Lezersbezoek aan Paul van Deenen

Liefhebber Paul van Deenen heeft al eerder bezoek gehad van HiFi.nl. “Al heel lang geleden”, merkt Paul op. “Er is in de tussentijd veel veranderd aan de set. Reden voor mij om maar eens opnieuw contact op te nemen met de redactie”, vervolgt hij, “en mij aan te melden voor een nieuwe visit.”

HiFi.nl gaat graag bij haar lezers op bezoek om onze passie te delen en te verspreiden. We horen graag bijzondere opnames op soms uitzonderlijk goede geluidsinstallaties. In deze Visit voelen we Paul van Deenen aan de tand over wat hem beweegt, wat hij er voor over heeft en uiteindelijk horen we hoe het één en ander klinkt. Eerst muziek, en dan audio, zo luidt eigenlijk de conclusie.

“De vorige keer was Patrick Hendriks op bezoek”, vertelt Paul bij de koffie. In het stuk dat toen werd gepubliceerd door HiFi.nl noemt Patrick muziek en audio de twee grote liefden van de drie mannen die er toen bij betrokken waren. Drie mannen, ja, want vriend Paul, die nu ook van de partij is bij mijn bezoek, schoof toen ook al aan.

Paul tijdens de vorige Visit

Muziek en audio; in die volgorde zet Patrick beide woorden in het verslag. Paul zelf beleefde de weergave van het bezoek iets anders. “Ik vond dat het nogal veel over het geluid ging”, verduidelijkt hij. “Deze keer wil ik het graag over muziek hebben. De muziek die ik mooi vind. Ik speel die muziek af op een installatie, waar ik uren naar kan luisteren, zonder dat het vermoeiend wordt.” Een opvatting, die ik alleen maar kan huldigen. Ook ik ben gek van muziek; van jongs af aan. De beleving toen op de Philips Pionier I met het minuscule oortelefoontje verschilde nauwelijks van die van nu. 

Paul en ik zijn leeftijdgenoten, logischerwijs begint daar de verkenning van elkaars smaken en favorieten. We hebben over de legendarische concerten die we bezochten, de LP’s die we kochten en de muziek die we draaiden. “De popmuziek ben ik ontgroeid”, zegt hij, zonder daar een specifieke uitleg bij te geven. Ik pijnig mijn hersens om daar een rechtvaardiging voor te vinden en we kunnen samen wel wat bedenken. “Te weinig spanning, gebrek aan variatie, beperkte akkoordenschema’s”, gaat Paul door. Toegegeven, Paul heeft een punt daar. Zelf draai ik bijna uitsluitend popmuziek, waarbij mij zo nu en dan de vraag rijst of het de muziek is die ik zo mooi vind of dat het een wanhopig verlangen is naar een verloren tijdsbeeld met alle valse sentimenten van dien. “Ik luister naar fusion en jazz,” gaat Paul verder, “in brede zin. Geïmproviseerde muziek, waar de spanning van af druipt.” Gaandeweg de middag wordt mij duidelijk wat Paul daarmee bedoelt, en zal ik kennis maken met een aantal verbluffende muzikanten en dito opnames.

Esoteric X05 SACD speler op STA platform en M. Fidelity M3 NU-VISTA versterker met aparte voeding

Geen vinyl meer

In het vorige verslag stond nog een draaitafel te pronken op één van de foto’s, merk ik op, ik zie hem nu niet meer staan. “LP’s heb ik niet meer”, vervolgt Paul. “Ik heb gekozen voor een uitzonderlijke SACD-speler, een Esoteric X05, daar draai ik mijn zilverschijfjes mee af. Dit is de speler die ik altijd gewild heb en die past in mijn visie van een mooi geluid. Voor de versterking zorgt de geïntegreerde Musical Fidelity M3 NU-VISTA versterker, volledig aangepast aan mijn wensen. Het wordt allemaal weergegeven via de Revel M20 monitoren.” De set en de opstelling bekijkend wil ik maar één ding, luisteren en genieten.

Achterzijde Esoteric X05 met Nordost Tyr interlink en Vishnu netkabel

Paul heeft een aantal CD’s uitgezocht en het voorstel is om daar mee te beginnen. Misschien, als er tijd voor is, mag ik zelf meegebrachte CD’s laten horen. (pop) CD’s, die nu nog in mijn Record Store Day tasje zitten. De eerste CD op het stapeltje is die van het Hadouk Trio (Naive nv815411). Dit trio maakt een mix van jazz en fusion en gebruikt soms inheemse Afrikaanse instrumenten. Een fraaie opname, de muziek straalt kamerbreed de ruimte in. Direct opvallend is het geluidsbeeld wat de set produceert. Losjes, veel ruimte voor detail. De opstelling van de luidsprekers is daar zeker debet aan. Te vaak zie ik sets met de apparatuur tussen de speakers in staan. Het gevolg is dat er domweg een hap uit de muziek genomen wordt.

Bij Paul staan de monitoren ongeveer een halve meter voor de geluidsbron en versterking. Dat leidt tot een coherent en breed geluidsbeeld, niet verstoord door hinderlijk geplaatste audiomeubels. Het geluid dat uit het midden van het stereobeeld komt, is heel belangrijk voor de weergave, is mijn ervaring. Paul beaamt mijn opmerking daarover en het losse trompetgeluid van gastmuzikant Jon Hassell bevestigt in deze opname onze filosofie over de opstelling.

Binnenkant MF NU-VISTA

Het volgende digitale lekkernijtje is opnieuw een trio; dat van Alex Skolnick. Deze live opname is een in de USA geperst schijfje (MT-2305-2) en dateert uit 2004. Kenners weten natuurlijk ogenblikkelijk dat Alex Skolnick de gitarist was van de trash metal band Testament. Alex heeft een voorliefde voor jazz gitaar en laat dit horen op dit plaatje. Een aantal covers passeren de revue, waaronder Deep Purple’s Highway Star, Pink Floyd’s Money en nummers van Iron Maiden, Dio, Judas Priest en the Scorpions.

Luisteren en luisteren

De heren laten horen hoe deze verrassende vrije interpretaties live klinken in een persing die opnieuw uitblinkt in ruimtelijkheid en plaatsing. Een mooie keuze! Heerlijk om naar te luisteren op deze set die gaandeweg steeds meer van haar geheimen blootlegt. Die kwaliteit komt vooral van die hele mooie X05; deze speler kan SACD’s afspelen, maar geeft ook een ongelofelijke boost aan Red Book CD’s. Zodanig zelfs, dat het verschil in geluid tussen normale CD’s en SACD’s vrijwel niet te horen is. Paul vindt dat een uitzonderlijke kwaliteit van deze speler, die verder zeer analoog klinkt.

Zoals altijd zijn het de toetjes die het lekkerste smaken. Paul vertelt dat hij liefhebber is van het Duitse ECM label. Opgericht in 1969, heeft dit platenmerk in de loop der jaren een schat van ervaringen opgedaan met opname technieken. Voeg daarbij een uitgelezen keuze van artiesten en het resultaat is vaak een wonderschone combinatie. Niet altijd is de muziek van het label toegankelijk, maar zoals ook op deze middag kan de balans opeens omslaan naar een meer dan gemiddelde interesse.

Aanjager in dit alles is Nik Bartsch’s Ronin met de CD Holon (ECM 2049) uit 2008. Deze opname laat een staaltje microfoon techniek horen, die zo kenmerkend is voor het geluid dat de ECM engineers in gedachten moeten hebben gehad. Een zeer natuurlijke weergave van de piano, als ware hij buiten de speakers geplaatst. De Revel M20 monitoren zijn hier op hun best. Ze staan mooi op oorhoogte opgesteld en geven de piano in perfecte klankkleur weer. Het laag is voor de vrij kleine speaker droog en gaat fors door tot in de lage regionen. Achteloos swingen de drums daar op deze spannende opname doorheen. Hoewel Nik Bartsch het liefst live optreedt, is hij er in geslaagd de spanning die hij voelt bij live opnames over te brengen op deze studio opname. Een pareltje en thuisgekomen zat ik snel in de bestelmodule van Amazon.com. om het kleinood zelf aan te schaffen. Bingo!

Na dit geweld is het mijn beurt en glijdt Pink Floyd’s Wish You Were Here (Analogue Prod. 5099952243325) uit 2011 in de robuuste CD lade van de Esoteric. Thuis kon deze met veel bombarie aangekondigde SACD mij maar niet bekoren, maar ik kon er niet achter komen waar dat aan lag. Samen waren we het er over eens dat dit één van de beste PF platen is. Echter, de 2011 remaster op SACD klinkt doods en ontdaan van muzikaliteit en emotie.

Dat beseffend was mijn volgende troef opnieuw een Analogue Productions opname en wel die van Rickie Lee Jones’ It’s Like This. Als er iemand is die emotie in haar stem en spel legt dan is het wel deze tante. Maar komt het ook tot uiting in de SACD opname (CAPP 51066 SA)? Het antwoord van deze CD met covers komt snel in de Beatles’ For No One. Begeleid door alleen piano laat Rickie alle Adèle’s, Birdy’s en aanverwante types ver achter zich met een timing en emotie zoals zij alleen maar kan.



Paul pakt zijn opschrijfboekje en schrijft de titel op. Ik heb wel werk wat van haar, zegt hij, maar dit is een hebbedingetje. Kruisbestuiving, noem ik dat, genieten van elkaars pareltjes. “Zal ik je nog eens wat laten horen?”, vervolgt Paul en stopt de CD in een zwart kastje met de naam Hifi Tuning HT-2. Een minuut later draait de Rickie Lee Jones CD alweer en valt de toegenomen rust direct op, die blijkbaar is ontstaan door de demagnetisatie. De aanslag op de toetsen van Rickie’s piano is zelfs te horen in de eerder genoemde wonderschone Lennon/McCartney compositie. “Nog even”, roept Paul en komt opnieuw met een live opname op de proppen. Dit keer is het gitaarvirtuoos John McLaughlin met een opname uit de Royal Albert Hall in Londen (Edel 919035-2). De opname dateert uit 1989 en laat een kunststukje fusion horen, waar Paul met zichtbaar genoegen van geniet.

Hij heeft met deze set de perfecte balans gevonden in de muziek die hij mooi vindt en het geluid dat bij hem past. De combinatie van de Revel M20, de Esoteric X05, de Musical Fidelity M3 NU-VISTA plus de juiste bekabeling haalt het maximale uit de met zorg geselecteerde collectie van Paul. We kwamen bij hem om naar muziek te luisteren. De apparatuur en de techniek staan daar slechts ten dienste van de beleving van muziek. Je zou kunnen zeggen dat dat Paul’s filosofie is.

Paul gebruikt de alias ilikeJazzzmusic. Ik weet nu waarom. Terug rijdend naar huis vlak bij het Groninger wad vraag ik mij af om toch maar eens de popmuziek vaarwel te zeggen en mijn horizon te verbreden. Een middagje Paul van Deenen heeft daartoe een mooie aanzet gegeven. Deze link laat een stukje live optreden zien van Alex Skolnick, gaat dat zien! Paul heeft een set op HiFi.nl waar hij een blog bijhoudt, die kun je hier bekijken.