ISE 2015: de trends

De Integrated Systems Europe-beurs voelt zich inmiddels goed thuis op de RAI in Amsterdam. Hoewel de nadruk sterk ligt op professionele toepassingen, zoals displays voor winkels en stadia, kom je op de beursvloer ook heel veel bekende namen tegen uit de audio- en beeldwereld. ISE mag dan niet echt voor consumenten bedoeld, voor de handel en installateurs is het misschien wel de belangrijkste beurs van het jaar om te bezoeken.

Het belang van ISE blijkt ook uit de stijgende bezoekersaantallen. De meer dan 950 stands verspreid over de twaalf hallen van de RAI, werden door meer dan 51.000 mensen en 400+ journalisten bezocht. De eerste opvallende trend op ISE was dan ook de drukte. Hoewel de beurs zeer goed bevaarbaar bleef, waren er plekken waar het drummen was.

Aan de opvallende Tesla-demonstratie van Panasonic bijvoorbeeld, waar de Japanse elektronicagigant demonstreerde dat je met slimme projectietechnieken zelfs van een knappe supercar nog iets mooier kon maken door er beelden op te projecteren. Panasonic slaagde er zelfs in om met de nodige lichteffecten de indruk te geven dat de geparkeerde Tesla S aan volle vaart door een tunnel reed!

De toenemende drukte is de ISE-organisatie in elk geval opgevallen. Ook op vraag van standhouders gaat de beurs daarom in 2016 een dag langer duren. Nu begint ISE op een dinsdag en eindigt op een donderdag, volgend jaar zou het dan wellicht reeds op een maandag van start gaan. Handig voor winkeluitbaters die typisch bij het begin van de week een rustigere dag beleven.

Professionele displays zijn door hun aard – groot zo niet gigantisch én soms bijzonder fel – natuurlijk zeer opvallende aspecten van ISE. Je wandelt de beurs binnen en je kan er niet naast kijken. Bij namen als LG, Samsung en Sharp werd uitgepakt met grote ‘monitors’ (zonder de tuners en eigenschappen van een televisie) van 55 inch maar ook veel groter. Omdat de beeldranden aan dergelijke displays vaak zeer dun worden gehouden, kan je er spectaculaire videowalls mee bouwen.

4K
Opvallend op deze ISE-editie was de – ergens voorspelbare – nadruk op 4K. De toename in het aantal pixels is gewoon heel logisch voor deze schermen, die bijvoorbeeld in winkels of evenementlocaties komen te hangen. Mensen staan immers relatief dicht bij een scherm zoals dit, zodat de extra pixels van 4K het beeld veel scherper doen overkomen. 4K is ook hot bij thuisinstallateurs, die natuurlijk hun nieuwe projecten helemaal Ultra HD-klaar willen maken. Upscalers, aangepaste bekabeling, nieuwe schermen… je vond ze op menige stands terug.

Ondanks die trend naar 4K, blijft er nood aan echte LED-displays. Sta je er dicht bij, dan lijken ze uit lichtgevende bolletjes te bestaan. Maar als ze op het dak van een voetbalstadium worden geplaatst, dan lijken ze vanuit de tribune op 50 meter afstand net heel scherp. LED-displays zijn in een setting als ISE niet te negeren, aangezien ze extreem fel zijn – ze moeten dan ook functioneren in buitensituaties en bij zonlicht.

Touch
Ook aanraakmogelijkheden worden belangrijk. Na de smartphone en tablet met touchscreen moeten ook professionele displays die mogelijkheid bieden. Waarom? Een demo bij Samsung toonde een interessante toepassing. Op een groot scherm, die zogezegd in een kledingwinkel stond, kon een ‘klant’ met een simpele veegbeweging virtueel door een heel grote kledingrek neuzen. Multitouch – de mogelijkheid om meerdere vingers tegelijkertijd te gebruiken – wordt ook belangrijk voor zakelijke displays, die bijvoorbeeld in een vergaderzaal hangen.

Hier en daar kon je ook echte spitstechnologie bespeuren, zoals op de stand van Zytronic. Dit firma heeft een doorzichtige film ontwikkeld dat je over een raam kan leggen, waardoor die aanraakgevoelig wordt. Gecombineerd met een projector kunnen er zo indrukwekkende interactieve etalages worden gebouwd. De film kan aan de binnenkant van het glas worden gelegd en aanrakingen aan de buitenkant worden nog altijd geregistreerd, zelfs bij glas van 1 cm dik!

Projectie

Was er dan niets qua beeld voor de consument? Toch wel, zelfs een zeer grote aankondiging. Op ISE presenteerde Epson formeel zijn allereerste laserprojector. Naast het enorme voordeel dat je bij de EH-LS10000 niet langer een (dure) lamp moet vervangen, blijkt deze thuiscinemaprojector bijzonder goede prestaties te beloven. Het is allesbehalve een klein toestel en het draagt wellicht een prijskaartje rond 6.000 euro, en is dus enkel voorbehouden voor mensen die thuis een echte thuisbioscoop willen bouwen.

Op ISE is projectie echter vooral een professionele toepassing. Bij BenQ stonden er voor die doelgroep bijvoorbeeld gloednieuwe high-end projectoren met verwisselbare lenzen (bijvoorbeeld voor andere beeldverhoudingen) en spectaculaire lichtopbrengsten. Dat moet ook wel als je door een groot auditorium of concertzaal moet projecteren.

Op audiovlak waren er veel meer interessante stands voor de consument, al dan niet bediend via een tussenpersoon die integreert en installeert. In onze ogen was het indrukwekkendste toch wel de grote stand van Bowers & Wilkins. Niet enkel vanwege het rijke aanbod aan producten van Rotel, Classé en Bowers zelf, maar vooral vanwege de alweer geüpgradede minibioscoop op de stand. Het is altijd aanschuiven om deze ultieme cinema-ervaring te ondergaan, zeker nu Bowers & Wilkins dit jaar opnieuw de specialisten van Mutrox vroeg om het zaaltje perfect uit te rusten.

Na de 7.1-opstelling van vorig jaar, kon je er nu een echte 3D-ervaring ondergaan, met dank aan Classé CT-versterkers, negen Bowers & Wilkins CWM8.3-speakers, vijf CCM8.5-luidsprekers, een CWM8.5 en niet minder dan vier DB-1-subwoofers. Grappig detail bij die laatste: de comfortabele bioscoopstoelen werden dit jaar op een geveerd platform geplaatst, waardoor elke explosie of orkestrale uitspatting nog meer door je lichaam daverde. Adembenemend! En nog indrukwekkender: buiten hoorde je niets van het audiogeweld, een straffe prestatie van Mutrox.

Bij de Bowers & Wilkins-groep was er veel aandacht voor de CI Series Custom-inbouwspeakers, maar ook aan nieuwe producten van Rotel. Volgens B&W-marketeer Bas Van Oosten wil Rotel zich in de toekomst hoger positioneren, wat het meteen doet met de nieuwe RB-1590 poweramp en met de indrukwekkend goed uitgeruste RSP-1582. Aan deze 7.1-surround voorversterker/surroundprocessor met zes (!) Wolfson WM8740 DAC’s is er door Rotel meer dan twee jaar gewerkt. Classé van zijn kant demonstreerde nieuwe en compactere componenten die installateurs makkelijker kunnen verwerken in een project.

Over de nieuwigheden van Bowers & Wilkins lees je overigens binnenkort meer in een apart artikel.

De Bowers-stand was zeker niet de laatste waar inbouwspeakers in de kijker stonden. Het is een wat voorspelbare trend voor ISE, dat door veel inbouwspecialisten bezocht wordt, maar toch lijkt er toch een toenemende vraag naar discrete maar toch goed klinkende speakers die je netjes kan wegwerken in een plafond of muur. Bij de door een ex-lid van de BBC opgerichte KEF zag je duidelijk de focus op het uitbreiden van hun custom-speakers, zoals de breed uitstralende Ci200RR met de Uni-Q-tweeter in het midden van de conus. Heel mooi waren de gloednieuwe en toch zeer elegante ‘extreme theater’-speakers, wat op de stand omschreven werd als de inbouwvariant van topend KEF’s Reference-reeks.

Dunne muurspeakers
Audio-importeur AND was voor het eerst op ISE aanwezig, en zette vooral Dali in de kijker. De knappe Rubicon LCR-muurspeakers (hier getest en goed voor een EISA-award) zijn natuurlijk spek voor de bek van iemand die een thuiscinema of subtiele stereo-opstelling wilt. Maar ook de nieuwe KUBIK One-soundbar van Dali was een echte eyecatcher op de stand, mede door de knalrode kleur.

Over muurspeakers gesproken, ook bij ELAC zagen we nieuwe speakers met deze handige vormgeving. Omdat de luidsprekers de muur mee betrekken in de verspreiding van (lagere) tonen, kan de behuizing van de WS 1645 en WS 1665 heel wat dunner.

De grote stands van hifi-namen als Bose, Yamaha, Sennheiser, Denon, Cambridge Sound en Harman lieten vooral een andere kant van de desbetreffende merken zien. Sennheiser etaleerde bijvoorbeeld microfoons en hoofdtelefoons voor studio’s, waar de eisen nog net iets anders zijn dan thuis of tijdens het pendelen.

Thuisautomatisatie
Als je de RAI van de kant van hallen 9, 10 en 11 doorkruiste richting hallen 1 tot 7, kon je niet voorbij de opvallende Smart Building (hal 12). Dit jaar werd het volledig ingenomen door bedrijven door werken met het KNX-platform. KNX is een open standaard voor domotica-apparatuur die stevig in de lift zit, getuige de vele bedrijven die in de Smart Building een plek hadden gekregen. Een groot voordeel van KNX is immers dat je apparaten van verschillende fabrikanten kan combineren in één thuis-installatie, zonder al te veel problemen om ze met elkaar te laten praten en samenwerken. In hal 12 ook veel aandacht voor de Z-Wave-alliantie.

Rond domotica valt er op ISE uiteraard veel te doen. Merken als Crestron gebruiken ISE om heel wat nieuwigheden te tonen, zoals een nieuwe 6-zone audioversterker of de Pyng-hub die toelaat dat je Crestron-apparatuur op een eenvoudige wijze vanaf een iPad bedient. Ook voor installateurs moet Pygn het leven makkelijker maken. Die nadruk op gebruikersvriendelijkheid en efficiëntie naar installateurs en gebruikers toe is een thema dat je op veel plaatsen op ISE tegenkomt. En terecht.

Eén ding maakte ISE zeer duidelijk: er zit leven, héél veel leven, in de markt voor thuisinstallatie en domotica. Als beurs is het toch dé plaats om goede informatie te rapen als je verder wil gaan dan de klassieke vloerstaander en versterker in de woonkamer. De vele mogelijkheden qua integratie van speakers en AV-materiaal alleen al, is adembenemend. Het mag daarbij opgemerkt worden dat ‘inbouw’ en ‘installatie’ geen synoniemen zijn voor ‘duur’. Zo beginnen inbouwspeakers bij gevestigde merken aan zeer toegankelijke prijzen – al is de sky the limit als je echt naar de top reikt.