Space Optimisation: roomservice van Linn

Linn introduceert - een dik jaar na het op de markt brengen van de Exact technologie - de volgende stap voorwaarts: Space Optimisation. Waar Exact stond voor directe verbetering van geluidscomponenten onderling, met de speakers centraal als bron, richt Space Optimisation zich juist op de interactie met de omgeving. Wij – van de pers – zijn al vast uitgenodigd voor een demonstratie met uitleg.

Het is zo ongeveer de eerste mooie lentedag van het jaar, deze donderdag. Zo’n dag waarop de buitentemperatuur er eindelijk een beetje voor zorgt dat je weer eens naar buiten wilt. Het is ook zo’n dag waarop de eerste lentekriebels ontstaan en je weer zin krijgt om nieuwe dingen te ontdekken. Komt dat even mooi uit: het Schotse audiobedrijf Linn nodigde ons op deze mooie dag uit om kennis te maken met de nieuwste producten van dit gerenommeerde hifimerk. Plaats van handeling is een sjiek hotel op de luchthaven van Schiphol. Terwijl vliegtuigen rondom mij met een hels kabaal maken, parkeer ik mijn auto in de ondergrondse parking. De gekozen locatie roept toch tegenstrijdige gevoelens op. Hoe kun je nu zo’n event organiseren op een plek waar het meeste lawaai heerst? Ik associeer Linn met verfijnde muzikale klanken, niet met maximaal haalbare (en toelaatbare) decibellen. Toch zal tijdens de meeting blijken dat Linn een geschikte locatie heeft gekozen. Maar om een andere dan door mij gedachte reden…

Koffie, geen whisky

De ontvangst van Linn-mensen Angus en Mark is allervriendelijkst. Jammer dat het hier een ontbijt-showcase betreft, denk ik nog. Dat andere, succesvolle Schotse exportproduct kan in de fles blijven. “Coffee?”, vraagt Angus. Ja graag. Zo kunnen we de presentatie als nuchtere Hollanders ondergaan.

De luisterzaaltjes waar de productdemonstraties plaatsvinden, zijn gelukkig goed geïsoleerd. We zullen de rest van de ochtend geen vliegtuig meer horen. In het eerste zaaltje waar we plaatsnemen staat een audio-set in het midden: onmiskenbaar van Linn. De luidsprekers aan weerskanten zijn echter met doeken afgeschermd. Gaan we hier nieuwe luidsprekers van Linn beleven? Nou nee..

Let the show begin

Na de verzamelde pers officieel welkom te heten, steekt Angus van wal. Deze bijeenkomst is bedoeld om ons drie nieuwe ontwikkelingen bij Linn te laten zien, en vooral te laten horen. Allereerst mag Angus bekendmaken dat de Linn DS-spelers over de hele linie verbeterd zijn en een nog hogere performance neer kunnen zetten. Waar zit die verbetering dan in?

Vooral in het digitale klokschema en een beter intern audio-circuit ontwerp. Dat heeft bijvoorbeeld ook geleid tot een reductie in het aantal componenten. Kortere signaalpaden en een lagere jitter zijn uiteindelijk het resultaat. Alle DS en DSM spelers in de Klimax, Akurate en Majik range hebben deze verbetering vanaf nu aan boord.

Exakt voor derden

Linn kwam begin 2013 op de markt met zijn Exact-programma. Door de integratie van ‘Source First’, actieve aansturing en DS (streaming) in één-technologie, heeft Linn met Exakt de luidspreker centraal geplaatst en omgebouwd tot een ‘smart’ product. Door softwarematige aanpassingen continu te upgraden. Tot nu toe was die technologie alleen van toepassing op de eigen producten van Linn. Nu breidt Linn de mogelijkheden uit tot buiten de eigen ‘grenzen’. Ook luidsprekers van andere merken laat Linn nu profiteren van de in 2013 gelanceerde techniek. Aangestuurd door DS(M) spelers kan nu ook een speaker van een andere fabrikant tot een hoger geluidsniveau getild worden.

Zo, nu is onze nieuwsgierigheid voldoende aangewakkerd en willen we wel eens ‘the proof of the pudding’ horen. Luisteren dus. Dat hebben de mannen van Linn ook goed begrepen. Van de tot dan toe gesluierde luidsprekers worden snel de lakens verwijderd. En daar komen twee reusachtige luidsprekers van B&W te voorschijn. Warempel, het zijn de 802’s uit de Diamond serie. Dat zijn natuurlijk geen kleine jongens in de speakerwereld. We gaan er dan ook eens goed voor zitten. De koppeling van de met de Exakt uitgeruste Linn apparatuur (een Linn Klimax in dit geval) met de 802 Diamond zou voor een betere cross-over filtering moeten zorgen. Het resultaat zou uiteindelijk moeten zijn dat het geluid zoals de designers dat oorspronkelijk hebben bedacht veel beter benaderd wordt bij de luisteraar thuis. Veel ‘Exakter’, zoals ze bij Linn zullen zeggen. Die luisteraar thuis zijn wij nu, in een onooglijk zaaltje op Schiphol. Laat maar horen jongens!

Eerst krijgen we natuurlijk de luidsprekers met de Klimax zonder de Exakt-toevoeging te horen. Tja, ik kan onmogelijk zeggen dat ik nu naar een belabberd geluid zit te luisteren. Integendeel. Terwijl door het raam het voorbijrazende verkeer valt waar te nemen (alleen met het oog, het glas laat écht geen geluid door) vraag ik me af hoeveel mensen thuis over zo’n geluidstechnisch goede audio-installatie zullen beschikken. Niet veel, vermoed ik. Voordat ik daar verder over kan filosoferen, draait Mark onverbiddelijk de volumeknop uit. Nu dan de Linn Klimax met B&W 802 Diamond en met Exakt. Horen we verschil? Nou en of. Niet dat er nu een heel ander geluid uit de speakers komt, nee natuurlijk niet. Maar dezelfde Diana Krall van zonet klinkt nu met meer diepgang, met meer rust. Het geluid klinkt ‘schoner’.

Out of the box

We discussiëren nog wat we daarnet hoorden, maar worden dan vriendelijk verzocht het zaaltje te verlaten. Want in een ander zaaltje staat ons de echte primeur van Linn te wachten. Hier staat een installatie met als centrum de Linn Majik DSM, dit keer geflankeerd door twee B&W CM8-speakers. Angus en Mark vertellen hun verhaal over het nieuwe project van Linn: Space Optimisation. Space staat hierbij voor speaker, placement and custom environment. Dus in tegenstelling tot de ‘introverte’ aanpak van Exakt, wordt met Space juist naar de interactie van de apparatuur met de omgeving gekeken. De Space technologie bouwt een akoestisch model van de gehele luisterruimte, rekening houdende met de gekozen speaker, de plaatsing van de speaker en de unieke, onderscheidende eigenschappen van de omgeving.

Het is ontworpen om ongewenste, storende effecten van de luisterruimte te elimineren. Dus ongeacht hoeveel glas, beton of desnoods zachtboard muren je thuis ook mag hebben, de invloed daarvan op het geluid wordt geneutraliseerd. Mmm, fijn. Eindelijk een audiofabrikant die out-of-the box durft te denken. Maar serieus: het is op zich opmerkelijk te noemen hoe lang (bijna) de hele audiowereld bezig is met verbeteringen aan apparatuur, zonder daarin de ruimte te betrekken, waarin het luisteren tenslotte plaatsvindt. Dat heeft al jaren tot gevolg dat als je iets moois hoort in een audiowinkel, en je besluit tot aanschaf over te gaan, je maar moet afwachten hoe datzelfde moois thuis gaat klinken. “U mag altijd ruilen als het thuis tegenvalt”, leek daarbij de hoogst haalbare garantie die je in een winkel meekreeg. Zijn we daar nu eindelijk van af met Linn en Space? Klaar voor de volgende demonstratie?

Space-technologie

Angus heeft de speakers op de meest optimale plek wat betreft geluidsweergave in het zaaltje geplaatst. De aanwezigen krijgen nu Beth Orton te horen. Dat klinkt best mooi, ondanks dat het kleine zaaltje verraadt niet over de beste akoestische eigenschappen te beschikken: veel glas, dito beton en dan ook nog een dunne houten wand. Wanneer Angus de Space technologie loslaat op de set, de muziek en het zaaltje, wordt ineens een beduidend beter geluid naar boven ‘getoverd’. Weer diezelfde verbeterde diepgang en rust.

Maar dan de lakmoestest voor Linn en Space. We zitten in een weliswaar akoestisch gezien armoedige zaal, maar de luidsprekers staan wel optimaal opgesteld. Hoeveel mensen kunnen zich dat thuis veroorloven? De speakers in de woonkamer staan toch vaker op de meest praktische plek. Lees: vooral niet te ver de kamer in, vaak te dicht tegen de wand. Probeer dan maar eens fatsoenlijk resultaat uit je speakers te halen. Agnus gaat het proberen. Voorzichtig worden de B&W’s zo goed als tegen de glazen wand geplaatst. De muziek is vervolgens niet om aan te horen. De cello die zopas nog excelleerde, verdwijnt nu in een brij van geluiden. Met Space erbij wordt een nieuwe poging gedaan. Wow, wat een verschil. Was de muziek zonet nog bijna eendimensionaal, nu zit er weer lucht in, meer bas ook en meer controle. Mijn voorkeur gaat voor de duidelijkheid wel uit naar de optimale opstelling van de speakers in de ruimte. Want dat behaalde geluidsniveau weet Space nou net niet te halen. Maar chapeau voor het wel behaalde resultaat.

Momenteel hebben ze bij Linn al zo’n 25 verschillende speaker-typen onder de loep genomen en geschikt gemaakt voor de toepassing van de Space technologie. De komende tijd zal dat aantal gestaag gaan groeien. Ik kan niet anders dan concluderen dat de weg die Linn is ingeslagen mij een bijzonder zinvolle lijkt. Eindelijk krijgt onze luisterruimte ook eens de zo nodige aandacht.

Terwijl ik na afloop het hotel en de parkeergarage weer  verlaat, scheert er net weer een vliegtuig met donderend geraas over. Tja, Space Optimisation, daar zouden ze meer mee moeten doen! Welkom terug in de ongefilterde wereld…