Bend it like ... OLED
OLED-schermen in volume produceren, het blijft kennelijk een harde noot om te kraken. Nu 4K-schermen het top einde van de markt innemen heeft OLED een nieuwe troef op tafel gelegd om zijn positie aan de kop van het technologische peloton te verzekeren.
Is gebogen beter?
De grote vraag is natuurlijk wat de invloed is van het gebogen oppervlak op de kijkervaring. Fabrikanten claimen alvast een realistischer, meer onderdompelend effect. Zelf hebben we daar toch enige bedenkingen bij. Gebogen schermen zijn niets nieuw, we gebruiken ze al in de cinemazaal en echte high-end home theaters. Het gebogen scherm gaat vervorming tegen ten gevolge van de projectie en zorgt voor een meer uniforme helderheid omdat het licht meer naar de kijker toe weerkaatst wordt. Allemaal dingen die van toepassing zijn op grote projectieschermen, maar niet op een relatief gezien klein televisiescherm van 55 inch.
Op televisie heb je wel een (zeer) beperkte vervorming omdat de afstand tussen je ogen en een punt aan de rand van het scherm groter is dan voor een punt in het midden van het scherm. Met een gebogen scherm zou je dat in theorie kunnen tegengaan. Maar dat blijft theorie, want om over het hele scherm dezelfde kijkafstand te hebben moet je op een zeer specifieke plaats zitten. Als het gebogen scherm een curve heeft die onderdeel is van een cirkel dan moet je immers in het middelpunt van de cirkel zitten om die ideale situatie te bereiken.
Op een vlak scherm is de kijkafstand tot de rand groter dan die tot het midden, wat zeer lichte vervorming veroorzaakt. Op een gebogen scherm is dat niet het geval, in theorie.
Hoe bepaal je de ideale maat?
LG heeft naar verluid heel wat jaren research zitten in de zoektocht naar de ideale curve. Een belangrijke factor daarbij is de kijkafstand. Op een 55 inch scherm is de ideale kijkafstand ongeveer twee meter. Dat is erg dicht, maar ideaal in die zin dat je dat alle detail waarneemt en een kijkhoek van ongeveer 33° hebt, wat voor een erg filmische ervaring zorgt. In de praktijk zitten we wel iets verder, op basis van marktonderzoek eerder tussen de drie en vier meter en in de verste gevallen vijf meter. De belangrijkste regel voor het bepalen van de buiging is dat de straal van de buiging groter moet zijn dan de kijkafstand. Is dat niet het geval dan treedt er zichtbare vervorming op aan de uiteindes van het scherm. Dus koos LG voor buiging met een straal van ongeveer vijf meter. Samsung koos voor een iets fellere buiging met een straal van 4,2 meter.
Je mag niet verder van een gebogen scherm zitten dan de straal van de buiging, anders treedt er beeldvervorming op.
Een rechtstreeks gevolg daarvan is dat je eigenlijk nooit op de “ideale plaats” zoals hierboven beschreven zit, tenzij je centraal voor het scherm op 5 of 4,2 meter afstand zit. En dat is erg ver, zo ver zelfs dat je grote televisie eerder klein lijkt en je zelfs geen 720p detail meer kan zien. Bovendien is de ideale plek erg klein en dus niet geschikt voor grote groepen. In hoeverre die ‘verbetering’ door het gebruik van een gebogen scherm dan ook zichtbaar is valt wat te betwijfelen.
Een gebogen scherm neem je waar als iets groter dan een vlak scherm, maar de winst is erg klein.
Een gebogen scherm neem je vanop dezelfde afstand wel waar als iets groter dan een vlak scherm. Maar hoeveel is dat? We diepten onze beste trigonometrie weer even op. Als beide schermen een diagonaal van 55 inch hebben, en je kijkt vanop twee meter (de kortste kijkafstand) dan lijkt het LG scherm exact 2,4 cm breder en het Samsung scherm 2,8 cm wat in beide gevallen ongeveer overeenkomt met een 56 inch diagonaal. De winst is dus klein en naarmate je verder zit wordt die kleiner, op vijf meter win je nog maar 1 cm op de LG televisie, en 1,2 cm op de Samsung televisie.
Gebogen niet voorbehouden voor OLED?
Ook klassieke led-lcd-tv’s kunnen gebogen worden.
Eigenlijk dachten we dat gebogen schermen voorbehouden waren voor OLED, maar dat blijkt dus niet het geval te zijn. Op IFA verraste Sony ons met gebogen led lcd-televisie die bovendien een uniek ingebouwde speakersysteem heeft dat voor een 4.1 surround ervaring zorgt. Samsung toonde op zijn beurt een gebogen UHD-tv. Beide schermen zijn 65 inch groot en voorlopig althans nog niet verkrijgbaar in Europa.
Conclusie
Gebogen schermen zien er bijzonder knap uit, zeker in designs die hun buiging accentueren zoals die van Samsung en LG. Maar dat lijkt ons eigenlijk het enige nut. De gebogen schermen zijn daarom eerder een design statement dan wel een nuttige innovatie voor de huiskamer, althans voor deze schermmaten en kijkafstanden. Maar het is misschien wel een voorbode van wat komt. De gedachte dat je de projector kan vervangen door een gebogen oled-scherm van 2,4 meter breed, daar lopen we wel voor warm.