Luisterbezoek Frans Strik

Centraal in het land wonen is geen garantie voor korte reistijden. Dat bleek weer eens toen ik op weg was naar Frans Strik voor de rubriek "Uw set beluisterd". Frans woont in het noorden van het land en dat is zelfs voor mij een behoorlijke trip.

Om fileleed te voorkomen werd de afspraak gemaakt op een zaterdagmiddag. Na twee uur toeren gaf Eva mij de melding "bestemming bereikt". Ik stond voor een hoekwoning aan de rand van een woonwijk in een dorp in "Grunningen". Met een tas vol muziek belde ik aan en maakte kennis met Frans. Niet veel later genoot ik van een prachtig uitzicht over de weilanden van het noordelijke platteland. Het heeft wel wat, zo`n uitgestrekt landschap waarin bijna niets anders is te zien dan weilanden en wat bomen. Een uitzicht dat velen die in de randstad wonen helaas niet hebben. Het was de belangrijkste reden voor Frans om dit huis te kopen.

Het huis van Frans is modern maar niet kil ingericht. Een esdoorn parketvloer geeft het geheel een strak uiterlijk. De woonkamer is royaal en dat is maar goed ook, want een paar Quad ESL`s kunnen wel wat ruimte gebruiken. Niet alleen klankmatig maar ook in verhouding tot de ruimte. Groter is niet namelijk niet altijd beter. Voor de Quad`s ligt een tapijt op de vloer dat zorgt voor enige geluiddemping, maar dat kan niet voorkomen dat de ruimte in akoestisch opzicht relatief hard is. Het plafond is wel het vermelden waard. Onder het plafond zijn balken aanwezig om de houten verdiepingsvloer te dragen. Tussen de balken in is echter geen rechthoekige ruimte aanwezig, maar een boogvorm die steeds wordt herhaald. Het plafond heeft daardoor wel een apart uiterlijk en ook akoestisch kan ik me voorstellen dat het beter is dan een strak vlak plafond. Dit zorgt enigszins voor een diffuse weerkaatsing van het geluid, waardoor plafondreflecties minder invloed hebben op het klankbeeld. Minder gunstig voor de geluidswaliteit zijn twee tegenover elkaar liggende grote glaspuien. Ze maken het huis heerlijk licht maar zijn natuurlijk niet de beste plaats om een paar luidsprekers voor te plaatsen... We hebben samen nog wat zitten filosoferen over alternatieven voor de opstelling voor de set, maar dat is in de huidige situatie gewoon niet mogelijk. Frans roeit voorlopig met de riemen die hij heeft. En die riemen zijn op zich wel bijzonder: gemodificeerde ESL`s 63 van Quad, aangestuurd door een (gemodificeerde) Audio Note SORO SE geïntegreerde buizenversterker die maximaal  18 Watt per kanaal leveren... Nou is 18 Watt uit een buizenbak niet direct vergelijkbaar met 18 Watt uit een transitorbak, maar erg veel vermogen is het natuurlijk niet. Als bron wordt een CEC TL-2X loopwerk (snaargedreven) gebruikt met Audio Note DAC 3 om de enen en nullen naar analoge spanning om te zetten. Het geheel is geplaatst op een Soundstyle XS 310 meubel. Alleen het meubel is niet gemodificeerd...

Voor de noodzakelijke verbindingen wordt gebruik gemaakt van Audio Madness bekabeling. Audio Madness is een bedrijf in oprichting dat audiofiele bekabeling op de markt gaat brengen. Naast netsnoeren, luidsprekerbekabeling en interlinks levert het bedrijf interne bekabeling voor het upgraden van bijvoorbeeld versterkers.

Frans is getrouwd en heeft twee kinderen: een dochter van 14 en een zoon van 8. De hele familie is de hort op zodat wij ongestoord kunnen luisteren en praten over onze gedeelde hobby. Belangrijk aan die hobby is uiteraard hetgeen waar het uiteindelijk om draait: het genieten van gereproduceerde muziek. Frans heeft een brede muzieksmaak, en houdt vooral platen waarin veel “gebeurt”. Maar ook Lounge en underground lounge zijn genres waarvoor Frans zich erg interesseert. Ook hier weer vooral platen waarin veel te ontdekken valt. In de schappen staan CD`s van Kraftwerk, Yellow, en Brian Eno. Maar ook Harold Budd, David Silvian (ex Japan) en Zappa staan netjes op artiest gerangschikt. Van veel artiesten staat er bijna het complete oeuvre, inclusief bootlegs en bijzondere uitgaven. Het bekijken (en begeren!) ervan heeft een hoog “kind in een snoepwinkel” gehalte...

De toekomst

Zoals vele mannen van in de veertig is ook Frans begonnen met een koffergrammofoon. De eerste platen waarvan werd genoten waren onder andere Introspective van Thijs van Leer en Tubular Bells van Mike Oldfield. Zeker die laatste behoort ook tot mijn favorieten. Het is duidelijk dat hij toen al hield van platen waarin veel gebeurt! Het ontbreken van voldoende geld stimuleerde Frans om zelf luidsprekers te gaan bouwen. Vaak werden die eerst privé gebruikt, en na verloop van tijd werden ze weer verkocht om vervolgens met het geld weer nieuwe luidsprekers te bouwen. Langzaam maar zeker werd het een zoektocht naar het ultieme geluid, en die zoektocht werd gestaakt nadat de Quad ESL 57 werd beluisterd. Ze werden aangeschaft en er werd jarenlang van genoten. Daarna is de ESL 63 aangeschaft, inclusief een paar mooie stands waarmee ze wat hoger komen te staan. De “kleine” ESL heeft dat wel nodig, anders is het net of je naar dwergen zit te luisteren. Niet helemaal tevreden over het geluid van de ESL`s is Frans gaan experimenteren. Uiteindelijk heeft dat geresulteerd in het vervangen van de condensatoren. Geen kleintjes, condensatoren zo groot als frisdrankblikjes. Het is net of er een pakketje dynamiet achter op de luidsprekers is aangebracht. Het zijn vier Siemens 47µF/640V polypropyleen/olie condensatoren waarvan vooral het laag zou profiteren.

Tijdens mijn bezoek is uiteraard veel muziek gedraaid. Muziek met veel details en activiteit. Maar ook mijn eigen schijfjes werden gedraaid. Voor de beoordeling van de klankkwaliteit van de set ben ik uitgegaan van mijn eigen muziek, omdat ik die goed ken en daardoor met eigen set kon vergelijken. Wat meteen opviel was dat de set veel detail laat horen. Gelukkig maar, want daar houdt Frans erg van. De plaatsing van de instrumenten, stemmen en vele bliepjes en bloepjes was perfect. In de diepte miste ik wel wat ruimtelijkheid, wat naar mijn idee het gevolg is van een niet optimale akoestiek. Ook vond ik het laag wat aangedikt en het hoog een beetje mat. Er ontbrak wat sprankeling en helderheid. Vreemd, want in een relatief harde ruimte is het hoog meestal meer dan voldoende aanwezig en ook de ESL`s hebben normaliter een prachtig hoog.

Jammer dat deze fraaie set hierdoor niet optimaal uit de verf komt. Last but not least vind ik die 18W per kanaal toch wel een beetje aan de krappe kant. Zeker met een ESL die een tamelijk laag rendement heeft van 86 dB. Echt lekker stevig draaien is er gewoon niet bij en dat is jammer, want sommige muziek (en zeker Kraftwerk) heeft gewoon wat meer geluidssterkte nodig dan dat deze combinatie levert. Waarschijnlijk zijn de buren wel ontzettend blij met het versterkervermogen.

De toekomstplannen van Frans met zijn set bestaan vooral uit het upgraden van de componenten: De nieuwe grote ESL`s van Quad staan op het lijstje, naast de snaargedreven CEC TL-1 laserunit. Ook het opwaarderen van zijn Audio Note DAC tot een nog beter exemplaar behoort tot de wensen. Ik hoop echt voor Frans dat het upgraden van zijn set ook een significante verbetering met zich meebrengt. Zijn huidige componenten zijn al van sublieme kwaliteit en ik ben ervan overtuigd dat er meer verbetering bereikt kan worden door het aanpassen van de akoestiek. Maar ik moet oppassen dat ik geen akoestiekfreak wordt die alleen maar zeurt over dat het allemaal beter kan zonder in apparatuur te investeren. Bij Frans en bij vele anderen zijn de mogelijkheden voor het aanpassen van de akoestiek beperkt, althans in de mate waarin het nodig is om echt verbetering te realiseren. Een separate luisterruimte blijft de optimale situatie voor een audiofiel/muziekliefhebber. Het upgraden van apparatuur is bij Frans helaas een duur alternatief om toch nog wat procentjes winst te behalen. Wel leuk natuurlijk, apparatuur upgraden en vol spanning luisteren of het beter is geworden. Het is duidelijk dat ook Frans is besmet met het upgradevirus....