Hoe koop je nu eigenlijk hifi? - deel 1

Dit achtergrondartikel is in twee delen gepubliceerd. Lees hier deel 2

De oude geluidsinstallatie heeft geheel of gedeeltelijk de geest gegeven of voldoet simpelweg niet meer. Een simpel minisetje is gauw aangeschaft bij een warenhuis of elektronicagigant... maar zou een met zorg samengesteld systeem niet meer -en langer- luisterplezier bieden? Hoe kan men bepalen welke apparaten goed bij elkaar passen en hoe zou het budget moeten worden verdeeld onder de verschillende componenten? Met dit artikel hopen wij hifistarters een antwoord op deze en andere vragen te geven. 

Smaak

Muziek is voor de één vermaak en voor de ander een absolute levensbehoefte maar praktisch iedereen is gevoelig voor muziek en heeft zo zijn of haar voorkeur voor bepaalde muziekstijlen. Wanneer we een maaltijd klaarmaken of in een restaurant gaan eten hebben we bepaalde verwachtingen wat betreft de smaak en verfijning van het voedsel. De ene keer wordt er een simpele snack gegeten en een andere keer uitgebreid gegeten maar een goede smaak willen we sowieso.

Alhoewel een simpel minisetje van de prijsstunter aardig wat geluid kan produceren, stelt het ons niet in staat om van een natuurlijke en uitgewogen muziekweergave te genieten want daar is die technologie simpelweg niet toe in staat. Het is dan, alsof we elke dag een vette hap `uit de muur` verorberen. Niet bepaald verfijnd en zeker niet verrijkend, wat komt doordat de weergave van de muziek met de nodige vervorming wordt gepresenteerd. We komen dan heel wat tekort en het verschil met een goed muzieksysteem (in plaats van `geluid`-systeem) zal iedere muziekliefhebber zonder enige moeite kunnen horen.

Detailhandel versus prijsstunter

De welbekende, grote megastores verkopen alles van haardrogers tot elektrisch gereedschap en van TV`s tot GSM`s. Daartussen vindt men dan een gangpad met `geluidsapparatuur`, wat op het verzoek om een demonstratie door de verkoper even snoeihard wordt gezet. Zelfs bij eigen bediening zullen zowel de akoestische omstandigheden als de opstelling in een schap ongeschikt zijn om een helder oordeel te kunnen vellen. Daarnaast is het assortiment van zo`n gigant vaak gericht op een zo laag mogelijke prijs en dus zal men daar wel veel apparatuur aantreffen maar vaak onvoldoende deskundig advies en geen gelegenheid om in alle rust in een akoestisch geschikte omgeving te kunnen luisteren.

Informatie

De hifidetailhandel bestaat uit speciaalzaken waar men op ongehaaste wijze te woord wordt gestaan door verkopers die zelf hifiliefhebbers (ook wel audiofielen genoemd) zijn. Dergelijke speciaalzaken hebben meestal ten minste één of meer luisterruimtes waar men in alle rust naar een uitgekozen apparaat of systeem kan luisteren.

De beste manier van demonstreren is met één set luidsprekers in de luisterruimte (de set die door u wordt beoordeeld). Dat wordt in het Engels een `Single-Speaker Demonstration` genoemd (ooit opgeworpen door het Schotse merk Linn; zij hadden ontdekt dat elk extra paar onaangesloten luidsprekers dankzij de opgebouwde geluidsdruk mechanisch gaat `meespelen` en helaas op ongewenste wijze!). Bij veel winkels zal men een muur van luidsprekers aantreffen, plus een knoppendoos om te schakelen tussen de verschillende modellen. In zo`n opstelling zal geen enkele luidspreker optimaal zijn werk kunnen doen en zullen de meest in het gehoor springende exemplaren vaak als `winnaar` uit de strijd komen (die vervolgens op langere termijn gehoormatig vermoeiend blijken te zijn). In een dergelijke luistersituatie zal het des te moeilijker zijn om vast te stellen of een bepaalde versterker of cd-speler goed met andere componenten combineert.

Er is een enorm verschil tussen een echte hifispecialist en een elektronicasupermarkt met een afdeling "hiefie". Gelukkig zijn er filialen van bepaalde winkelketens waar ervaren verkopers de kans krijgen om een goede luisterruimte in te richten. Korting is prettig maar legt op de lange termijn minder gewicht in de schaal dan een eerlijk advies wat leidt tot een goed samengesteld systeem. Bij een specialist kan men mede dankzij dat advies, het met uiterste zorg gekozen assortiment en de luisterruimte een lange termijn investering in muziekgenot maken. Ter illustratie: in tegenstelling tot een gemiddelde auto kan een kwalitatief goed muzieksysteem 20 jaar of (na een servicebeurt) zelfs langer meegaan.

Voordat men naar de hifispecialist gaat, kan het handig zijn om eerst wat informatie uit de hifipers op te diepen, zoals de website die u nu bezoekt; HiFi.nl. Op internet is veel informatie te vinden maar men moet zich altijd realiseren dat het om vrije media gaat en dat wat men leest vaak een mening is en geen absoluut feit. Internetfora zijn minder geschikte bronnen voor het verkrijgen van neutrale informatie gezien die vrijwel altijd (vanuit de oprichter) zijn toegespitst op één bepaald merk of zelfs één model van een merk waar men 100% achter staat, met als gevolg dat ze `anti` al het andere zijn. Leuk voor gebruikers van zo`n apparaat om weetjes uit te wisselen maar ongeschikt voor het verkrijgen van een helder overzicht van de huidige opties in een bepaald prijssegment.

Ook bij het lezen van artikelen uit de professionele hifipers moet men recensies vooral als leidraad zien. De conclusies van recensies zijn niet heilig, ze komen meestal van mensen met veel luisterervaring maar die mensen hebben ook hun voorkeuren. Daarnaast is het mogelijk dat een bepaald apparaat bij de recensent thuis simpelweg niet uit de verf komt. De conclusie is dan terughoudend of negatief, terwijl datzelfde apparaat in een andere omgeving (of systeemcontext) misschien best goed zou kunnen presteren. Ook is het mogelijk dat een apparaat veel lof ontvangt of als beste uit een groepstest komt.

Het kopen van hifi op basis van testuitslagen en het vervolgens aan elkaar knopen van testwinnaars is geen garantie voor succes; het leidt niet zelden tot teleurstellingen. Nogmaals, het gaat uiteindelijk om de systeemsynergie en het is daarom mogelijk dat drie apparaten die afzonderlijk niet al te hoog scoorden in recensies samen een gouden combinatie vormen. Audiorecensenten zijn muziekliefhebbers en onverdroten speurders die desondanks zijn gebonden aan praktische- en tijdsbeperkingen. Toch kan de lezer dankzij recensies een goed inzicht krijgen in de techniek, de ergonomie en het algehele karakter van een onderwerp en in dat opzicht kan een recensie heel nuttig zijn. Op basis van die informatie kan men een lijst opstellen met ergonomische, klankmatige en zelfs cosmetische wensen.

Wenslijstje 

Het is handig om eerst een lijst met bepaalde wensen op te stellen. Bijvoorbeeld: moet de versterker een hoofdtelefoonaansluiting hebben en is een klankregeling gewenst? Gaat de voorkeur uit naar compacte luidsprekers, of juist naar vloerstaanders? Daarnaast kan men zich afvragen of het nieuwe systeem een enkele hoofdbron moet hebben, bijvoorbeeld een cd-speler, of juist drie: om cd, lp en radio te kunnen beluisteren. Dat is van belang voor de verdeling van het budget. Wanneer er hoofdzakelijk cd`s en slechts zelden lp`s worden gedraaid is het beter om eerst een zo goed mogelijke cd-speler aan te schaffen en pas later naar een nieuwe platenspeler te gaan zoeken.

Wanneer het budget niet al te veel bewegingsruimte toelaat en beide (of alle) bronnen even veel zullen worden ingezet is het belangrijk om in ieder geval een zo goed mogelijke platenspeler aan te schaffen, eventueel eerst met een bescheiden geprijsd aftastelement om de kosten te spreiden. Platenspelers zijn puur fijnmechanische apparaten en goede fijnmechanica blijft kostbaar in productie, vandaar dat een behoorlijke platenspeler altijd meer van het budget in beslag zal nemen dan een cd-speler of tuner. Wanneer een cosmetisch geheel niet erg belangrijk is kan men een gebruikte -en soms verrassend goede- tuner voor weinig geld aanschaffen.

Twee- of meerkanaals

Er zijn ook mooie tweedehands platenspelers te vinden maar koop zowel nieuwe als gebruikte platenspelers altijd bij een speciaalzaak waar men zo`n product helemaal op haren en snaren kan zetten (er komt namelijk heel wat kijken bij het correct opbouwen en afregelen van een platenspeler). Voor een platenspeler zal men ook een speciale `Phono` versterkertrap nodig hebben die in de versterker (of receiver) kan zijn ingebouwd of los kan worden aangeschaft. Houdt bij de aanschaf van compacte standstaande luidsprekers rekening met de kosten van een paar degelijke standaards (ze klinken namelijk altijd beter wanneer ze vrij in de ruimte -en op de juiste hoogte- staan opgesteld). De kabels moeten van goede kwaliteit zijn maar hoeven geen fortuin te kosten. Als laatste: moet het systeem twee (Stereo) of meer kanalen (en dus meer luidsprekers) hebben?

Zogeheten `Surround`- en `Home Theater` systemen zijn de laatste jaren erg in trek omdat het idee van een soort bioscoop in eigen huis veel mensen aanspreekt. Alhoewel dat op zich prima is, kopen veel muziekliefhebbers daarom automatisch een meerkanaals setje, terwijl ze er maar heel af en toe een film mee gaan bekijken. Vooral wanneer het om een veel-voor-weinig systeem gaat zal de prijs/kwaliteitverhouding heel scheef gaan omdat er meerdere versterkerkanalen én meerdere weergevers worden geboden voor een laag bedrag. De prijs/kwaliteitverhouding lijkt dan wel goed, maar zelfs dat kan tegenvallen (bijvoorbeeld wanneer een weergever het begeeft bij de eerste dinosaurusvoetstap). Een multikanaalssysteem is niet perse meer geschikt om luid mee te draaien (denk aan een feestje) maar kan soms wel meer geluidsdruk in het laag (dankzij de subwoofer) produceren. Een degelijk gebouwde stereoweergever, aangestuurd door een geschikte versterker kan overigens best voor een indrukwekkende `sound` zorgen.


Een weergavesysteem -of het nu het meest muziek of film met meerkanaalsgeluid moet weergeven- kan het beste op het dagelijks gebruik worden gekozen maar bij de aanschaf kan er wat marge worden verkregen door een systeem met bovengemiddelde daadkracht te kiezen. Een goed surroundsysteem kost altijd meer dan een goed tweekanaalssysteem omdat de kwaliteit liefst gelijk moet blijven bij het gebruik van meerdere kanalen. Voor wie af en toe films bekijkt maar vooral naar muziek luistert is een mooi tweekanaalssysteem daarom meer geschikt. Voor de prijs van een behoorlijk multikanaalssysteem kan een ervaren verkoper een verrassend goed stereosysteem samenstellen.

Budgetverdeling

Voor de verdeling van het budget onder de verschillende apparaten bestaat geen gulden regel maar er kan wel worden gesteld dat de bronnen gemiddeld gezien de meest belangrijke componenten zijn omdat geen versterker of luidspreker kan compenseren voor wat er bij de bron verloren gaat. Luidsprekers hebben na bronnen de meest belangrijke en lastige taak; het omzetten van een elektrisch signaal naar een geloofwaardige akoestisch weergave. De versterker moet echter zowel goed zijn aangepast op het inkomend bronsignaal als de luidsprekers met zo min mogelijk vervorming aansturen en onder controle houden. Laten we een 2000 euro budget als uitgangspunt nemen voor een 2-bron stereosysteem met bijvoorbeeld een (SA-) cd-speler en een tuner. Een goede budgetverdeling zou dan zijn:

De gekozen luidsprekers kunnen standaards nodig hebben maar wanneer dat niet het geval is blijft er wat geld over, wat in ofwel betere luidsprekers of een betere versterker kan worden gestoken. Een platenspeler kan -wanneer gewenst- later worden toegevoegd en zoals eerder aangegeven kan men daar een vergelijkbaar (of zelfs hoger) bedrag als dat van de cd-speler voor reserveren. Wanneer de beste versterkerkandidaat (voor de gekozen luisprekers) een Phono-ingang heeft zal dat schelen in de kosten. Overigens zijn er reeds losse Phono-voorversterkers verkrijgbaar vanaf 69 euro.

Een paar goede kabels hoeven geen fortuin te kosten, vanaf zo`n 3,50 euro per meter is er aardige luidsprekerkabel te koop en een setje interconnectkabels (bijvoorbeeld als verbinding tussen de cd-speler en de versterker) begint bij zo`n 20 euro (vandaar een gecombineerd bedrag van 50 euro in de bovenstaande opsomming). Uw dealer kan de luidsprekerkabels van de juiste pluggen voorzien, wat de levensduur maar ook de weergavekwaliteit ten goede komt.

Dit achtergrondartikel is in twee delen gepubliceerd. Lees hier deel 2