Report: Volvo XC90 met Bowers & Wilkins
De liefhebbers hoeven in de nieuwe Volvo XC90 eigenlijk niet eens naar de decent ingegraveerde naam bij de luidsprekers van het high-end systeem te kijken. In de centraal geplaatste tweeter bovenop het dashboard herken je de ‘handtekening’ van Bowers & Wilkins. Een exclusief kijkje in de keuken van het ontwikkelingsteam.
Noem het een rijdende luisterruimte. De gigantische Volvo XC90 biedt als SUV model niet alleen erg veel comfort en gespierde rijprestaties, maar schaart zich met zijn B&W luidsprekers ook bij de absolute top als het om luisterplezier gaat. Zeker als je de topversie kiest: de plug-in hybride T8 twin engine. Vanwege zijn lage bijtelling de keuze van de zakelijke rijder. Het kost een paar centen - voor 90 mille ben je helemaal in business - maar dan heb je ook de mogelijkheid om deels elektrisch te rijden. Zodat je ook nog in een extra stille luisterstudio op pad gaat. In die versie zit vanzelfsprekend ook het ‘premium Audio by Bowers & Wilkins’ pakket. Zeker de moeite waard, zo concluderen we na testritten.
Luisternotities leest u in een apart kader, want we beginnen met een ‘deep dive’ in de achtergronden van de Volvo- Bowers & Wilkins samenwerking. Extra interessant als je weet dat de Zweden echt pioniers zijn met hoogwaardige audiotechniek. Voor Jan-Erik Larsson ligt de wereld van hoogwaardige audiosystemen in de huiskamer en die in hun auto’s letterlijk en figuurlijk dicht bij elkaar. Hij is bij Volvo onder andere verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de ‘infotainment’ systemen, zoals dat in de autowereld tegenwoordig wordt genoemd. Informatie en entertainment dus. Het zal duidelijk zijn dat we tijdens een exclusief interview met de Volvo topman vooral in dat laatste geïnteresseerd zijn.
Hoe hoog ligt de lat?
Hoe hoog ligt de lat? En belangrijk is een high-end systeem voor een automerk eigenlijk? Larsson: “Om met dat laatste te beginnen: audio is voor Volvo een cruciale zaak. Al in de 80-er jaren besteedden we er samen met Alpine veel aandacht aan, later werd dat een samenwerking met Dynaudio en de afgelopen jaren dus met onze huidige audiopartner Bowers & Wilkins.”
Waarom eigenlijk die laatste overstap? Nota bene van een Scandinavische naar een Britse naam? Glimlachend: “Het voor de hand liggende antwoord is dat het resultaat ons meer aanstaat. Er waren ook heel praktische redenen voor de stap. We hebben de lat heel hoog liggen en zagen daarvoor onder andere verbetermogelijkheden in soundprocessing van Dirac Research. Daar wilde Dynaudio niet in mee, maar Bowers & Wilkins stond er wel voor open. Onder de streep telt gewoon het beste resultaat en we streven zeker in een auto als de XC90 naar wereldklasse. Daar gaan we heel ver mee. Zo is de Fresh Air subwoofer achterin een wereldprimeur. Hij is al tijdens de ontwikkeling van het nieuwe autoplatform waar de XC90 en toekomstige nieuwe modellen op staan in de constructie verwerkt. Geen ‘doos’ in de kofferbak: de hele auto fungeert zogezegd als baskast. Het geeft een fantastisch laag, tot ongeveer 20 Hertz, terwijl je er buiten juist minder van hoort. ”
Studio naast luistergarage
Larsson gunt ons letterlijk een kijkje in de ontwikkelingskeuken met een foto op zijn eigen mobiele telefoon. Een tikje vaag en licht bewogen, maar hij vertelt het verhaal goed. “We hebben in de R&D afdeling in Gothenburg een garageruimte waar we naar de audio installatie in de auto luisteren en vlak daarnaast een speciaal ingerichte luisterruimte met een stereo geluidsinstallatie met hoogwaardige Bowers & Wilkins vloerstaande luidsprekers. En een paar andere. Dat werkt ideaal als referentie. Je kunt hetzelfde afspelen en heel snel van de studio naar de garage lopen - en omgekeerd - om het resultaat te vergelijken met het niveau waarop een echte liefhebber thuis zou kunnen luisteren.”
Het valt op dat in de auto geen klassieke speler zit. Waarom? “Die zal er wel komen als optie voor de kopers die dat echt voor cd of dvd willen, maar standaard zit die er inderdaad niet in. Via de USB poort heb je dezelfde en waarschijnlijk zelfs betere kwaliteit. Die kan trouwens ook voor films worden gebruikt.” Vanzelfsprekend werken de Bowers & Wilkins specialisten intensief met de mensen van Volvo samen om een optimaal resultaat te bereiken, dat het op kan nemen tegen soms extreem kostbare installaties bij andere automerken. Voormalig muziek producer en audio expert Michael Adenauer was nauw bij de ontwikkeling betrokken en schaalt het resultaat in bij de ‘top-3 audiosystemen in de autowereld’. Wat de andere twee dan zijn, vermeldt zijn verhaal niet. Dat is dan wel weer jammer…
We schatten dat daar Meridian en Burmester in beeld kunnen komen. Of misschien de B&O in Aston Martins. Laat in elk geval duidelijk zijn dat je voor een paar mille extra bij de Volvo met Bowers & Wilkins heel veel krijgt.
Luisterervaring
Adenauer tekende onder andere voor de mogelijkheid om op het aanraakscherm uit drie heel verschillende luisterervaringen te kiezen. Een ervan is naar eigen smaak instelbaar, de andere twee - Studio en Concert Hall - creëren respectievelijk een high-end stereo omgeving voor de muziekliefhebber en een akoestische nabootsing van een de befaamde concertzaal van Gothenburg. Larsson: “Daarbij speelt Dirac een grote rol. Er zijn zo’n 800 metingen uitgevoerd in de concertzaal om de software te ontwikkelen. Als je die locatie kent, merk je dat het resultaat opmerkelijk is.”
Hoe belangrijk zijn de Bowers & Wilkins luidsprekers in het verhaal? “Vergelijk het met je eigen installatie thuis. Doorslaggevend voor het geluidsbeeld dus en zij waren met name ook flink betrokken bij de hele afstelling en de aanpassing op het specifieke interieur van deze auto. Samen met onze eigen mensen. Bowers & Wilkins heeft een grote expertise en er zijn specifieke luidsprekers voor deze toepassing ontwikkeld. De Britten hadden natuurlijk ook hun inbreng in de positie van de speakers en hoe ze moeten worden aangestuurd. Het is een verfijnd samenspel om het geluidsbeeld ook in een rijdende XC90 mooi stabiel te houden. Dat vind je onder andere terug in de constructie van de aluminium deurpanelen en natuurlijk de tweeter op het dashboard en de unieke subwoofer oplossing.”
Van dashboard naar kofferbak
Wat valt er meer over de techniek te vertellen? Voer ons eens door het hele system, van dashboard tot kofferbak. “De mediaspeler is van Melco, een partner waar we al heel lang mee werken. Zeg maar Mitsubishi. Dan is er de soundprocessor, de 1400 Watt en 12 kanalen digitale versterker van Harman, zeven 25 millimeter Nautilus tweeters, zeven Kevlar midrange speakers waarvan die achterin trouwens iets kleiner zijn en dat geldt ook voor de vier ‘lange slag’ woofers - 200 en 165 millimeter. Tot slot de 25 centimeter grote ‘fresh air’ subwoofer. Op deze manier toegepast een wereldprimeur. Hij wordt volgens Bowers & Wilkins specificaties bij Alpine geproduceerd, zodat we gebruik kunnen maken van hun gepatenteerde subwoofer technologie en geen interieurruimte hoeven op te offeren.”
Aardig detail: in China heeft Volvo een extra riante XC90 uitgebracht met achterin zo ongeveer dezelfde fauteuils als voorin. Sterker nog: ze lieten er ook de Lounge Console versie zien. Zonder rechter voorstoel, want die ruimte wordt omgetoverd tot onderdeel van een soort ‘first class’ zitervaring. Iets voor mensen die een chauffeur hebben. Net als thuis… met de voeten op een bankje - of de tafel - lekker ontspannen zittend luisteren.
Resultaat zonder overdreven effect
Het is alsof Volvo en Bowers & Wilkins mijn gedachten konden lezen. Doe mij maar stereo. En vinyl. In mijn geval Transrotor en Symphonic Line. Daar speelt de stand ‘Studio’ prima op in. Het gevoel dat het net als in de werkelijkheid allemaal vóór je gebeurt. Weinig overdreven spektakel, goed geplaatst en waarschijnlijk door die tweeter bovenop ook lekker direct. Je hebt daar immers niet de reflecties van het glas of het ‘luisteren om een hoekje’ dat in veel andere auto opstellingen plaatsvindt.
Het geheel klinkt niet alleen in balans, maar zit kennelijk ook kwalitatief erg goed in elkaar, want zelfs op echt hoog geluidsniveau blijft alles strak. En zijn er geen vibraties of tegenstribbelende conussen te noteren. Ook het laagste laag verdient een compliment. Diep, strak en beheerst. En we moesten navragen waar de subwoofer eigenlijk zat. Altijd goed nieuws. Geen richting effect immers.
En de ‘Concert’ stand? De concertzaal van Gothenburg kennen we niet, maar zeker is wel dat het een zeer geslaagd ruimtelijk effect oplevert. Zonder effectbejag met overdreven surround, zoals dat elders wel eens voor wil komen. Zo van: we zetten er een boel luidsprekers in en dan zal je ze horen ook. Misschien kun je het zo samenvatten: het resultaat heeft duidelijk geteld. En niet het effect.