Fabrieksbezoek Hegel in Oslo – Understatement-kampioen

Hoewel Scandinavische merken doorgaans van nature al niet uitblinken in extravagantie, spant het Noorse merk Hegel hierbij waarschijnlijk wel de absolute kroon. Al vanaf de start in 1988 zijn oprichter en eigenaar Bent Holter en zijn producten, namelijk het toonbeeld van integriteit en bescheidenheid. Een regelrechte verademing in een wereld waarbij het extraverte uiterlijk van (te) veel producten en de werkelijke kwaliteiten, al lang niet meer met elkaar corresponderen.

Wie vervolgens een gesprek met deze enorm bevlogen ingenieur aangaat, zal daarbij al heel snel opmerken dat hij niet eens bij dit soort voor hem ondergeschikte zaken stil kan staan! Bent en zijn team aan techneuten van het meest pure Noorse water, streven namelijk maar naar één ding. Het ontwerpen van audioproducten die op een technisch honderd procent te verklaren basis absolute gehoormatige perfectie kunnen bieden.

Zoals inmiddels wel bekend begin ik mijn buitenlandse fabrieksbezoeken altijd graag met het zoeken naar een relatie tussen de desbetreffende producten en het land van herkomst. Zo ook met Noorwegen, een land dat we kennen van eh…, van… tja, waar kennen we Noorwegen eigenlijk van?! Oké, het hoort bij Scandinavië, ligt met de Noordzee en het Skagerrak ertussen noordelijk van Nederland, heeft een werkelijk schitterende natuur met onder andere de beroemde fjorden, gletsjers en natuurlijk de mythische trollen. Maar buiten de bekende souvenirs zou ik het qua producten eigenlijk verder zelf niet goed weten...

Na wat globaal onderzoek kom ik erachter dat monarchie Noorwegen, vooral bekend staat om zijn grote gas- en olievelden. Grondstoffen die samen met enkele andere bodemschatten, de scheepvaart en de handel, de pijlers van de economie vormen en deze mensen naar zelfs het één na hoogste bruto binnenlands product (bbp) per hoofd van de bevolking ter wereld stuwen! Het land is met 385.155 km2 fors groter dan Nederland, maar telt echter slechts 5 miljoen inwoners. Ter vergelijk heeft Nederland een oppervlakte van 41.543 km2 en delen wij onze ruimte met bijna 17 miljoen medebewoners! Hierdoor leven bij ons 408 mensen per km2 en is dat in Noorwegen slechts 13. Wel is het zo dat door de ruige en ongerepte natuur, het leeuwendeel van de mensen in de zes grote steden van het land wonen. Hegel is gevestigd in hoofdstad Oslo, wat met afstand en bijna 650.000 inwoners de grootste stad van het land is. Na mijn recent afgelegde meest oostelijk gelegen bezoek – aan Musikelectronic Geithain in het voormalige Oost-Duitsland –, is Hegel tot op heden mijn meest noordelijke bezoek. Dit gegeven vind ik vooral interessant omdat je ook bij Hegel weer prachtig de denkwijze en levensstijl van het land in de producten terug kunt zien.

Oslo, Noorwegen

Samen met een zevental Nederlandse dealers en twee reisleiders van importeur GP Acoustics worden we na een voorspoedige vlucht meteen bij aankomst hartelijk verwelkomd door Hegel’s verkoopleider, Anders Ertzeid. Om voorafgaande aan het Hegel bezoek helemaal in Noorse sferen te komen, staat als eerste een kennismaking met de stad Oslo en de bijbehorende architectonische, culinaire en zelfs audiofiele geneugten op het programma.

Oslo blijkt op een relatief vlak gedeelte van het voornamelijk heuvel- en bergachtige landschap aan het begin van de Oslofjord te zijn gelegen. Hoewel de stad zichtbaar een grote omvang heeft, heerst overal voor Nederlandse begrippen een soort van beheersing, rust en overzicht. Bijzonder is dat Oslo ondanks de vrij hoge noordelijke breedtegraad, door de cruiseschepen in de nabije haven en het opvallend grote aantal drukbezochte terrassen, een volslagen anders en vooral veel zuidelijker beeld geeft dan ik ooit had verwacht. Tijdens het stadsbezoek blijkt de stad een prettige en georganiseerde mengelmoes van oud en nieuw te zijn. Maar ook één waarbij het oude in sneltreinvaart voor het nieuwe plaats aan het maken is. Het hypermoderne in 2008 voltooide en pal aan de haven gelegen Operahuis, is hier misschien wel het mooiste architectonische voorbeeld van. Vooral aan de langzaam schuin oplopende voorzijde, is het in sneeuwwitte steenpanelen uitgevoerde imposante gebouw op zijn allermooist. Eenmaal bovenop heeft iedere bezoeker een adembenemend mooi uitzicht over zowel de haven, een klein deel van de Oslofjord, als de groene heuvels rond de stad. 

Soundgarden
Muzikaal hoogtepunt van dit eerste gedeelte is een bezoek aan audiowinkelketen Soundgarden. Deze meest bekende groep van Noorse audiowinkels heeft 16 vestigingen die over heel het land zijn verspreid. In Oslo zelf zijn naast verschillende andere specialisten, drie vestigingen van Soundgarden te vinden. Ons doel ligt in hartje centrum en we zijn allemaal reuze benieuwd wat we er te zien en eventueel te horen zullen krijgen. Maar zoals je altijd net zult zien, is er helaas een opruimingsactie in de winkel gaande. Hierdoor ziet het geheel er ondanks de aanwezigheid van flink wat mooie gerenommeerde merken, net wat minder strak en georganiseerd uit dan anders.

Goedmaker is echter de sfeervol ingerichte hoofdluisterruimte. Een vertrek waar tijdens ons bezoek een paar fraaie Sonus Faber Olympica III luidsprekers, aangestuurd door verschillende Hegel modellen acte de présence geeft. Hoewel het altijd lastig is en blijft om tijdens zo’n bliksembezoek in een ook nog eens volslagen vreemde ruimte, een goede indruk te krijgen. Valt wel al snel op dat de aanwezige Hegels zeer goed in staat zijn deze niet altijd even gemakkelijk aanstuurbare luidsprekers adequaat aan te sturen. Met andere woorden, een mooie natuurlijke en evenwichtige tonale balans, binnen het luidsprekerconcept passende ongehinderde dynamische contrasten en een opvallend laag vervormingsniveau. 

Hegel
Na een verkwikkende nachtrust en smakelijk ontbijt, is het de volgende dag tijd voor ons hoofddoel, een bezoek aan de Hegel onderneming. Ik noem hier bewust niet het woord fabriek, omdat het bedrijfspand in Oslo alleen de ontwerp- en verkoopafdeling bevat. De werkelijke productie en assemblage vind in verschillende delen van Noorwegen plaats, terwijl het magazijn en eindcontrole wegens ruimtegebruik tegenwoordig op een andere veel grotere locatie in Oslo plaatsvind. Ons einddoel is in ieder geval het hart van de onderneming, wat is gevestigd op de heuveluitlopers aan de rand van de stad. Hoewel op zich wel mooi vrij gelegen op een groene heuvel, blijkt het houten bedrijfsverzamelgebouw er van buiten nu niet bepaald florissant uit te zien. Hoewel op het eerste gezicht een wat vreemde binnenkomer, wordt de logische verklaring even later binnen al snel gegeven. Dit oude bedrijfsverzamelgebouw blijkt namelijk nog steeds dezelfde locatie te zijn, waar het toen nog piepkleine Hegel in 1988 is gestart. In het prille begin vond hier ook nog de productie plaats. Maar door de steeds snellere groei van het merk, vind dat inmiddels al jaren op verschillende andere Noorse locaties plaats.

Bent Holter
Na een uitgebreide rondleiding waarbij we ook in het kleine museum alle tot op heden vervaardigde Hegel modellen kunnen bewonderen, krijgt vervolgens Hegel hoofdontwerper en eigenaar Bent Holter het woord. Ik denk dat hij een prachtig voorbeeld is van wat mensen zich bij een (geniale) whizzkid voorstellen. Aan de buitenkant ogenschijnlijk een heel normale man van begin vijftig. Maar zodra je met hem gaat praten blijkt hij een heel andere en vooral enorm gefocuste pragmatische kijk op alles te hebben. Bent denkt namelijk niet in problemen maar vooral in oplossingen. Daarbij is hij ook nog eens enorm goed om het technische einddoel met alle onderlinge relaties in beeld te houden. Samen met zijn gestaag groeiende ontwerpteam en Anders Ertzeid als internationale verkoopleider, komen er dus steeds meer nieuwe Hegel producten op de markt en is het merk beter zichtbaar dan ooit. Bent bouwde trouwens al op 12-jarige leeftijd zijn eerste versterker en tijdens zijn studietijd als student aan de Technische Universiteit in Trondheim (NTNU), hield hij al bezig met het bouwen en ontwerpen van P/A-systemen. Toch ging zijn liefde voor muziek verder dan alleen maar techniek en veel van zijn opgedane luisterervaring en muzikale interpretatie, werd ook gevormd door zijn klarinetspel in een symfonie orkest. Alleen was het bespelen van een klarinet toen niet bepaald koel en stoer en koos hij na verloop van tijd steeds meer voor de elektrische gitaar.

Tijdens zijn studie wist hij een master graad op het gebied van semiconductor ontwerp te halen en die kennis was een grote steun bij het schrijven van zijn proefschrift. Een document waarin zijn diepgeworteld verlangen om de bestaande versterkertechniek met gebruik van transistoren beter te krijgen was verwerkt en hij zelfs een flink aantal ontwerpproblemen wist op te lossen. Deze door Bent gepatenteerde oplossing werd SoundEngine gedoopt en zou de basis van het merk Hegel gaan vormen. Hoewel het in het kader van dit fabrieksbezoek te ver gaat om alle details van deze techniek uit te leggen, komt het op het volgende neer. Met de gepatenteerde SoundEngine techniek is het mogelijk om zonder gebruik van tegenkoppeling, vervorming actief in het uitgangscircuit van de versterker te corrigeren. De SoundEngine techniek is daarbij het meest effectief bij vervorming die optreed bij hogere frequenties. Doordat het menselijk oor daar ook het meest gevoelig voor is, wordt meteen duidelijk waarom Hegel versterkers zo opvallend goed scoren op gebieden als neutraliteit, ontbreken van artefacten en een vloeiend gepresenteerde homogene weergave. In 1990 verscheen de eerste Hegel versterker met uiteraard deze techniek aan boord en vele ontwerpen  zouden nog volgen. De naam Hegel is trouwens afkomstig van de Duitse filosoof Hegel, waar Bent al vanaf zijn studietijd door is geïnspireerd.

Grote Versterker Vergelijk

Ook al is Hegel inmiddels ook bekend om zijn meer dan goed presterende DAC’s, het merk heeft toch vooral naam en faam opgebouwd door zijn bijzonder goed presterende versterkers. Wanneer tijdens ons bezoek blijkt dat we als afsluiting een groot versterkervergelijk gaan krijgen, wat alle Hegel modellen omvat, ben ik meteen één en al oor. Niet alleen is dit een unieke buitenkans die zich maar zelden voordoet, ook is het super interessant om de werkelijke kwaliteiten en samenhang in het Hegel programma te ontdekken.

Om alle verschillen maximaal voor het voetlicht te brengen, staat een paar bijzonder geschikte Magico S5 (€ 48.000,- per paar) luidsprekers met Nordost bekabeling opgesteld. Meteen al bij het zien van zulke kwalitatief hoogwaardige weergevers stijgt het aanzien en mijn vertrouwen in deze onderneming met sprongen. Zeker als je als fabrikant het eigen vertrouwen hebt om zelfs met een instap geïntegreerde versterker als de Hegel H80 (€ 1.595,-), zulke energieverslindende giganten aan te sturen. Ondanks de inzet van deze topweergevers moet mij wel van het hart, dat ik in eerste instantie toch wel de nodige bedenkingen bij de opstelling aan het einde van de kantoorruimte heb. Dit gedeelte staat namelijk vol met (lege?) dozen, tafels en andere spullen, waarbij de luidsprekers onderling maar zo’n 1,5 meter ruimte hebben! Wel is de afstand van de achterwand zeker 3 meter en staan de weergevers ook mooi vrij van de zijwanden opgesteld.

Gastheer Anders Ertzeid maakt als bron gebruik van een Apple MacBook Pro laptop aangesloten op een Hegel HD25 DAC (€ 1.995,-). Wanneer we als eerste van start gaan met de H80 geïntegreerde versterker vervallen niet alleen mijn bedenkingen over de opstelling, maar ben ik aangenaam verrast over het bereikte totaalniveau. Natuurlijk verwacht ik dat mijn gastheer weet wat hij doet, maar toch had ik dit niet verwacht. Het eerste wat ik hoor is namelijk een opvallend evenwichtige en uitgebalanceerde klank. Een presentatie zonder vervelende artefacten en een punch waarvan je niet verwacht dat zo’n kleine en voordelige versterker met slechts 75 Watt per kanaal, dit op zo’n grote Magico S5 kan overbrengen! Als ik wat langer luister, valt op dit hoog oplossende systeem wel een beetje waar te nemen dat de H80 niet het laatste woord qua focus en transparantie is. Maar als ik kijk naar de vraagprijs en de vele dingen die deze versterker wel al heel goed doet, is het absoluut een enorm knappe prestatie!

Meteen daarna is het de beurt aan de 2 cm hogere en 7 cm diepere H160. Meteen al bij de eerste tonen is hoorbaar dat deze € 2.995,- kostende versterker ten opzichte van zijn kleine broer beduidend meer definitie heeft, beter dynamische contrasten kan verwerken en door zijn grotere voeding en vermogen, met meer gemak en controle dieper laag kan weergeven. Minstens zo opvallend is de nog verdere afname van zaken als hardheid en het bekende transistorkarakter en de bezieling waarmee deze versterker zijn werk verricht. Volgende stap in het Hegel programma is de overbekende H300 (€ 4.595,-). Dit bijzonder krachtige model is met 250 Watt per kanaal aan 8 Ohm en zelfs 430 Watt per kanaal aan 4 Ohm een echte powerhouse. Gelukkig blijkt tijdens het luisteren dat hierbij zoals vaak voorkomt, niet meteen alle verfijning en nuances overboord zijn gegooid en het zo natuurlijk en evenwichtig klinkende Hegel-karakter helemaal aanwezig blijft. Wat verbeterd is ten opzichte van de ook al fraaie H160, is nog meer achteloos overgebrachte kracht en overtuiging, nog meer natuurlijk oplossend vermogen, een groter ruimtebeeld en vooral een duidelijkere impressie van de eigen identiteit van de muzikanten.

Laatste beslissende stap in dit grote vergelijk is het optreden van de gloednieuwe H360 (€ 4.995,-) Hoewel het uitgangsvermogen niets verschilt met voorganger H300, is het apparaat visueel en vooral onderhuids bijna volledig anders opgebouwd. Zo is door een verdere evolutie van de SoundEngine zonder toegenomen tegenkoppeling, de dempingsfactor van 1.000 voor de andere Hegel modellen, nu gestegen naar een imposante 4.000! Terwijl dit soort waarden bij veel andere merken (mede door de hoge tegenkoppeling) al snel zouden leiden tot een wat doods en verstikkend aandoende weergave, is daar bij de H360 totaal niets van te merken. Integendeel zelfs want de weergave is zelfs zo goed, dat menig fabrikant van dubbel zo duur geprijsde versterkers, onrustig op zijn stoel zal gaan schuiven. De H360 is dus van een compleet andere klasse en veel beter dan alles wat Hegel hiervoor heeft ontworpen. Omgezet in gehoormatige resultaten is er niet alleen nog meer informatie waarneembaar, maar wordt dit ook op een volstrekt natuurlijke wijze gepresenteerd. Ook is er nu voor de eerste keer een echt groots en goed gelaagd 3D panorama hoorbaar en komt de weergave nog meer los van  de weergevers. Wat buiten importeur GP Acoustics op dat moment niemand van de andere aanwezigen weet, is dat ik deze gigant al net voor mijn bezoek thuis ter test heb gekregen en u dus in de volgende Music Emotion een uitgebreide test kunt verwachten! 

Afsluitend
Naast dit indrukwekkende versterkervergelijk hebben we als laatste ronde ook nog de HD25 DAC met de nieuwe top DAC HD30 (€ 4.595,-) vergeleken en hebben we ook nog gesnuffeld aan de Hegel voor- en eindcombinaties. In beide gevallen trad hierbij eigenlijk hetzelfde beeld op als bij het uitgebreide geïntegreerde versterkervergelijk. Oftewel duurder is bij Hegel daadwerkelijk beter en de weergave wordt alsmaar vanzelfsprekender en meer natuurlijk.

Met dit vergelijk is ons fabrieksbezoek aan deze kleine en bescheiden fabrikant met een hele grote toekomst in het vooruitzicht, ten einde gekomen. Wat hebben we genoten van de Noorse cultuur, de schitterende natuur, de aardige en gastvrije mensen, de support van importeur GP Acoustics en zeker niet als laatste, de indrukwekkend goede weergave van ALLE Hegel producten!

Importeur: GP Acoustics GmbH
e-mail: sales@gpaeu.com
www.kef.com