De Min plust! - Cambridge Audio Min21 en X300

“Ik kan geen reden bedenken waarom je in deze prijsklasse zou moeten kiezen voor een groter systeem, behalve dan om indruk te maken op je audiovrienden. Maar laat die vrienden twee nummers luisteren op je nieuwe Minx-luidsprekers en ook zij zullen je gelijk moeten bekennen.” Dat schreef ik begin 2011 in de conclusie van een Cambridge Audio Min20 / X300 recensie. Nu, eind september 2012, staat diezelfde X300 subwoofer weer in de luisterruimte, maar nu met de Min21 satellieten. Wat is er in anderhalf jaar veranderd?

Voordat je verder leest is het misschien handig om de recensie van 2011 er nog eens op na te slaan. Veel van wat ik toen schreef is nog steeds actueel. De Min21 satellieten zijn uiterlijk niet te onderscheiden van hun voorgangers, en aan de X300 zijn zelfs helemaal geen wijzigingen aangebracht. Waarom dan deze recensie? Eerlijk gezegd stelde ik mezelf vooraf precies dezelfde vraag. Om, na twee weken met de Minx-set geleefd te hebben, te concluderen dat de Min21’s nog beter klinken dan de meer dan uitstekend presterende Min20’s.

Ik kreeg van importeur Dimex twee dozen opgestuurd; de ene met de inmiddels bekende X300 subwoofer, de andere met twee apart verpakte Min21 satellieten. Zonder een begeleidend schrijven dat de verschillen met de Min20’s aangeeft. Maar dat de Min21’s verschillen van de Min20’s werd meteen duidelijk toen ik ze zonder X300 subwoofer beluisterde. Zelfs zonder ondersteuning in het laag klonk Be Here Now van het Ray LaMontagne album Till the Sun Turns Black redelijk vol en evenwichtig, waar andere melkpakjes in zo’n geval al gauw klinken als een draagbare transistorradio uit de jaren ’50. De Min21 klinken zelfs zo volwassen dat ik me toepassingen zonder subwoofer voor kan stellen.

Min21 en X300

Nog meer Min
Wat heeft Cambridge Audio dan veranderd aan de Min-satellieten? Dat blijkt uit de informatie die ik een week later van de importeur toegezonden krijg. Zoals gezegd zijn er geen uiterlijke wijzigingen, ze zitten blijkbaar allemaal aan de binnenkant. Zo is de onderste BMR-unit nu een echte woofer, compleet met een (relatief) forse magneet. De magneten van beide units hebben trouwens een update gekregen waardoor het rendement is toegenomen. Ook kunnen de BMR units nu een grotere uitslag maken. De maximale uitslag is nu 4mm, waar dat bij de oude versie nog 2,2mm bedroeg. Beide wijzigingen moeten in theorie garant staan voor een betere detaillering en een groter dynamisch bereik van de satellieten. Cambridge Audio heeft ook het wisselfilter aangepakt waardoor er minder componenten gebruikt konden worden.

Orginele BMR unit (links) en Min21 BMR Unit (rechts)

Ondertussen blijft Ray LaMontagne op de achtergrond zijn sfeervolle liedjes zingen...nog steeds zonder ondersteuning van de subwoofer. Ik weet dat nagenoeg alle informatie onder 150 Hz. niet wordt weergegeven, maar echt heel erg missen doe ik het niet. Okee, het is geen high-end weergave, maar voor achtergrondmuziek in wachtruimtes of andere minder kritische toepassingen ruim voldoende. LaMontagne’s met veel adem gezongen teksten weerklinken ruim een halve meter boven de luidsprekers, waarbij de stem ook nog eens mooi afgebakend in het midden staat. Het geprojecteerde geluidsbeeld is mooi homogeen, zelfs op minder goede luisterposities. De spreiding van de BMR-units is over het hele frequentiebereik bijzonder goed. Precies in het midden zitten is bij de Min21’s echt niet nodig.

Min21 BMR Unit

Ondertussen is het hoog tijd geworden om de X300 subwoofer in te schakelen. Met een dB meter in de hand en een testplaat van Nordost bepaal ik de optimale instelling van de subwoofer. De Minx-iconen rond de knop voor het wisselfilter vormen een goed uitgangspunt voor een optimale instelling van het overnamepunt tussen X300 en Min21. In mijn situatie draai ik er vanaf de geadviseerde stand bij de Min21 nog een tandje bij om het gat tussen sufwoofer en satelliet zo klein mogelijk te houden, gaat de fase-schakelaar op 90 graden en schroef ik de volumeknop ruim driekwart open - ik ben een laag-fetisjist. Ik ga er eens goed voor zitten terwijl Ray LaMontagne nogmaals dezelfde liedjes ten gehore brengt. Wat meteen opvalt is de goede integratie tussen subwoofer en satellieten, maar ook de positieve invloed van een goede subwoofer op de hogere frequentiegebieden. Het zijn niet alleen de lage frequenties die ingekleurd worden, ook het midden en hoog krijgt een veel rijkere klank. De zeggingskracht van de liedjes neemt enorm toe, alsof de muziek niet bij de trommelvliezen tegengehouden wordt, maar zich een weg naar binnen weet te wurmen. Het X300/Min21 systeem kan duidelijk wedijveren met mini-monitoren uit dezelfde prijsklasse. Door hun uitstekende laagweergave hebben ze bij sommige genres zelfs een streepje voor. 

Plussen en Min’en

Maar ook het hoog en midden hebben bijzondere kwaliteiten. De officiële Cambridge informatie over het Minx systeem heeft het over een mooie weergave van strijkers, daarom trek ik de prachtige opname van een viool-concert van Locatelli (Violin Concerto in C Major, Op. 3/5: Adagio op Turtle Records) uit de virtuele platenkast. De warme maar heldere klank van de antieke Guadagnini viool stroomt vol melancholiek de luisterruimte in. Ook subtiele details - zoals de ademhaling van de violist - ontsnappen niet aan de aandacht van de Min21’s, waardoor het geheel verrassend geloofwaardig en aangenaam klinkt.

Aangezien Cambridge in dezelfde informatie schrijft dat de Min21‘s nu ook hogere geluidsvolumes aankunnen moeten de strijkers al snel weer plaats maken voor Fragrant World van Yeasayer. Vette elektronische beats en keyboards in een rock-georiënteerde setting vol geluidseffecten geven een vervreemdend effect. Muziek die uitnodigt om keihard gedraaid te worden. Maar als de luidsprekers maar enige hardheid in het hoog hebben wordt de weergave uiterst onaangenaam. De volumeknop van de Arcam krijgt een zwiep naar rechts en de woofer van de X300 moet overuren maken. Ook de woofer in de Min21 maakt kleine maar dappere uitslagen. De ruwe energie van het album komt onvervormd en op hoog volume (standje 50) uit de luidsprekers. Met de ogen dicht zou niemand geloven dat er hier luidsprekertjes staan te spelen die amper groter zijn dan een cola-blikje.

Plussen en Min’en
Meer nog dan de originele Min20’s zijn de Min21’s in staat om op zichzelf - dus zonder subwoofer - al een alleraardigste muziekweergave te bewerkstelligen. De voor hun taak geoptimaliseerde BMR-units maken de Min21 tot een volwaardig tweeweg systeem dat met de ondersteuning van de X300 subwoofer menig mini-monitor schrik aan zal jagen.

Het enige belangrijke minpunt - en datzelfde minpunt was er ook al in 2011 - is dat je de X300 niet met luidsprekerkabels aan kunt sluiten. Voor stereotoepassingen heb je dus een versterker nodig met een regelbare cinch-uitgang, en die worden helaas, zeker in de prijsklasse van de versterkers waarmee de Minx-set verbonden zal worden, steeds zeldzamer.

Met de introductie van de Min21 heeft Cambridge Audio weer een dusdanige sprong vooruit weten te maken dat ik mijn conclusie van 2011 met een gerust hart kan herhalen: “Ik kan geen reden bedenken waarom je in deze prijsklasse zou moeten kiezen voor een groter systeem, behalve dan om indruk te maken op je audiovrienden. Maar laat die vrienden twee nummers luisteren op je nieuwe Minx-luidsprekers en ook zij zullen je gelijk moeten bekennen.”

Voor meer informatie kun je kijken op de website van Cambridge Audio. Importeur Dimex heeft ook een Special Page op HiFi.nl.