Welk montagesysteem?

Wie echt wil monteren met volledige grip op het bijsnijden en corrigeren van beeld en geluid, het aanbrengen van effecten, titels en compositing/keying komt niet onder een compleet NLE-systeem uit. Natuurlijk gaat het op een iPad, tabletcomputer en zelfs een smartphone ook wel doch de verkregen resultaten steken toch slechts pover af tegen het ware montagesysteem. Maar welk montagesysteem nu te kiezen: Een speciaal geconfigureerde Windows PC, Apple Mac of wellicht een Casablanca?



Het monteren van video en geluid met bijkomende correcties en grafische effecten stellen best hoge eisen aan montagesystemen. Dat komt door de grote hoeveelheden AV-data die door de computer ver- en bewerkt worden. Reken bijvoorbeeld maar eens uit: 4K (UHD) in 3840 x 2160 pixels per beeld met 50 beelden per seconde hoeveel is dat voor een uurtje videofilm? Ja maar, die videobeelden worden toch samengeperst (gecomprimeerd) als bijvoorbeeld AVCHD, MPEG2, of MPEG4? Dat klopt, maar op het moment van bewerken (video-editing) heb je toch weer het volledige videoframe nodig. En dat betekent flink rekenen (uitpakken en weer inpakken) voor de centrale processor (CPU) en grafische processor op de videokaart (GPU).
Tussentijds transporteren de processoren de informatie ook nog eens heen-en-weer tussen het systeemgeheugen (RAM) en de harde schijf. Altijd weer een dataflessenhals en te kort aan opslagcapaciteit. Van weer een geheel andere orde is het compleet zijn van het systeem en het onderling goed samenwerken van de verschillende componenten. Is dat niet het geval dan vallen systeemcrashes en traagheid te voorzien.
Als laatste het besturingsplatform en het gebruikersgemak. Wil je Windows 7 of 8 (of Linux), Apple OSX of een Casablanca?



De belangrijkste systeemcomponenten
Centraal in de computer zit zoals de naam al aangeeft de Centrale Processing Unit (CPU of hoofdprocessor genaamd). De CPU bepaalt de rekenkracht en hoe slim er met gegevens in het interne rekenhart wordt omgegaan. Tegenwoordig gaat het doorgaans om vier rekenkernen met elk hun eigen minigeheugen aan boord. Voor de videomontage, non lineaire editing (NLE), zijn het type nummer en de processorsnelheid in Gigaherz van de CPU van groot belang:
- Kies minimaal voor een Intel i5-type met 4 processorkern (quadcore). Een i7 is nog beter. AMD levert gelijkwaardige typen CPU’s. Een nog meer versnellende mogelijkheid is het plaatsen van twee hoofdprocessoren (Dan heb je meteen ook acht kernen).
- De minimale benodigde rekenkracht is 2,5 GHz. Optimaal is rond de 3,2 of hoger.
De tweede belangrijke systeemcomponent vormt het RAM-geheugen. Minimaal 4 en liefst 8 GB aan systeem-RAM geeft pas voldoende snelheid aan de NLE-computer. Er zijn combinaties mogelijk met flitsgeheugen (Flash-RAM) en een Solid State Drive.
De videokaart zit bij de goedkopere computers vaak als een set videochips op de hoofdkaart. Voor de eenvoudigere montage valt dat best te doen. Echter niet voor complexe realtime bewerkingen (processing) op meerdere sporen en grafische effecten (rendering, doorrekenen). Dat betekent wachten en soms ook nog eens een lagere beeldkwaliteit. Beter is om voor een aparte videokaart met eigen GPU te kiezen. Zeker bij 4K, 3D, After Effects en compositing of keying. Bij 3D is een speciale chipset nodig. Let tevens op HDMI-uit voor het aansluiten op flatscreens.
Traditioneel raadt de gevorderde video-editor voor de opslag een tweede 7200 rpm (draait 7200 toeren per minuut) harde schijf van minimaal 1 Terabyte opslagcapaciteit voor de videodata aan. Tegenwoordig vaak aangesloten via USB3 of Thunderbolt. Desgewenst ook een combinatie van meerdere hard disks die tegelijk schrijven en uitlezen (RAID-configuratie). Nieuw is de SSD, die is veel sneller en je kunt met één drive volstaan.



De Windows pc
Computers draaiend onder Windows 7 en 8 zijn wijd verspreid en geschikt om mee te monteren. Voor dit type computers zijn de meeste montageprogramma’s voor beeld- en geluid verkrijgbaar. Er is echter wel een belangrijk voorbehoud: de standaard Windows pc is niet geoptimaliseerd voor videomontage. Wat aardig knip & plakwerk en het weergeven, zelfs over HDMI, zal best gaan. Maar zodra je zwaardere eisen bij de montage stelt en speciale krachtige NLE-software inzet dreigt nogal eens kommer en kwel!
Voorkom ellende, teleurstelling en verspilling van duurhobbygeld. Laat de NLE-pc speciaal voor het door jou gebruikte montagepakket configureren via de ter zake deskundige dealer. Of koop tenminste een systeem met een Intel i5 CPU, 6-8 GB aan systeem-RAM en een aparte interne videokaart aan boord. Natuurlijk zal een dergelijk systeem een paard honderd euro meer kosten maar dan heb je ook echt iets om plezier aan te beleven. Kijk verder altijd ook naar de eisen die de montagesoftware stelt. Ga niet op het minimum zitten maar kies voor gemiddeld of hoger!
Zorg verder altijd voor de laatste drivers en updates van het besturingssysteem. Anders werkt het weer eens traag of niet.
Een desktop heeft een lichte voorkeur ten opzichte van een notebook of laptop. Dit vanwege beperkingen in de hardware en uitbreidingsmogelijkheden bij de draagbare computer. Niettemin zijn er duurdere notebooks die de middenklasser desktop qua prestaties naar de kroon steken. Merken als HP, Acer, Dell, Lenovo, Toshiba, Asus, Aspire en diverse leveranciers op maat bieden voldoende keuze uit desktops en notebooks.



De Apple Mac
Het nog steeds in populariteit groeiende computermerk Apple heeft video en audio altijd in de hersengeest gehad. Zelfs de meest eenvoudige modellen zijn geschikt om mee te monteren en weer te geven. Toch raden wij altijd aan om voor een zwaarder type MacBook, iMac of zelfs een krachtpatser als de Mac Pro te kiezen. Daar zitten dan een betere en sneller CPU (bij de Mac Pro zelfs meerdere processoren), een aparte videokaart en een grotere plus snellere harde schijf in. Ook is Apple sterk in het toepassen van Flash-geheugen en SSD’s.
Van oudsher biedt de aanschaf van een Apple Mac voor de montage nog twee andere voordelen:
- Er zit al veel software bij. Met name iMovie (gebruiksvriendelijke NLE), iTunes, iPhoto, Safari (Browser) en hulpprogramma’s voor het delen en in de cloud zetten van videoclips.
- De hardware bestaat niet uit een allegaartje (zoals nogal eens bij de goedkopere Windows pc) maar uit optimaal op elkaar afgeregelde componenten.
Apple is verder heel sterk in de kwaliteit van de beeldschermen bij de MacBooks en iMacs. Vooral de retina-typen zijn verbluffend. De Thunderbolt-connector maakt het aansluiten van supersnelle harde schijven en grotere beeldschermen mogelijk. Er zijn twee nadelen: de prijs ligt hoger en Apple stopt standaard geen dvd-brander meer in zijn computers. Wie een niet al te duur professioneel montagepakket zoekt kan terecht bij Apple Final Cut Pro X.

De Casablanca

Van een geheel andere insteek is de Macrosystem Casablanca, bijvoorbeeld het Model Karat, Topaz of SL1000. Van origine betreft het een compleet montagesysteem in een kast waarop je alleen nog maar de camera en monitor behoeft aan te sluiten. De rest, zelfs de montagesoftware Bogart SE, zit er al gewoon in. Aan de Casablanca kleeft een imago van bedoeld voor de computerfobe editor en veel minder mogelijkheden dan bij de pc of Mac.



Dat is echter voor een groot deel gewoon niet waar. De Casablanca is gewoon handig, compact, doet het vrijwel altijd en biedt de meest gevraagde editing- en opmaakfuncties. Je kunt de software via de interne drive nog verder uitbreiden. Tevens is het gewoon mogelijk om meer geheugen te plaatsen en extra harde schijven of geluidsapparatuur aan te sluiten. Op de keper beschouwd is de Casablanca een ideaal apparaat voor de hobbyist die zonder veel kopzorg in 2K wil monteren. Alleen voor de semiprofessionele editor zal de Casablanca niet voldoen. Ook nu (nog) niet voor 4K en 3D. De Casablanca is wat duurder dan een gelijkwaardige pc of Mac maar blijft goed betaalbaar.



Conclusie
De uiteindelijke keuze hangt van drie factoren af:
1. Het montageprogramma van jouw voorkeur en het bijbehorende besturingssysteem.
2. Het gemak en betrouwbaarheid van het systeem.
3. Het bijbehorende prijskaartje. Goedkoop is helaas te vaak ook duurkoop. Laat je informeren door een deskundige dealer en let verder op de moeilijkheid van de hardware en software voor de dagelijkse montagepraktijk!



Monitor of TV?
Vroeger nam je een monitor bij het NLE-systeem omdat de tv onvoldoende scherp was en de kleuren niet deugden. Sinds HDMI en de betere flatscreen is dat echt verleden tijd. Lekker groot beeld, goed scherp contrastrijk, natuurlijk van kleur en fraai strak. Maar je kunt een flatscreen veelal niet meenemen en de grotere modellen nemen veel plaats in de studio in. Dan bewijst een goede computermonitor zijn compactere diensten. Let wel op voldoende schermafmetingen anders zijn straks de beeldvensters en tijdlijn oncomfortabel klein. Bij een notebook bij voorkeur 15-17 inch. Voor de desktop 22-27 inch of een configuratie van twee monitoren (splitvideokaart met twee aansluitingen).



Nog een optische drive nodig?
Met de komst van de geheugenkaart en het op internet of in de cloud staan van videoclips plus het gemakkelijk kunnen downloaden van software heeft de optische drive steeds meer het nakijken. Apple levert de dvd-drive alleen nog maar los en niet meer in de computer.
Te ouderwets dan? Dat valt nog te bezien. Een dvd of Blu-ray is als drager altijd nog veel goedkoper dan een USB-stick of geheugenkaart. Ook passen de optische schijfjes in een doosje met fraaie opdruk of inlays. Idem toont een leuk label op het schijfje zelf plezierig en herkenbaar.
Zit er geen dvd lezer/schrijver of nog liever een Blu-ray-type bij, schaf dan een los model extra aan.



De geluidskaart en microfoon
Ook het geluid kan een stiefkindje zijn op de montagecomputer. Er valt vaak wel een microfoon/audio-in te vinden maar daar past niet elke microfoon of audiotoespeler op. Bij de betere geluidskaart zitten er al meerdere geschikte aansluitingen, zelfs optisch digitaal, op. Plus het meeleveren van een geschikt bewerkingsprogramma met recordfunctie voor het geluid. Bij het aansluiten van microfoons is er keuze uit een USB-type of via een USB-interfacekastje. In dat laatste geval passen er ook XLR of grote Jackplug-microfoons en elektrische instrumenten op. Dikwijls kan je dan met draaiknoppen nog het volume bijregelen en geluid mixen. Voor het beluisteren van de soundtrack is er keuze uit goede pc-luidsprekerboxjes van gerenommeerde merken en een hoofdtelefoon.



Toetsenbord, muis en trackball
Het monteren op een beeldscherm vergt nogal wat handelingen. Bij het toetsenbord is het dan handig en prettig als je (complexere opdrachten) met functietoetsen (hotkeys), toets combinaties of speciaal gekleurde toetsen kunt geven. Er zijn speciale toetsenborden met een snel werkende edit-lay-out en gekleurde toets combinaties verkrijgbaar. Voor het knippen, plakken, vensters openen en effecten of filters aanbrengen zal een comfortabele muis voldoende zijn. Voor veel muiswerk en door de videofilm scrollen werkt een trackball (jog & shuttle of rollerball) vaak prettiger. Voorkom muisarmen door een ergonomische opstelling in de montagestudio.