Charles van Oosterum van Kharma loudspeakers

Kharma in Breda mag zich inmiddels internationaal gearriveerd beschouwen in de hifi-branche. Hun producten worden dan ook met enorm veel expertise, aandacht én liefde ontwikkeld en gebouwd, en bevinden zich stuk voor stuk in de hoogste regionen van de high end. Na een aantal welverdiende positieve recensies is het tijd geworden om de lezer kennis te laten maken met Charles van Oosterum, de man achter Kharma. Hifi.nl had een verrassend gesprek met hem waarin audio en techniek weliswaar steeds het uitgangspunt waren, maar waarin ook vele andere onderwerpen ter tafel kwamen die van cruciaal belang zijn voor de werkwijze en visie van Van Oosterum. 

Tijdens de autorit naar Breda reken ik uit hoe lang ik al bij Charles over de vloer kom. Het moet omstreeks 1990 zijn geweest dat ik voor het eerst binnenliep bij O.L.S. (Oosterum Loudspeaker Systems) zoals het bedrijf toen nog heette. Ik kocht er mijn eerste set zelfbouwluidsprekers. Dat is een bedrijfstak waar Charles al sinds geruime tijd afscheid van heeft genomen, maar hij was destijds wel de eerste in Nederland die niet alleen de units verkocht maar er ook kant-en-klare houtpakketten bij kon leveren. Een service die een zeer tijdbesparende factor voor de zelfbouwer was en die meer mensen dan ooit verleidde tot het zelf bouwen van luidsprekers. Een typisch voorbeeld van de vooruitstrevende visie van Charles. Een visie die hem overigens niet alleen veel goodwill bij zijn klantenkring bezorgde, maar die hem door de opgedane ervaring mede in staat heeft gesteld een eigen luidsprekerconcept te ontwikkelen waaruit de inmiddels legendarische Ceramique serie is ontstaan. 

Charles van Oosterum

In het artikel van collega René van Es is een groot deel van de historische achtergrond te lezen, die we ons voor dit gesprek dus grotendeels kunnen besparen. Maar aan het begin van het gesprek hebben we het onvermijdelijk toch even over de ontwerp-filosofie van Kharma. Die bepaalt namelijk de klankmatige huisstijl, en dat is toch waar je als luidsprekerbouwer op wordt afgerekend. 

“Geluid is toch eigenlijk een soort alchemie,” zegt Charles, “waarbij je uit en tweedimensionaal medium als een cd of lp met de luidsprekers een driedimensionale weergave moet zien te herscheppen die herkenbaar is voor de luisteraar en die als natuurlijk wordt beoordeeld. Ik heb echt alle denkbare systemen geprobeerd, elektrodynamisch, elektrostaten, magnetostaten, hoorns, noem maar op. Uiteindelijk concludeerde ik dat ik met een dynamisch systeem het dichtste bij het origineel kon komen. De luidspreker moet in staat zijn bepaalde vectoren in het geluid uit te zetten die een ruimtelijk beeld vormen dat de werkelijkheid benadert. Daar heb je een puntbron voor nodig, die met een dynamische luidspreker relatief eenvoudig te maken is. Maar een puntbron alleen is niet genoeg, je moet voldoende druk kunnen leveren, en ook dat gaat naar mijn mening het beste met een dynamisch luidspreker.”

De nieuwste creatie van Kharma: de Elegance DB7

“Ten tijde van O.L.S. heb ik ongelooflijk veel ontwerpen gemaakt, en toen ik een luidspreker had ontworpen die helemaal naar mijn zin was, leek het me tijd geworden om die onder een nieuwe naam op de markt te gaan brengen. Dat moest echt het paradepaardje worden. Ik herinner me niet meer precies hoe, maar op een gegeven moment kwam daarvoor de naam Kharma bovendrijven. Ik ga er van uit dat daar zeker wel een stukje spirituele bewustwording aan ten grondslag moet hebben gelegen. Karma, zoals je het woord origineel schrijft, heeft te maken met dingen als actie en reactie, wat je zaait zal je oogsten, eigenlijk alles omtrent lotsbestemming, in de meest holistische zin. Dat vond ik een mooi uitgangspunt voor een luidsprekermerk dat tot doel heeft de ultieme werkelijkheidsweergave te bereiken, want daarvoor geldt ook dat hoe meer research en liefde je ergens in stopt, hoe beter het resultaat kan worden. Een stukje van de mystiek van Kharma zit hem toch in die beginjaren, waarin ontzettend veel gepionierd is.”

Op mijn vraag waarom de naam van zijn bedrijf dan toch anders wordt geschreven, antwoordt Charles: “Ik heb die -h er om drie redenen bij verzonnen. Ten eerste omdat ik het woord er dan een stuk mooier uit vind zien, ten tweede vind ik het mooier klinken, het heeft een warmere en zachtere klank als je die -h mee uitspreekt, en ten derde is Kharma met een -h wel te deponeren, terwijl karma een internationaal filosofisch begrip is dat niet als merknaam kan worden vastgelegd. Achteraf blijkt dan ook nog eens dat we daardoor veel gemakkelijker terug te vinden zijn op internet. Mooi hoe dingen vaak als vanzelf in elkaar blijken te vallen...”

Design Follows Form

Ik vraag hem of hij het niet vervelend vindt dat er in Nederland soms een beetje raar tegen Kharma wordt aangekeken. Sommige mensen vinden de producten vooral duur, of zijn van mening dat er veel te ver wordt gegaan in het verfijnen ervan. “Tsja, ik pas oplossingen toe waarvan veel fabrikanten niet geloven dat ze iets uitmaken. Maar ik heb ontdekt dat ze ieder voor zich misschien niet veel doen, maar tien van die dingetjes kunnen behoorlijk veel verschil maken. Misschien zijn Nederlanders daar inderdaad gewoon te nuchter voor,” is zijn diplomatieke antwoord. 

Design-studie voor een subwoofer

“Ik hou van mooie vormen en mooie materialen die anderen niet toepassen omdat ze te kostbaar zijn. En dat combineer ik dan ook nog met een optimale functionaliteit. Ik heb altijd meer de niche opgezocht en me in het verleden ook nooit zo bezig gehouden met de vraag of iets ook nog te verkopen is. Als ik een product gaaf zou vinden om te hebben zijn er vast meer mensen die er zo over denken, en dat is wel een relaxte gedachte. Ik heb me nooit laten beperken door de vraag of er wel een markt voor iets is, hoewel ik in de loop der jaren veel geleerd heb en toch wel wat commerciëler ben gaan denken.”

Het kantoor van Charles staat behoorlijk vol met oosterse kunst, maar die wordt hier en daar aan het oog onttrokken door stapels papieren waar allerlei ontwerpen op staan die nog moeten rijpen. Sommige daarvan komen nooit verder dan de conceptfase en sterven daar een zachte dood, maar andere ideeën komen wel degelijk tot leven. De designs waar hij al een stuk verder mee is zitten in een grote lederen map die hij vol trots toont. Ik zie ondermeer een retro-futuristisch vormgegeven mini-luidspekersysteem dat aan de muur kan worden bevestigd. “Als je goed kijkt zie je daar ook weer de typische Kharma vorm in terugkomen die je ook in ons logo ziet, en dit wordt echt een huzarenstukje. Aluminium behuizing, eigen drivers die een combinatie zullen zijn van Carbon en Beryllium, dit geeft het gemak van een supercompact systeem, maar daarbij klinkt het wel als echte high-end...”

Verderop in de map zie ik nog ontwerpen van een hifi-meubel, een ongelooflijk comfortabel ogende luisterstoel waar ik spontaan een eerste bestelling voor wil plaatsen, en Charles zegt ook bezig te zijn met een hoofdtelefoon. Maar er komen niet alleen technische ontwerpen in zijn koker, want ik zie ook een horloge en een tas voorbij komen. Charles is dan weliswaar elektrotechnisch ingenieur, maar dat is slechts een noodzakelijke basisbehoefte voor het ontwerpen van luidsprekers en elektronica, zo lijkt het wel. Zijn visie strekt zich veel meer uit richting een luxe lifestyle die gebaseerd is op duurzame topkwaliteit. 


Ook dit meubel komt duidelijk uit de design-koker van Charles van Oosterum

Als ik daar een verraste maar goedkeurende opmerking over maak, vertrouwt Charles me toe dat hij op dat gebied nog wel een andere grote ambitie heeft. “Wat ik graag zou willen is een brede lijn van luxe Kharma producten, en die zou ik dan graag in een eigen Kharma-store willen gaan verkopen. Daar zou je dan echt alleen maar Kharma design kunnen vinden, van een complete high end AV-leefomgeving tot luxe lifestyle accessoires als lampen en meubels. Ik weet niet of dat in Nederland zou kunnen werken, maar in Azië of het Midden-Oosten is zo’n brand-store een heel gewoon verschijnsel.”

Wat betekent dit allemaal voor de toekomst van Kharma? Dit jaar hebben ze een nieuwe luidsprekerlijn op de markt gebracht onder de naam Elegance. Daar zit een flink aantal technische innovaties in waar de duurdere series van het merk in de nabije toekomst zeker van gaan profiteren. En dat is een markant gegeven, want meestal vinden dit soort ontwikkelingen top-down plaats. Bij deze nieuwe serie is ook het design-aspect sterker ontwikkeld, wat een duidelijke wens was van Charles. Form Follows Function is op bewonderenswaardige wijze aangevuld met Design Follows Form. De lijn die hiermee is ingezet is ook te herkennen in de ideeën uit de map die ik net heb mogen bekijken. Charles mag dan wel roepen dat hij geen verstand heeft van verkopen, maar hij heeft volgens mij een uitgekiend marketingconcept in zijn mouw zitten dat hij er elk moment uit kan schudden.

Als ik niet veel later afscheid neem realiseer ik me dan ook dat de nadruk van het gesprek voor een groot deel op de lifestyle-insteek en de toekomstplannen van Kharma is komen te liggen. Gezien de energieke en creatieve houding van Charles verbaast me dat eigenlijk niet. De vraag of Nederland hier wel aan toe is onderdruk ik meteen met de gedachte dat Charles zich daar ook niet zo’n zorgen over maakt. Soms moet je dingen gewoon wat groter durven zien, en dan hangt het vooral van je inzet en enthousiasme af of je zult slagen. Ik gun het hem. Het lijkt me geweldig om er over twintig jaar nog steeds binnen te kunnen lopen en me verbazen over alle nieuwe dingen die hij bedacht en uitgevoerd heeft. Dat komt wel goed denk ik...