Bowers & Wilkins 600 S2 serie - 686 en 684 luidsprekers

We leven op dit ogenblik in een soort van ‘audioniemandsland’. Enerzijds worden hoge resolutie bestandsformaten steeds meer gepromoot waardoor theoretisch een hogere geluidskwaliteit mogelijk is. Maar aan de andere kant bezuinigen steeds meer mensen op hun audioset, waardoor die spullen eigenlijk niet (meer) in staat zijn dat kwaliteitsniveau weer te geven. Vooral luidsprekers dienen naast parameters als kleiner en goedkoper, ook het liefste zo onzichtbaar mogelijk te zijn. Maar wat blijft er dan uiteindelijk nog aan geluidskwaliteit over? 


Een eigen antwoord op deze vraag komt in dit geval van de Engelse luidsprekerfabrikant Bowers & Wilkins. Hier geen hoofdschuddende berusting en zich verschuilen achter de uitspraak dat zoiets voor dit bedrag niet te fabriceren is, maar juist een flinke dosis extra energie en slimme vondsten om ook deze bijna ultieme budgettaire uitdaging het hoofd te kunnen bieden.
Voor het eerste deel van deze tweedelige 600 S2 test, heb ik mijn oog laten vallen op de twee absolute Bowers & Wilkins instappers. In het eerste geval gaat het om de 686 S2 boekenplankluidspreker en als tweede representant bestijgt de bijzonder slanke 684 S2 vloerstaander het toneel. Beide weergevers zijn treffende voorbeelden van de enorme uitdaging waar het ontwikkelteam in beginsel voor stond. Want een goede dure luidspreker ontwikkelen is doorgaans al een hele opgave, maar om de eigenschappen van een kleine, goede en goedkope luidspreker goed voor elkaar te krijgen, is dat nog veel meer! Buiten dat zijn beide testmodellen niet alleen heel compact en handzaam, maar behoren ze ook nog eens tot de voordeligste serie binnen het uitgebreide Bowers & Wilkins thuisprogramma.


600 S2 serie
Deze internationaal veel gelouterde budgetserie is inmiddels alweer toe aan zijn vijfde generatie en zit ook nu weer boordevol innovatie en talloze kleine en grotere verbeteringen. De extra toevoeging S2 geeft in dit geval aan dat het hier om de tweede 600 generatie gaat waarbij van dezelfde typenummers gebruik wordt gemaakt. Zoals hierboven al kort beschreven, waren voor deze nieuwste lichting de uitdagingen groter dan ooit. Naast een opgevoerde geluidskwaliteit, diende vooral de universele inzetbaarheid en opstellingsvrijheid groter en de prijsstelling liefst nog wat scherper te zijn. Om dit daadwerkelijk te kunnen realiseren worden de modellen na een grondige en uitgebreide Engelse ontwerpfase, tenslotte in China vervaardigd. In het streven naar verbeterde plaatsingsmogelijkheden zijn bij deze 600 S2 serie niet alleen de kastverhoudingen van alle modellen wezenlijk anders gekozen, maar wordt ook gebruik gemaakt van een geheel nieuw ontworpen tweeter. Een ontwerp waar voor de dome in plaats van de gebruikelijke enkele laag aluminium, dit keer een tweede, dunnere laag met uitgesneden centrum in een speciale sandwichconstructie is toegevoegd. Hierdoor is het de ingenieurs gelukt om de eerste opbreekfrequentie nog verder omhoog (van 30 kHz naar 38 kHz) te brengen. Iets wat zich in de praktijk naast een grotere accuratesse vooral uit in een betere en meer natuurlijke weergave. Om deze nieuwe dome constructie optimaal tot zijn recht te laten komen, heeft Bowers & Wilkins zelfs bij deze scherp geprijsde modellen, de relatief kostbare ‘Nautilus’ buisconstructie aan de achterzijde van de tweeter ingezet. Ten opzichte van de voorgaande generaties is in deze laatste serie de tweeter nu zelfs geheel van de kast ontkoppeld. Een ontwikkeling die niet alleen meettechnisch, maar vooral ook gehoormatig tot een duidelijk betere weergave heeft geleid.


Tevens hebben zowel de bas/midden eenheden als afzonderlijke woofers, een nieuw en verbeterd stofkap ontwerp gekregen. Last but not least worden door nieuwe inzichten nu in alle modellen minimalistische 6 dB/octaaf filters toegepast. Dit heeft niet alleen als voordeel dat er minder onderdelen nodig zijn, wat natuurlijk de kostprijs bij grote aantallen behoorlijk drukt. Maar zorgt tevens voor minder klank beïnvloedende onderdelen in de signaalweg en mede daardoor een meer levendige, ‘pure’ weergave met een minimum aan ongewenste fasefouten als extra bonus. Maar net als bij veel andere zaken, krijgt men ook in de luidsprekerbouw niets voor niets. Want door zo’n flauwe en zwakke filtering is het namelijk van groter belang dat iedere luidsprekereenheid ook ruim buiten zijn inzetgebied, nog een mooi egaal en gecontroleerd verloop zonder ongewenste opbreekverschijnselen laat zien. Gevolg is dan ook dat naast het verbeteren van de tweeter ook alle andere eenheden flink onderhanden zijn genomen. Dit alles met een beduidend egalere energieafgifte, groter bereik en betere impulsresponse als eindresultaat.

686 S2

Met zijn prijs rond de € 250,-, is de 686 S2 niet alleen de meest betaalbare luidspreker die ik ooit heb getest, maar is hij ook door zijn beperkte afmetingen van 16 cm breed, 31,5 cm hoog, 22,9 cm diep en zijn sterk vergrote flexibiliteit, wat betreft plaatsing de ideale kandidaat voor een hele grote groep mensen van nu. Ten opzichte van zijn voorganger is naast de toegenomen hoogte en een afname aan diepte van de kast, vooral een opvallend aspect dat de basreflex poort van de achterzijde naar de voorzijde is verhuisd. Naast de aangepaste afstemming is dit heel bewust gedaan om de luidsprekers zo plaatsingsvriendelijk als maar mogelijk te maken. Iets wat ook door de reeds aangebrachte ophangbeugel voor muurplaatsing wordt geïllustreerd. Voor het hoog wordt de nieuwe 2,54 cm aluminium dome met sandwichmembraan ingezet, terwijl voor de rest van het frequentiebereik een stijve en snelle 13 cm bas-/midden speaker met nieuw ontworpen stofkap voor een meer egale energie- en afstraalresponse toegepast. Een 6 dB/octaaf filter zorgt voor een heel mooi tijd- en fasegedrag, terwijl de achterzijde tenslotte ondanks de scherpe prijsstelling, nog steeds van bi-wiring aansluitingen is voorzien. Vooral dit laatste best kostenverhogende aspect vind ik tamelijk opmerkelijk bij zo’n laag totaalbedrag. Maar Bowers & Wilkins gelooft nu eenmaal heilig in de meerwaarde ervan en dus is tot op heden ieder actueel model ervan voorzien. Ondanks alle zorg en toewijding is bij deze nieuwe serie en dus ook bij deze 686 S2, echter wel al vrij snel te zien waarop bezuinigd is. Want naast het feit dat de behuizing in basis slechts uit een eenvoudig gevouwen maar wel inwendig goed verstevigde, nogal dunwandige MDF kast bestaat, kan er verder alleen maar uit kunstof ‘black ash’ fineer of een matte witte kunststof afwerking worden gekozen. In het eerste geval wordt deze vergezeld van een zwart doekfront en heeft de kast nog een bepaalde (zwarte) houtnerf, terwijl bij de witte uitvoering een grijs front bij de matte witte kast wordt meegeleverd. Het rendement is zoals wel vaker bij (heel) kleine monitoren, met 85 dB aan de lage kant. Maar doordat het daarbij het impedantiebereik grotendeels 8 Ohm is met 5,2 Ohm als minimum en er geen vreemde fasedraaiingen plaatsvinden, kan in de praktijk iedere ‘gewone’ versterker prima met deze luidsprekers uit de voeten.


Luisteren
En daar zit je dan met een paar kleine rechthoekige dreumesen die zich op het eerste gezicht zeker met het frontje erop, maar weinig onderscheiden van het enorme aanbod aan andere goedkope luidsprekers. Maar wanneer het frontdoek (zonder magneetjes) wordt verwijderd, stijgt het kwaliteitsgevoel bij het zien van de mooi verzonken en zonder zichtbare schroeven gemonteerde gele Kevlar® woofer en nieuwe aluminium tweeter achter zijn licht opbollende beschermende geperforeerde rooster, al snel. Ook de gestroomlijnde en in de praktijk zeer effectieve ‘Flowpoort’ basreflex opening en zeker ook de merknaam Bowers & Wilkins, dragen bij aan het uiteindelijk toch ‘comfortabele’ gevoel wat ik bij dit model krijg. Om dan ook maar meteen te weten wat voor vlees ik in de kuip heb, besluit ik de 686 S2 direct te plaatsen in een omgeving waarvan ik verwacht dat ze in de praktijk vaak terecht zullen komen. Vertaald naar ons huiskamerinterieur is dat plaatsing op een vrij laag en 150 cm lang TV meubel, waarbij ik de luidsprekers helemaal vooraan op de uiterste hoeken plaats. Versterker van dienst is de vertrouwde Naim 5i, die met zijn 2 x 50 Watt volgens mij een redelijke afspiegeling van het wattage vormt wat bij de meeste mensen in de dagelijkse praktijk van deze prijsklasse zal worden gebruikt. Ook al zijn mijn allereerste indrukken van wat ik vervolgens hoor beslist positief, toch krijgt u van mij nu geen fantasieverhaal te horen in de trant dat ik hijgend van ongeloof van onze zitbank afrol bij het horen van zoveel kwaliteit. Vooral omdat wat ik waarneem veel meer met echte kwaliteit te maken heeft, dan met vals spektakel.


Deze compacte 686 S2 zorgt namelijk vanaf het eerste moment niet alleen voor een weergave die op overtuigende wijze echt volledig van de weergevers loskomt, maar bezit daarbij ook een natuurlijke combinatie van realistische timbres, soepelheid en een soort van prettig gemak. Gesproken dialogen en (speel)film geluid bezitten daarbij eenzelfde soort positieve samenhang en betrokkenheid, als de opmerkelijk volwassen gepresenteerde muziekweergave van de tegenwoordig verkrijgbare digitale bronnen. De muurbeugels heb ik in onze opzet niet kunnen proberen, maar wel ben ik aan de slag gegaan met een plaatsing nog dichter naar de achtermuur en uiteindelijk ook een meer vrijstaande opstelling met bijpassende standaards. Ook al wordt bij deze benjamin duidelijk dat logischerwijs pal tegen de muur niet de allerbeste resultaten tot gevolg heeft. Toch blijven ook nu storende resonanties gelukkig uit en blijft naast de extra verdikking van het laag door de muurversterking, het ruimtebeeld nog steeds opmerkelijk goed intact. Maar plaats deze kleintjes op wat hogere standaards en schuif ze met beleid op de optimale plaats en de 686 S2 bloeit op als nooit tevoren. Ik heb het hier dan over een weergave die zo mooi faserein is en zo extreem van de speakers loskomt, dat het zeker voor deze prijsklasse en (kleine) afmetingen een prestatie van formaat is. De laagweergave en dynamiek kunnen in deze opzet natuurlijk geen bergen verzetten, maar blijken ook zonder de extra muurondersteuning nog steeds goed in staat te zijn om een buitengewoon bevredigend totaalplaatje neer te zetten. Samengevat een totaalweergave die veel beter is dan ik voor deze prijs ooit voor mogelijk had gehouden!

684 S2

Waar de boekenplank 686 S2 al een wezenlijk ander model en andere verhoudingen dan zijn voorganger laat zien, is dat bij vloerstaander 684 S2 zelfs bijna een aardverschuiving! Werkelijk niets lijkt bij dit ontwerp nog op zijn voorganger en het is meteen duidelijk dat Bowers & Wilkins met dit model een heel andere weg is ingeslagen. Net als bij zijn kleinere broer is ook hier heel bewust zoveel mogelijk aan de tegenwoordige woonwensen tegemoet gekomen. Wat met andere woorden betekent dat deze S2 variant, veel flexibeler en vooral dichter bij de achterwand dan zijn voorganger in een kamer kan worden geplaatst. De technische gegevens spreken hier verder boekdelen. Want waar het oude model nog een tamelijk groot 2,5-weg basreflex systeem met twee gele 16,5 cm Kevlar® bas-/midden units was, blijkt de nieuwe 684 S2 juist een rank 2-weg basreflex systeem te zijn. Een luidspreker die naast de al eerder beschreven dubbelwandige aluminium dometweeter, over twee slechts 13 cm grote Kevlar® bas-/midden units beschikt. De kast is verder 92 cm hoog, 16 cm breed, 23,4 cm diep en heeft met 87 dB, een net wat hoger rendement dan zijn kleine broer. Doordat ook hier het impedantiegedrag heel vriendelijk is, kan deze 684 S2 eveneens door eigenlijk iedere moderne versterker of receiver probleemloos worden aangestuurd. Naast het feit dat de kast als het ware ‘zwevend’ op de bijgeleverde houten plint kan worden geplaatst, kan er ook bij deze zuil wederom alleen uit de zwarte (Black Ash) en witte kleurvarianten worden gekozen. Een zeer begrijpelijke keuze om de prijzen zo scherp als maar mogelijk te houden, maar wel een beetje jammer als u niet van één van deze kleuren mocht houden.


Luisteren
Mede door het vloerstaande ontwerp is de 684 S2 enerzijds wat minder ultiem flexibel als zijn kleine broer, maar anderzijds wordt het leven ook weer een stukje gemakkelijker gemaakt. Vooral omdat nu bepaalde keuzes niet meer hoeven te worden gemaakt. De luidsprekers dienen immers te allen tijde op de vloer te staan en kunnen niet worden opgehangen of op een meubel of standaards worden geplaatst. Ten opzichte van de kleine 686 S2 scoort deze vloerstaander in de huiskamer onmiddellijk met zijn meer volwassen weergave. Er is duidelijk sprake van meer gemak bij hogere geluidsniveaus. Ook is er sprake van meer klankkleurrijkdom en vooral bij films komt de weergave duidelijk krachtiger en vooral meer allround over. Een paar kleine kanttekeningen zijn er echter ook. Want zeker als de prijs telt en de behuizingsconstructie dus niet heel geavanceerd kan zijn, is vaak hoe kleiner de behuizing, hoe kleuringsvrijer en losser het geluid theoretisch kan zijn. Bij deze Bowers & Wilkins representanten is dat ook heel goed waarneembaar en hier win je wat, terwijl je op een ander aspect weer wat toegeeft. De 684 S2 kan door zijn extra midden-/laag unit en wat grotere kastinhoud op zich wel wat luider spelen dan zijn kleine broertje, maar het is ook weer geen ontwerp dat is bedoeld voor de grote (huis)kamer. Daar zijn dan vooral weer de twee grotere modellen in deze serie die ik in de volgende Music Emotion zal gaan bespreken, voor bedoeld. In de laatste ronde verhuist ook deze 684 S2 naar de geoptimaliseerde luisterruimte, in een ultieme poging om er het laatste restje kwaliteit uit te persen. Vrijwel meteen zorgen ook hier het nieuwe tweeterontwerp en het eerste orde filter voor een bovengemiddeld mooi gelaagd, ruimtelijke totaalplaatje. De duidelijk grotere kast met extra woofer heeft daarbij naast meer tonale diepgang, vooral de nuttige eigenschap om ook de wat grotere ruimte met meer gemak ‘vol’ te kunnen spelen. Hoewel ik doorgaans helemaal niet tot de luisteraars behoor die bij iedere willekeurige zingende dame met als begeleiding wat blazers, drums, piano en contrabas, meteen in katzwijm voor de luidsprekers lig, maak ik voor het al vele jaren in mijn bezit zijnde album Lush Life van de Singaporese zangeres Jacintha (JVCXR-0217-2), graag een keer een uitzondering. Naast mijn genoemde stereotype omschrijving, bevat deze jazz cd een aantal bijzonder mooie arrangementen die regelmatig ook door echte groepen strijkers worden ondersteund. Een andere reden dat ik dit album weer eens van stal haal, is dat ik vind dat deze muziek gewoon heel erg goed bij deze 684 S2 past. Natuurlijk kun je er van alles op draaien, anders zou ik aan deze test nog niet eens zijn begonnen. Maar het van nature soepele en wat zwoele karakter van deze slanke vloerstaander, past gewoon als een jas bij de muziek van Jacintha. Voor mij persoonlijk staan de twee mooiste nummers meteen helemaal vooraan op dit album en wanneer dan ook de prachtige versies van ‘The boulevard of broken dreams’ en vervolgens ‘Black coffee’ door de luisterruimte schallen, is het echt genieten geblazen. Het zwoele, sensuele, maar ook heel doorleefde karakter van Jacintha’s rijpe stem, de vol georkestreerde en zeer goed geregistreerde arrangementen en dat alles omgeven door een precies bijpassende grootse en eveneens zwoele ambiance. Net als zijn kleine broer, wederom prachtig in proporties en toch net even anders.


Conclusie
Wat een start en aftrap van dit voor mij onverwacht buitengewoon interessante budgetavontuur. Bowers & Wilkins wordt door best veel audiofielen nog steeds gezien als een grote commerciële fabrikant van luidsprekers met een weergave die enkel is afgestemd op de gemiddelde smaak. Toch moeten we met z’n allen vooral niet vergeten dat dit soort ondernemingen naast heel veel knowhow, ook enorme budgetten voor onderzoek vrij kan maken. Hierdoor is zo’n fabrikant daadwerkelijk in staat om echt mooie dingen te kunnen maken. Het interessante is dat we menselijkerwijs (ik dus ook!) bij mooie dingen doorgaans al heel snel richting dure en luxe ‘premium’ producten denken. En wie zo maar bij een wat grotere audiowinkelketen binnenloopt, zal bij deze nieuwe serie visueel in eerste instantie niet veel anders zien dan de gelijk geprijsde concurrenten. Maar zonder enige vergelijking met welk ander luidsprekermerk dan ook te willen maken, wil ik wel kwijt dat ik dit zeer serieuze wolf in schaapskleren luidsprekers vind. Het uiterlijk is keurig netjes, maar wat mij betreft nu niet bepaald sterk inspirerend. Maar als ik zuiver naar de universele toepasbaarheid en weergave eigenschappen kijk en nu zelf ervaar hoeveel kwaliteit je voor deze bedragen krijgt, dan maak ik echt een diepe buiging voor dit continu gestaag innoverende merk. Nog nooit was er namelijk zoveel serieuze kwaliteit beschikbaar voor zo weinig geld.

Prijzen
Bowers & Wilkins 686 S2 € 250,- per stuk
Bowers & Wilkins 684 S2 € 525,- per stuk

B&W Group Nederland
Tel: 020-5602940
www.bowers-wilkins.com