Fabrieksbezoek Dynaudio: Relive Music!
Al meer dan 30 jaar maakt het Deense Dynaudio luidsprekers. Zelfs in deze tijd waar gerenommeerde merken hun productie verleggen naar lage lonen landen als China, blijft Dynaudio in het thuisland Denemarken produceren….en hoe! HiFi.nl werd door de Nederlandse vertegenwoordiger van het merk uitgenodigd om een bezoek te brengen aan de fabrieken in Skanderborg en Vejle. Een bezoek dat mijn waardering voor het merk alleen maar versterkt heeft.
De productie van Dynaudio luidsprekers gebeurt op twee plaatsen: de kasten worden gemaakt in de fabriek in Vejle, de luidsprekerunits en de assemblage van de luidsprekers vindt plaats in de fabriek in Skanderborg.
De kastenfabriek in Vejle
We starten ons bezoek in de kastenfabriek in Vejle: een relatief kleine fabriek waar een tiental meubelmakers de luidsprekerkasten maken als waren het exclusieve meubelen van een designmerk. Die aandacht voor detail en kwaliteit begint als bij de binnenkomst van de gefineerde – het fineren van de MDF panelen is een van de weinige zaken die door Dynaudio uitbesteed worden - panelen.
Deze genummerde panelen zullen uiteindelijk een Confidence C4 gaan vormen.
Deze worden zorgvuldig gecontroleerd op eventuele beschadigingen en/of afwijkingen in het fineer. Ook de vochtigheidsgraad van de panelen wordt gemeten en geregistreerd om daar later, bij eventuele problemen, op terug te kunnen vallen. Vervolgens worden de panelen paarsgewijs genummerd om ervoor te zorgen dat de uiteindelijke luidsprekers voor wat betreft kleurstelling en houtstructuur gematched zijn. In het verdere productieproces zullen de luidsprekerparen zij aan zij de diverse productiestadia doorlopen.
In de hal vindt de houtbewerking, zoals het op maat zagen en frezen plaats.
Na het op maat zagen van de panelen worden deze aan de zijkanten van een massief houten strook voorzien. Deze strook zorgt ervoor dat de uiteindelijk luidspreker op de naden niet zo snel makkelijk kan beschadigen als er, onverhoopt, tegenaan gestoten wordt. Het verlijmen van deze massieve stroken gebeurt op een zelf ontwikkelde werkbank.
Het verlijmen van de massieve strook hout gebeurt op een zelf ontwikkelde draaibare werkbank.
Deze massieve houten stroken aan de linkerzijde van de panelen beschermen de fineerlaag tegen beschadiging.
Dynaudio Confidence C2
Tijdens ons bezoek aan de kastenfabriek in Vejle werden er kasten gemaakt voor de Dynaudio Confidence C2 luidsprekers (5300 euro per stuk). De aandacht die door de meubelmakers in Vejle aan deze luidsprekers besteed wordt is volgens Dynaudio niet alleen voorbehouden aan de duurdere Dynaudio modellen. Ook de meer betaalbare producten van Dynaudio krijgen dezelfde aandacht.
De CNC freesmachine werkt op de millimeter nauwkeurig zodat een perfecte aansluiting van de panelen gegarandeerd wordt.
De gefreesde panelen worden door een meubelmaker in elkaar gelijmd.
Deze meubelmaker verlijmd aan de binnenzijde van de kast hardboard panelen met een speciale elastische lijm.
Als alle panelen aan elkaar verlijmd zijn gaat de luidspreker in een klem waar de lijm onder druk opdroogt.
De kasten zijn nu klaar voor verdere verwerking.
De kastafwerking
In ieder stadium van de productie van de kasten worden deze optisch gecontroleerd dooor de meubelmakers. Tijdens het bezoek viel met name deze, bijna obsessieve, aandacht voor productiefoutjes op. Volledig afgewerkte kasten worden rigoureus teruggestuurd naar de spuiterij om daar geschuurd en opnieuw gespoten te worden. Alleen de echt volledig onbeschadigde exemplaren - en geloof me, sommige `foutjes` waren met het blote oog haast niet te zien - passeerden de eindcontrole.
Ook opvallend: de kast van de Confidence C2 ondergaat maar liefst twaalf (12!) schuur- en lakbeurten voordat hij naar de fabriek in Skanderborg getransporteerd wordt. Tussen deze verschillende laklagen worden de kasten met de hand (alleen de eerste schuurbeurt gebeurt met een handpalm schuurmachine) geschuurd. Het spuiten van de kasten gebeurt handmatig en per stuk. Aan deze manier van kastenbouw is duidelijk te zien dat Dynaudio oorspronkelijk als meubelfabriek is gestart.
De eerste schuurbeurt.
Het spuiten van de kasten gebeurt per luidspreker en is echt handwerk.
Tussen de verschillende laklagen wordt er met een steeds fijner schuurpapiertje geschuurd...uiteraard met de hand.
De kast van de Sapphire wordt met de hand gebeitst.
De Dynaudio fabriek in Skanderborg
Na ons bezoek aan de fabriek in Vejle werd het tijd om het 50 kilometer noordelijker gelegen Skanderborg te bezoeken. In Skanderborg vindt naast de productie van de luidsprekerunits en de assemblage van de luidsprekers, het administratieve gedeelte en de Research & Developement plaatst.
Op het moment van ons bezoek aan de fabriek in Skanderborg konden we helaas de R&D afdeling niet bezoeken. Daar wordt namelijk in het diepste geheim ook gewerkt aan de geluidsinstallaties voor toekomstige Volkswagen en Volvo modellen. Slechts vier mensen van Dynaudio hebben toegang tot deze – in de R&D afdeling gevestigde - zwaar beveiligde ruimtes.
Wat we wel mochten zien was de productie van de luidsprekers die in de huidige VW’s en Volvo’s gebruikt worden.
Dynaudio maakt nagenoeg alle onderdelen voor haar luidsprekers zelf. Alleen ‘spiders’, ‘rolranden’, aansluitterminals en nog wat andere kleine onderdelen worden ingekocht. Alle onderdelen worden, alvorens toegelaten te worden tot het productieproces, uitvoerig gecontroleerd. Niet alleen optisch..ze worden bevoeld, gewogen en doorgemeten. Dit alles ter voorkoming van onaangename verrassingen in een later stadium van het productieproces.
De woofers
Zoals gezegd maakt Dynaudio haar eigen luidsprekerunits. De korven en spiders waorden ingekocht, maar magneten, spreekspoelen en conussen worden in eigen huis gemaakt. De conussen worden gemaakt uit MSP, een relatief stijf soort kunststof. Uit grote vellen worden de conussen gemaakt. Opvallend aan de Dynaudio conussen is het feit dat ze uit een stuk bestaan, dus niet zoals gebruikelijk een conus met in het midden een gat welke later met een stofkap afgedekt dient te worden.
De mallen voor de woofers.
Een vel MSP waaruit de woofers gemaakt worden (let op de grote `stofkap`)
Als je zo’n conus bekijkt valt meteen nog iets anders op: het relatieve groot oppervlak van de het middengedeelte van de conus (waar normaal gesproken dus de stofkap te vinden is). Dit heeft te maken met een andere unieke karakteristiek van de Dynaudio units: de grote spreekspoel. Dynaudio spreekspoelen zijn gemaakt van aluminium of Kapton. De spreekspoeldraad zelf is hexagonaal (zeskantig) en eveneens gemaakt van aluminium. Het gebruik van aluminium en Kapton zorgt ervoor dat de spreekspoel erg licht is, en daardoor zeer eenvoudig transiënten in de muziek kan volgen. De zeskantige spreekspoeldraden zorgen voor een optimaal onderling contact.
Met deze machine wordt de spreekspoeldraad op de spreekspoel gedraaid.
En dit zijn ze dan: aluminium spreekspoelen met hexagonale aluminium spreekspoeldraden.
Ook de magneetsystemen (motoren) voor de luidsprekerunits maakt Dynaudio zelf, met als voordeel de enorme flexibiliteit in de ontwikkeling van luidsprekerunits.
De verschillende onderdelen van de magneten worden met twee-componentenlijm aan elkaar verlijmd.
Een Dynaudio magneet. Let op: zelfs de roestvrijstalen onderdelen worden in eigen huis gemaakt.
Het assembleren van de luidsprekerunits
Het lijmen van de rolranden gebeurt ook handmatig.
Na het `drogen` van de lijm in speciale klimaatkasten kunnen de conussen aande rolranden gemonteerd worden. Ook hier wordt iedere unit uitvoerig gecontroleerd.
Met behulp van zes pianosnaren wordt de luidspreker in de magneet gecentreerd.
Alle luidsprekerunits worden vervolgens gecontroleerd met een testsignaal. Alle meetgegevens worden in de centrale database opgeslagen.
Dynaudio Tweeters
Dynaudio is fabrikant van een van de beroemdste tweeters ter wereld: de Esotar. Alle Dynaudio tweeters worden nagenoeg volledig in eigen huis gemaakt, een proces dat ook weer veel handwerk omvat.
De basis van een tweeter. De zijden dome moet nog gecoat worden.
Het coaten van de tweeters gebeurt met de hand...een werkje dat een vaste hand vereist.
De IJzerwinkel
Herinnert u zich de fabricage van de magneten op pagina 4 nog? Deze magneten worden in eigen huis gemaakt. Zelfs de roestvrijstalen onderdelen van deze magneten komen uit eigen huis. Speciaal daarvoor heeft Dynaudio een `ijzerwinkel` in haar fabriek. Daar worden uit roestvrijstalen staven allerlei onderdelen voor de luidsprekers gemaakt, waaronder dus de onderdelen voor de magneten. Deze `ijzerwinkel` stelt Dynaudio ook in staat om bij de ontwikkeling van nieuwe luidsprekerunits flexibel te kunnen werken. Een prototype welke 1 mm hoger moet zijn dan het standaard type...geen probleem! De mannen van de ijzerwinkel draaien wel een exemplaar.
En daarmee komen we bij een belangrijk voordeel van Dynaudio als fabrikant. Daardat ze nagenoeg alle onderdelen voor hun luidsprekers zelf maken zijn ze veel flexibeler in het ontwepr van hun luidsprekers. Problemen die veel andere fabrikanten - omdat ze werken met standaard onderdelen - moeten ondervangen in bijvoorbeeld het wisselfilter, kan Dynaudio al bij de bron (de luidsprekerunit) aanpassen. Daardoor zijn de wisselfilters van Dynaudio veel minder complex dan die van veel andere fabrikanten. Zelfs het filter van een Evidence Master is weliswaar groot (formaatje pc), het is wel erg eenvoudig van opzet...en daarmee is veel klankmatige winst te behalen.
Het wisselfilter van een Dynaudio Evidence Master.
Afscheid
Een bezoek aan de Dynaudio fabrieken is een indrukwekkende ervaring. Haast onvoorstelbaar is Dynaudio`s aandacht voor detail en kwaliteit. Iedere stap in het productieproces (en zelfs al daarvoor) wordt gevolgd door een kwaliteitscontrole, waardoor de prijs/kwaliteitsverhouding van de Dynaudio producten in een volledig ander daglicht komt te staan. Inderdaad, Dynaudio luidsprekers kosten best veel geld, maar gezien de afwerking, klankkwaliteit en de kwaliteitseisen die aan het product gesteld worden mag je ze niet duur noemen. Zeker niet als je ook nog eens in overweging neemt dat ze volledig in Denemarken gefabriceerd worden. Met Dynaudio koopt u dus niet alleen een luidspreker, u koopt ook een meubelstuk.
In dit gebouwtje is het allemaal begonnen.