Even voorstellen: Elektor


Marco Mulders | 24 december 2012 | Fotografie PHOTO40

Sinds kort hebben Hifidelity en HiFi.nl een nieuwe eigenaar: Elektor International Media. Deze uitgeverij, met meer dan 200.000 betalende abonnees in 85 landen, brengt onder meer elektronicatijdschrift Elektor op de markt. Graag stellen wij onze bijzondere zus aan u voor.

Elektor is nou niet bepaald in een doorsnee bedrijfspand gevestigd. Voor je het kasteel bereikt, krijg je eerst een lange oprijlaan, een slotgracht, de binnenplaats van een versterkte kasteelboerderij en nóg een slotgracht voor je kiezen.

Klik op de foto voor een virtuele tour binnen, inclusief plattegrond bovenin je scherm

Bij de grote houten toegangsdeur staat Harry Baggen te wachten, hoofdredacteur van de Nederlandse uitgave van Elektor. "Welkom in het prachtige Kasteel Limbricht", lacht hij.

Binnen oogt het pand door de stijlvolle inrichting al even indrukwekkend als buiten. Baggen toont de ene werkkamer naar de andere. Het aantal deuren lijkt geen einde te kennen, zonder gids zou je hier ouderwets verdwalen. In één van de ruimtes is iemand druk in de weer met mysterieus ogende meetapparatuur en onderdelen. Het zou zomaar de afdeling van gadgetman Q uit James Bond kunnen zijn, zij het dat hier geen miniatuurbom of verdovend gas getest wordt.

Klik op de foto voor een virtuele tour binnen

"In Elektor wordt op een heel praktische manier over elektronische schakelingen geschreven", vertelt Baggen. "We publiceren allerlei projecten die door ons of onze lezers ontworpen zijn." Baggen pakt een Elektor van het bureau en bladert er wat doorheen.

"Zoals je ziet variëren onze onderwerpen nogal. Hier zie je bijvoorbeeld een complete handleiding om zelf een testschakeling te bouwen. En hier staat een artikel over een spectrum-analyser die we getest hebben. Het unieke van ons blad is dat we een eigen laboratorium hebben om schakelingen zelf te ontwikkelen, ontwerpen na te bouwen en grondig te testen."

Inspiratie

Via enkele trappen bereiken we de zolder van Kasteel Limbricht. In de oude dakspanten zitten nog steeds houten pennen. Hoe kan het ook anders dat hier het verleden van Elektor ligt opgeslagen: in enkele stellingkasten staan alle jaargangen van het blad, dus ook het eerste exemplaar dat in 1961 uitkwam.

Baggen slaat een oude editie open en glimlacht. "Eén van onze bekendste rubrieken in de jaren zeventig en tachtig heette Het lek van Elektuur (de vorige naam van het blad, red). Deze rubriek bevatte correcties op eerder gepubliceerde schakelingen. In de loop der jaren zijn onze publicaties veel betrouwbaarder geworden. Ons laboratorium kreeg betere voorzieningen, en bovendien groeide de ervaring binnen ons team. De rubriek Het lek is dan ook begin jaren negentig opgedoekt."

Op de planken liggen ook vele kartonnen doosjes. 'Niet openen!', staat er op geschreven. Toch explosieven? Alsof het eeuwenoude Chinees porselein is, haalt Baggen een oude schakeling uit een doosje. "In de vierendertig jaar dat ik voor Elektor schrijf, heeft de techniek zich echt in razend tempo ontwikkeld", mijmert hij.

"Het blad was aanvankelijk bedoeld voor hobbyisten, maar tegenwoordig wordt het vooral door elektronicaspecialisten gelezen. Het draait nu vooral om microcontrollers: pc's ter grootte van een SD-kaart die de elektronica in een apparaat aansturen. Met onze publicaties bieden wij elektronicaontwerpers de kans te experimenten en hun kennis te verdiepen.

Het gebeurt regelmatig dat een ontwerper oudere Elektor-uitgaven raadpleegt om een oplossing voor een bepaald probleem te vinden. Vroeger lag dat wat gevoelig: op de redactie ging het verhaal dat veel ontwerpers Elektor in de la hadden liggen, verborgen voor het oog van de baas en collega’s. Nu ligt ons blad open en bloot op de werkbank, al is het maar ter inspiratie."

Over 'inspiratie' gesproken: is er ooit een apparaat op de markt verschenen met schakelingen die in Elektor gepubliceerd zijn? "Nou… nee, dat geloof ik niet", zegt Baggen. "Maar dan moet ik er meteen aan toevoegen dat we het gewoon niet weten. Kijk, wij publiceren meestal over een deelschakeling. Dat is slechts één onderdeel in een groter geheel. Als een fabrikant al één van onze ontwerpen zou willen gebruiken, dan ontwikkelt hij de schakeling waarschijnlijk door. Er heeft wel eens een Duitse versterkerfabrikant opgebeld – ik kan me de naam niet herinneren, nee, echt niet – met een heel specifieke vraag over een van onze eindversterker-ontwerpen. Ik beschouw dat maar als een compliment."

Broadcastle

De mooiste tegenstelling tussen oud en nieuw is in de kelder van Kasteel Limbricht te vinden. In één van de ruimtes onder de oude gewelven knipperen hier de vele lampjes van de servers. Behalve in print is Elektor ook online te raadplegen: www.elektor.nl. De site bevat onder meer een (deels gratis) archief vanaf 1995, maar ook een voor iedereen toegankelijke nieuwssectie.

"Via internet willen we bij wijze van spreken de deuren opzetten", aldus Baggen. "Zo hebben we een online community opgericht waar abonnees hun ideeën met elkaar kunnen delen. Momenteel broeden we nog wat andere plannen uit. Wellicht leidt dit ertoe dat we in de nabije toekomst sommige handleidingen als instructiefilm op onze site aanbieden."

Voordat we weer naar boven gaan, laat Baggen nog even een recentelijk blootgelegd deel van de oude donjon zien. Hij eindigt de rondleiding bij een groepje bekenden: de redactie van HiFi.nl. Het moederbedrijf van Elektor, Zhomer Media, nam immers afgelopen juli Xingo over, de uitgever van HiFi.nl en Hifidelity. Sindsdien werken de redactieleden enkele dagen per week in Limbricht – bepaald geen straf natuurlijk.

"Voor Zhomer Media is HiFi.nl een mooie aanvulling op haar activiteiten in de audiowereld", vertelt Baggen. "Behalve Elektor geeft Zhomer Media namelijk ook AudioXpress uit. Ook HiFi.nl profiteert: zij krijgt onder de paraplu van Zhomer meer mogelijkheden om enkele langgekoesterde wensen te realiseren. In navolging van de samenwerking met Music Emotion zal HiFi.nl bovendien artikelen van Elektor op haar site gaan publiceren (via HiFi.nl/zelfbouw, red.)."

Audio is geen onbekend fenomeen binnen Elektor. Vooral in de jaren zeventig en tachtig was het in de mode om zelf je eigen audioapparatuur te bouwen. In die periode publiceerde Elektor tientallen ontwerpen voor versterkers en speakers. De in 1982 gepubliceerde Crescendo, een voor die tijd revolutionaire eindversterker, is het meest nagebouwde ontwerp.

"Een Duitse recensent besprak in een bekend audioblad ooit een kleine versterker van 2 x 50 watt die we ontworpen hadden", herinnert Baggen zich. "Hij schreef dat ons apparaat niet onder deed voor de meeste commercieel verkrijgbare versterkers uit die periode. Wie weet kunnen we samen met HiFi.nl de audiowereld nog een keer verbazen."

Kasteel Limbricht

Sinds vijf jaar zetelt de redactie van Elektor in Kasteel Limbricht in het gelijknamige Limburgse dorpje. Het van oorsprong houten gebouw staat op een kunstmatige heuvel (een motte geheten) en is een van de weinige overgebleven mottekastelen in Nederland. Door de eeuwen heen wisselde de burcht vooral via verkoop van eigenaars, strijd is er nooit gevoerd.

Klik op de foto voor een virtuele tour binnen

Kasteel Limbricht is vooral bekend vanwege Entgen Luyten. Zij was de laatste vrouw die in ons land als heks de dood vond (1674). Waarschijnlijk is zij in haar kerker gewurgd, al spreken de officiële documenten over zelfmoord – en dus 'een bekentenis'. Het is niet uitgesloten dat haar geest nog op het kasteel rondwaart. Het bewijs? "Eén van onze medewerkers is deze zomer gefotografeerd terwijl hij uit het raam keek", vertelt Baggen. "Hoewel hij op dat moment alleen in de kamer was, lijkt er een tweede persoon op de foto te staan. Oordeel zelf maar." 

De 'spookfoto' uit het Elektor-archief

Top van ontwerpen

Van Electronicawereld naar Elektuur (1964) naar Elektor (2007): de naam van het blad veranderde, de spraakmakende ontwerpen bleven. Hieronder een willekeurige greep uit een rijke geschiedenis.

1962: Elektronicawereld publiceert een televisie voor zelfbouw met een minimum aan onderdelen. De redactie vat de prestatie van het apparaat samen in de titel 'De slechtste TV-ontvanger'.

1975: Een oscilloscoop is een peperduur meetinstrument. Elektuur trakteert haar lezers daarom op een reeks artikelen om het apparaat (de 'elektorskoop') zelf te bouwen.

1984: Elektuur staat bekend om zijn nieuwtjes. In 1984 (inderdaad: toen al!) stond er in het blad een artikel over een zelfbouwmodem.

1994: De muziekindustrie zet zijn eerste stappen om cd's te beschermen tegen digitaal kopiëren. Met de 'copybit-kraker' van Elektuur kan deze beveiliging omzeild worden. Natuurlijk alleen bedoeld voor thuiskopieën.

2002: Wie de boordcomputer van zijn auto wil uitlezen, hoeft niet meer naar de garage. Hij kan bij Elektuur terecht voor het bouwen van de 'auto-diagnose-adapter'.

2012: De populaire Android smartphones en -tablets kunnen nu dankzij de 'Andropod'-adapter van Elektor rechtstreeks externe hardware aansturen.