Nautilus op wielen

Tijdens de internationale autoshows is de stand van Lexus een vaste tussenstop voor de audio liefhebbers. De Japanners laten graag weten dat ze al jaren samenwerken met Mark Levinson en dat levert altijd een portie luisterplezier op. Op de autoshow van Detroit wandelenden de kenners echter in straf tempo door naar Jaguar. Een duidelijk geval van ‘twee vliegen in één klap’. In de Jaguar C-XF concept auto laten de Britten voor het eerst zien hoe een autogeluidsinstallatie er volgens B&W ‘Nautilus recept’ uit zou moeten zien.

De autoshow van Detroit is traditioneel een waar feest van nieuwe automodellen en spectaculaire prototypen. Na een korte kennismaking met de fraai gelijnde ‘C-XF’ ontwerpstudie van de toekomstige Jaguar generatie zouden we dus bijna zijn doorgelopen op naar de volgende met veel feestgedruis gestarte modelpresentatie. Tot ons oog opeens op de klassieke gekrulde luidspreker van Bowers & Wilkins valt die vlak naast de Jaguar staat te glimmen.
En valt het kwartje. De geruchten over een samenwerking tussen de beide Britse grootheden – Jaguar en B&W – waren er al. Alle aanleiding om toch maar eens door te vragen. Het bleek een voltreffer. Op zijn draaischijf midden op de tentoonstellingsstand was de Jaguar C-XF in eerste instantie met geen mogelijkheid van nabij te bewonderen, maar nadat we hadden genoteerd dat in het Jaguar interieur een ware audio revolutie heeft plaatsgevonden, was er vanzelfsprekend geen houden meer aan. Een verplicht bezoek. Met of zonder toestemming van de breed geschouderde veiligheidsmannen.

Voor een gedetailleerd luisterverslag zullen we nog even geduld moeten oefenen (de contacten zijn al gelegd), maar de eerste kennismaking met het interieur van de chique Britse sportwagen is ook zó al indrukwekkend genoeg. Vooral wanneer je het puur door de audio bril bekijkt. Bowers & Wilkins staat in de ‘normale’ luisterruimte al vele jaren bekend als een uiterst innovatief merk dat niet schroomt om spectaculair nieuwe wegen in te slaan. Bij hun primeur in de auto is het niet anders.

Beste van de show

Niet voor niets is de Jaguar na afloop van de North American Auto Show (want zo heet hij voluit) uitgeroepen tot ‘Best in show’. En daar sluiten wij ons in hifi-opzicht graag bij aan. B&W trekt immers een dermate groot blik vol fraaie techniek open dat we onze cd’s maar vast hebben klaargelegd voor een nadere kennismaking.

En aangezien we het over een surround systeem hebben, vind je in het C-XF interieur letterlijk rondom details die de moeite van het bekijken waard zijn. Sterker nog: ze zijn veelal nooit eerder in een auto vertoond. De Britse luidsprekerspecialisten werkten tijdens de ontwikkeling van dit studiemodel dan ook nauw samen met de autodesigners.
Hoewel? Studiemodel? Het is een publiek geheim dat Jaguar dit praatplaatje heeft gemaakt om te testen hoe het publiek reageert op de nieuwe en duidelijk veel modernere lijnen van binnenkort te lanceren Jaguar-modellen.

Ook topgeluid hoort kennelijk bij die vernieuwing. Wat doet B&W om hun reputatie op het gebied van highend systemen in de woonkamer (en studio) nog eens extra te onderstrepen met een zeer hoogwaardig systeem voor de auto? Antwoord: ze trekken een blik vol techniek open. Hoog tijd om dat allemaal eens nader te bekijken.

Matrix

Vanzelfsprekend stelt de beperkte inbouwruimte en het werken met een akoestisch behoorlijk eigenwijze cabine de luidsprekerbouwers voor hindernissen die ze in hun ruim veertigjarige ervaring nog maar zelden zijn tegengekomen. Toch valt op dat de oplossingen veelal teruggrijpen naar snufjes zoals we die al van B&W kennen.

Zo valt bijvoorbeeld meteen op dat speakers zowel voor- als achterin op een soort honingraatpanelen zijn gebouwd. Bij Formule 1 racewagens wordt dat gebruikt om extreem sterke en lichte constructies van de monocoque (zeg maar: de zitkuip) te creëren. Terwijl B&W het effect vergelijkt met de versterkingsconstructies zoals ze die in hun grote luidsprekerboxen toepassen. Door een wafel van twee platen te gebruiken, met daartussenin een dempende laag van dunne wandjes in een honingraatpatroon, kunnen tweeters en middentonen speakers optimaal hun werk doen.

Diamond Dome tweeter

Over tweeters gesproken: daarvoor grijpt B&W (hoe kan het ook anders) terug op zijn peperdure en veelgeprezen Diamond Dome techniek. Met vederlichte, maar extreem stijve constructie die hoge tonen sprankelend laat ‘doorkomen’. Voor deze specifieke automobieltoepassing kregen de tweeters een spiraalvormig dempingpaneeltje aan de achterkant mee. In een dashboard valt het immers niet mee om aan de klassieke langwerpige Nautilus oplossing ruimte te bieden.

Bas, midden, achter

Zelf zegt B&W dat de lage bas misschien wel de grootste uitdaging was. Hoe krijg je immers een voldoende strak laag, zonder enorme luidsprekers en grote kasten? Hun antwoord zien we langs de onderkant van de beide voordeuren: Bass Beam. De langwerpige en ondiepe vorm van de deuren wordt simpelweg naadloos gevolgd door de vorm van de luidsprekers. Zo werken ze effectief en kunnen toch gebruik maken van een relatief groot kastvolume (de inhoud van de deur zelf).

Bass Beam

Voor de middentonen zien we een wel héél vertrouwde oplossing terug. Nou ja, figuurlijk gesproken dan, want het zit vanzelfsprekend achter beschermende paneeltjes verborgen. B&W kiest hier voor luidsprekers met de karakteristieke goudgeel gekleurde Kevlar conus. Even sterk als de kogelwerende vesten die van hetzelfde materiaal worden gemaakt, melden de mannen van B&W glimlachend.
Overigens valt het op dat ze nadrukkelijk hebben gestreefd naar een ‘natuurlijk’ geluidsbeeld zoals we dat ook in de huiskamer kennen. Waarbij het er onder andere om ging een mooi akoestisch plaatje vóór de inzittenden te creëren. Zoals dat hoort, zouden we bijna zeggen. Maar de werkelijkheid ligt in menig auto heel anders. 

Wide Dispersion driver

De Bowers & Wilkins specialisten zijn tot het uiterste gegaan om een bijna onmogelijke combinatie van eigenschappen te realiseren. Ze beloven dat je voorin niet zal worden afgeleid door overmatig veel geluid van achteren uit. Terwijl de achterpassagiers zelf toch op hoog niveau kunnen meegenieten.

Hoe? Achterin valt op dat er drie kleine en volgen B&W nadrukkelijk op de passagiers gericht werkende speakertjes in het dakpaneel zijn gebouwd. Samen met de andere luidsprekers worden ze via een digitale geluidsprocessor zodanig aangestuurd dat ook achterin de juiste geluidskwaliteit en –richting wordt gecreëerd. Het zijn overigens kleine full-range speakers. Hun werking wordt ondersteund door het luidsprekerpaneel op de ‘hoedenplank’ positie, waarin onder andere nieuw ontwikkelde autoluidsprekers zijn gebouwd die hun werk over een groter gebied optimaal doen. Wide-Dispersion Drivers, noemt B&W de techniek.

We zouden bijna zeggen: wordt vervolgd. In de vorm van zeer interessante B&W audio installaties in de jaguar productiemodellen. En natuurlijk gaan we zo snel mogelijk uitgebreid luisteren hoe die superspeciale Jaguar C-XF geluidstechniek klinkt!