing van de 4 speakers en een goede afregeling van de pick-up daadwerkelijk een gevoel van ruimtelijkheid ontstaan, ondanks de vaak zeer kleine kanaalscheiding van enkele dB`s. Twee wat oudere heren konden dit beamen, aangezien één van hen een nog steeds werkende Quad-installatie thuis had staan. Ter demonstratie werd het Brandenburg Concerto No.5 van J.S. Bach gedraaid, uitgevoerd door de `Deutsche Bachsolisten` en door het label Victor opgenomen in `CD-4` (één van de meest succesvolle Quad-encoderingen). De gebruikte draaitafel en JVC Quad decoder waren museumstukken door de heer Lauterburg zelf meegenomen. Het geluid werd verder weergegeven door een subliem klinkende set van Linn, bestaande uit het AKURATE luidspreker-systeem, Linn `klasse V` eindversterkers en gloednieuwe Unidisc SC surround voorversterker/multi-speler (waarvan de 5.1-ingang werd gebruikt). Hoewel verwend door nieuwe digitale media als SACD en DVD-Audio, was het geluid toch zeer natuurlijk en rustig te noemen, met een flink aandeel aan ruimte-akoestiek. Zeer bijzonder om dit eens te horen!

Na deze toch wel prettige demonstratie werd de link gelegd naar de mastering die in Studio 2 wordt gedaan. In deze studio worden namelijk originele analoge stereo en Quad opnames in de best mogelijke kwaliteit overgezet naar digitaal (2-kanaals en multi-kanaals SACD). Voor dit doel wordt een mengtafel met dezelfde electronica als Polyhymnia gebruikt in hun opnameapparatuur aangewend. Als afspeelapparaten worden zwaar gemodificeerde Studer 1/2" bandmachines gebruikt en hoge kwaliteit dCS AD/DA omzetters. In 2002 re-masterde Polyhymnia acht originele Philips Classics Quadrofonische opnames, in de jaren `70 opgenomen op een 4-kanaals 1/2" analoge tape, voor uitgave op Super Audio CD (op PentaTone Classics). De originele 30 jaar oude tapes werden direct omgezet naar DSD, met verbluffend resultaat.

Een demo van één van deze opnames liet horen hoe goed men toen hun vak verstond: wat een natuurlijke nagalm, klankbalans en detail in het geluid! Duidelijk hoorbaar was dat de muziek die werd gedraaid in het Concertgebouw was opgenomen. Pluim ook voor de Linn apparatuur, die naar mijn mening al met al het beste (in ieder geval het natuurlijkste) multi-kanaals geluid van de show produceerde.

Calibratie

Workshop `Calibratie` door Frank Doorhof

In Studio 10 werd in een samenwerking van Marantz, ITC Home Theater en Piega een workshop gegeven over het calibreren van beeldweergevers. Frank Doorhof van ITC Home Theater heeft zelf een opleiding gevolgd bij de ISF (Image Science Foundation) in de Verenigde Staten en sprak o.a. zijn verbazing uit over het feit dat de meeste mensen naar een videobeeld kijken dat geen recht doet aan de bedoeling van de kunstenaar, vanwege vaak volledig verkeerde instellingen van het weergaveapparaat. Er zijn namelijk maar weinig apparaten (zeg maar bijna geen enkel apparaat) dat uit de doos functioneert volgens de standaard. Door een ISF calibratie wordt het mogelijk om toch zo dicht mogelijk bij de standaard en dus de intentie van de kunstenaar (filmmaker) te komen. Met behulp van grafieken en diagrammen op een laptop werd dit proces van a tot b uitgelegd, waarna een demonstratie volgde van de sublieme Marantz VP-12S3 1-chip DLP-projector en daarna van de hagelnieuwe, zeer grote en zeer dure 3-chip Marantz VP-10S1, waarop tevens een vergelijking werd getoond tussen DVD en D-VHS (een digitale High-Definition tape), d.m.v. de film `Moulin Rouge`. Al met al een zeer leerzame en interactieve demo. Het leukste van de workshop was de vraag hoeveel kleuren de mens kan onderscheiden. Dat zijn er namelijk maar 3: rood, groen en blauw. Hieruit worden door de hersenen de andere kleuren `gemaakt`.

Lees voor meer informatie over ISF en ISF calibraties het artikel dat op HiFi.nl eerder verscheen.

High Definition beeld

HD-DVD bij Transtec

Bij Transtec gaf men een demonstratie van HD-DVD op een SIM2 Domino 30 projector met een resolutie van 1280x720. Als bron werd een Home Theater PC (HTPC) gebruikt, waar Windows Media Player 9 software op draaide. WM9 van Microsoft wordt als één van de mogelijkheden voor encodering van High Definition video genoemd voor gebruik op het nieuwe medium HD-DVD en wat mij
betreft maakt Microsoft een grote kans het ook daadwerkelijk te gaan worden. De door Transtec geprojecteerde DVD `Coral Reef`, met een resolutie van 720p was uitermate gedetailleerd en zeer rijk in kleur. Hoewel ik weet dat de Microsoft DVDs een enorm dieptebeeld weer kunnen geven, ontbrak het beeld hier wel wat aan. Desondanks een sublieme demonstratie van waar HD toe in staat is.

Vergelijking D-VHS en DVD bij Marantz

Bij Marantz vond tijdens de workshop calibratie een vergelijking plaats tussen de DVD `Moulin Rouge` en de D-Theater versie van dezelfde film. Dit alles gebeurde op de VP-10S1 3-chip DLP-projector van het merk. Vooral in kleine achtergrondstructuren, geeft de High Definition versie gewoon duidelijk meer detail te zien en vooral de kleurverzadiging van met name het rood valt onmiddelijk positief op. Het kleurengamma van een D-VHS 1080i High Definition tape is duidelijk groter dan van de DVD, die bijna flets overkomt in vergelijking. Hoewel het D-VHS medium het hoogst waarschijnlijk niet gaat redden als commercieel populair medium, is JVC wel de eerste geweest met een betaalbare bron voor High Definition materiaal. Het is echter een kwestie van tijd voordat D-VHS van de troon zal worden gestoten door HD-DVD.

 

Lees ook het verslag van Rene van Es betreffende de HVT show