Zwitserse precisie

“Goldmund”, het wekt al bewondering als je de naam uitspreekt. Sinds jaar en dag is het een van de meest prestigieuze merken die er op audio gebied zijn. Maar tevens een naam die met bewondering wordt uitgesproken in de high-end wereld. Goldmund heeft wat staaltjes van techniek op zijn naam staan. Te beginnen ooit met draaitafels, via versterkers naar de meest innovatie digitale technieken. Deze recensie gaat over de SR modellen, de instappers van Goldmund als het gaat om traditionele audio producten. Met een link naar home cinema zoals u zult lezen. De set werd welwillend ter beschikking gesteld door Multifoon Rotterdam, die als dealer optreedt in Nederland voor Goldmund. Goldmund werkt in de meeste Europese landen uitsluitend met dealers en niet met importeurs.
 

SR series

Logischerwijze start ik met de bron, de SRDVD combi speler die elk formaat aankan. Als de industrie nu eens ophoudt met het verzinnen van nieuwe normen, kunt u jaren vooruit met een speler die CD, SA-CD, DVD-Video, DVD-Audio, CD-R, CD-RW, Video CD, DVD-R, DVD-RW en MP3 leest en weergeeft. De speler is van oorsprong van Pioneer maar door Goldmund fors onderhanden genomen. Niet alleen de elektronica, maar naar men zegt ook het loopwerk. Helaas, naar men zegt, want wegens het ontbreken van weer een ander stukje speciaal gereedschap krijg ik de kasten niet open. Dus controleren kan ik niets. Het uiterlijk van de SR series is erg strak en fraai. Zacht mat aluminium in een onopvallende kleur. Het display van de speler is goed leesbaar en informatief. Een minimaal aantal knopjes geeft toegang tot de basis functies. Alle instellingen gaan via een Nederlands on-screen menu. Aan de achterzijde aansluitingen voor RCA Component Video via drie cinch bussen en een S-Video connector. Er is een digitale uitgang voor cinch en een toslink optische uitgang. Het audiosignaal komt van een 5.1 rij cinch bussen en/of van een 2-kanaal stereo uitgang. Alle multi-kanaal informatie is dus ook in stereo beschikbaar. Via de menu’s zijn uitgangen die niet gebruikt worden uit te schakelen. Goldmund zegt verder niets over de dac’s, behalve dat ze 192 kHz 24 bit kunnen werken.

De SRP2.3 voorversterker laat zich combineren met de SR2.3 eindversterker. De voortrap heeft een vijftal lijningangen en drie ingangen voor digitale signalen als u daarvoor de benodigde Alize 4 d/a modules laat monteren. Op de voorzijde alleen een keuze schakelaar en een volumeregeling. Een simpele LED laat zien dat het apparaat aanstaat. Omdat de keuze schakelaar slechts vijf standen kent, neem ik gevoeglijk aan dat bij installatie van een Alize 4 module maximaal drie lijningangen onbruikbaar worden. Het uiterlijk van de eindversterker is nog eenvoudiger. Voorop een aan/uit knop, achterop twee eenvoudige luidspreker aansluitingen, cinch in en een mono schakelaar. Die schakelaar zet de versterker niet in bridged mode, maar geeft u de mogelijkheid tot bi-amp. Soberheid is troef bij Goldmund achterop de versterkers. Geen fraaie WBT luidspreker aansluitingen, geen tape out, geen dubbele pre-out. Wel allemaal euro connectors voor de netspanning.

Zwitserse precisie

Goldmund versterkers zijn kenmerkend vanwege de toegepaste ultra snelle elektronica. De stijgtijd van de voortrap is < 700 ns en de slew rate > 500 V/us. De eindtrap haalt dat niet maar komt tot de fraaie waardes van < 250 ns stijgtijd en > 250 V/us slew rate. Het frequentiebereik van de voortrap is binnen 0.1 dB recht van 10 Hz tot 100 kHz. -3 dB punten liggen op 3 Hz en 650 kHz. De eindtrap gaat een stukje verder. Recht binnen 0.1 dB van 10 Hz tot 1 MHz en -3 dB op 3 Hz en 1.4 MHz. Ik hoor de tegenstanders al weer roepen: 1.4 MHz dat hoor ik niet. Nee, maar het geeft wel een indicatie van de snelheid van de circuits in de Goldmund. Daarbij in gedachten nemend dat de klank van een instrument deels bepaald wordt door de aanslag van een hamer op een snaar, of de roffel op een trom, kunt u zich bedenken dat een Goldmund van die eerste aanslag veel zal laten horen. Met andere worden, de schakeling ijlt nauwelijks na. Als er spanning nodig is, dan is die er ook. Die spanning is aan de uitgang van de eindversterker leverbaar als vermogen van 2 x 150 Watt tussen 2 en 8 Ohm en maximaal 200 Watt per kanaal aan 8 Ohm voordat de versterker gaat clippen. 

Persoonlijk heb ik een probleem met de ingangsgevoeligheid van de voorversterker. Die ligt met 150 mV veel te hoog. Daarbij heeft de eindversterker slechts 750 mV nodig voor volledige uitsturing. Met als gevolg dat ik een regelbereik met de volume regelaar had van pakweg 6 mm. Het was uit, zacht, gemiddeld, hard. En dan had ik nauwelijks gedraaid. De remote control werkte net zo. Aantikken om een flinke hoeveelheid meer geluid te krijgen. De importeur gaf aan dat e.e.a. inherent is aan de snelle schakeling. Dat kan wel zijn, maar wie 20 jaar na invoering van de 2 Volt cd speler uitgang nog kiest voor 150 mV voor volle uitsturing is niet bij de les gebleven. De enige raad die ik u kan geven is: neem luidsprekers met een laag rendement of een bron met een variabele uitgang. Helaas heeft de SRDVD geen volume regeling op stereo niveau. Jammer dat een dergelijk brok versterker techniek als de Goldmund is hierin tekort schiet.

Opstelling

Boven op het Spectral audiomeubel komt de Goldmund set netjes op elkaar gestapeld te staan. De kabels neem ik allemaal van Siltech. Tussen de apparaten een SQ-88 Classic interlink, aan de apparaten elk een SPX-30 Classic netsnoer en naar de luidsprekers LS-110 Classic luidspreker kabels. Geheel in overeenstemming met de wens van de importeur die een voorkeur heeft om  Goldmund of Siltech kabels te gebruiken. Alleen naar mijn trouwe 4:3 Sony tv zit een ander merk kabel, een Profigold. Luidsprekers zijn van JMlab, type Electra 926, gecombineerd met een Electra SW900 actieve subwoofer. Om de subwoofer (op lijn niveau) mee aan te sluiten plug ik achterop de output van de voortrap een setje splitters. De gehele set is aangesloten op een gescheiden audiogroep zonder gebruik te maken van netfilters o.i.d. Later zal ik met de multiformaat nog wat verder luisteren op mijn eigen set aangesloten. De resultaten die ik dan haal zijn geheel overeenkomstig het karakter zoals in de rest van de recensie omschreven. De versterkers zitten dan al in de doos.

Twee mogelijkheden zijn niet benut. De meerkanaal weergave niet omdat mijn bescheiden home cinema opstelling niet te vergelijken is met de Goldmund kwaliteit en prijs. Een oordeel geven zou op die basis belachelijk zijn. Bovendien, als ik zou kiezen voor Goldmund dan kocht ik ook een 3-kanaal eindtrap uit de SR serie en combineerde die met een Goldmund processor. Niet met een receiver van 550 euro. Ook zijn er geen DVD-audio schijfjes gedraaid daar ik ze niet heb. Omdat ik denk dat DVD-Audio weinig toekomst heeft koop ik ze voorlopig ook niet. Wellicht een harde uitspraak, maar ik ben net zo goed een consument als u die zijn geld maar één keer kan uitgeven. Ik wacht wel af en zie voorlopig meer heil in hybride SA-CD’s.

Zwitserse precisie

Tik-Tak, Tik-Tak

Er is weinig voor nodig om de onderscheidende klank van Goldmund vast te stellen. De gememoreerde snelle circuits zorgen daar wel voor. De informatie die uit de SRDVD wordt aangevoerd ondervindt geen hinder van vertraging of vervorming in de versterkers en is daardoor brandschoon en uiterst puntig. Op een SA-CD van het Combattimento Consort laat zich dat vertalen in helderheid en transparantie. Luister maar eens wat een Goldmund kan met de weergave van een klavecimbel. Het beeld staat van je af, wat voor rust in de weergave zorgt. De dynamiek is zoals te verwachten groot. Veelzeggend detail is dat mijn “rumble” raadsel van deze SA-CD eindelijk wordt opgelost. Op track 24 was altijd het nodige gestommel te horen. De SRDVD laat horen dat het de musici zijn die één voor één het podium verlaten. Dat ik dat kan beluisteren in deze helderheid geeft aan hoe goed de Goldmund kan omgaan met laaginformatie en hoe groot het oplossend vermogen is. Ik krijg de speler niet zo gek dat hij de SA-CD layer verlaat en de CD layer speelt. Dus een vergelijk kan ik niet rechtstreeks maken tussen CD en SA-CD kwaliteit.

Nog een SA-CD van een andere orde. Diana Krall. Weer dat hoogoplossende vermogen. Veel power is ook aanwezig. Het geluid is een beetje kaal en minder vloeiend dan ik gewend ben van Krall. Het romantische, commerciële sausje dat haar latere cd’s kenmerkt is weg. Pak ik de cd erbij in de SRDVD dan is daar alles rommeliger en minder natuurlijk qua klank. De dynamiek blijft gehandhaafd en lijkt zelfs toe te nemen. De directheid van de SA-CD maakt plaats voor een breder en dieper beeld. De stem van Krall is minder vol. De keuze tussen SA-CD en cd is voor mij meer een keuze tussen klank dan tussen kwaliteit. Geen SA-CD maar een cd en een dvd komen van Mary Black. Haar laatste live opname draai ik vaak. Omdat hij mij terugbrengt in de concertzaal. De track “No frontiers” geeft met de Goldmund minder die live sensatie. Er is veel directheid en een goed onderscheid tussen stemmen. Vele details zijn hoorbaar, maar ik mis emotie overdracht. Het doet me ogenblikkelijk denken aan de Zwitserse precisie en reinheid. Geen smetje en lopend als een uurwerk. Zonder wat de buurlanden bieden aan genietingen. Van mij mag er wat meer Franse slag in het geluid, wat Oostenrijkse Lederhosen lol, Bayerische Biergarten en tenslotte een scheut Italiaanse Bertoli. Een Goldmund bied je exact aan wat je hem voert. Heel nauwkeurig en heel ongekleurd. Daar moet je wel van houden want niet iedereen zit te wachten op een analytisch geluid. Soms is (vermeende) kleuring ondersteunend aan emotie overdracht.

Zodra ik de DVD start krijg ik een heel mooi beeld. Beter dan van mijn eigen DVD-speler (wat ook voor het geluid geldt, de Marantz DV6200 komt nauwelijks in de buurt van de Goldmund). Terwijl die aangesloten staat met een 1,5 meter scart kabel en de Goldmund moet terugvechten via een 10 meter lange S-video kabel. Zelfs mijn eenvoudige TV laat dat direct zien. Diverse zwarttinten komen naar voren en de kleuren zijn briljant. Scherpte is geen vraag voor de SRDVD. Het geluid laat ik weergeven via de Goldmund stereo opstelling en dat gaat erg goed. Zowel voor de muziek van Mary Black als in dialogen uit de film van Patricia Kaas “And now ladies en gentlemen….”. Uiteraard geen CD-kwaliteit van een muziek DVD of film, maar zeer acceptabel. Hier groeit toch even het verlangen naar DVD-Audio. Hoe zou dat zijn? Meer films en muziek DVD’s passeren de revue, maar het beschrijven van muziek vind ik belangrijker. “Café Blue” van Barber dan maar. Het is een analytische weergave met erg veel detail en de focus op de stem als menselijk instrument. Gitaar op “Romanesque” is erg goed. Rap en snel waarbij het onderscheid tussen de snaren en de kast goed te horen is. De opname lijkt erg close. Het laag is wederom strak, diep en transparant. Het vormt een mooi draagvlak voor de rest van de instrumenten. Weer dat gevoel van kracht, rauwe power, detail, precisie terwijl ik graag iets meer “jus” zou willen horen. Barber is vaak al zo mechanisch en robotachtig. Dead Can Dance is zeer rijk aan dynamiek. Tegen een schrikeffect aan. De weergave is breed maar niet diep. Zweepslagen staan ver buiten de luidsprekers, al weerklinken ze te laag in de kamer. Laurie Anderson daarentegen staat op een perfecte hoogte. Haar stem zweeft in het niets en is uitermate correct geprojecteerd. Weer dat laag, dat opvalt in positieve zin. Ook heel apart is hoe de Goldmund omgaat met kleine geluidjes op de CD. Let maar eens op vogelgeluiden, de piepjes van de video, die soort kleine dingen. Ik ken de CD erg goed, maar dit keer verrast hij mij.

Zwitserse precisie

Tot slot een beetje Nils Lofgren. Minder indrukwekkend dan het kan zijn. Een gebrek aan dat vleugje romantiek. Aan de andere kant erg briljant en een weergave waar velen nog een puntje aan kunnen zuigen. Zelfs tegen de prijs van deze Goldmund set. Gitaar en stem spuiten de kamer in. Razendsnel en nooit en nimmer scherp of een hard geluid. Patricia Kaas die ik daarna draai doet me herinneren aan een topset met heel grote luidsprekers. Het laag van deze CD is zodanig opgenomen dat het bonkt op een te kleine luidspreker en juist draagt en niet bonkt op een groot systeem. Draagt het, dan zijn de tingels en tangels juweeltjes tussen de stem en het orkest. Ook haar CD “Le mot de passe” is een heerlijk stuk muziek. Haar beschrijving van een meisje uit het oosten maakt je verliefd op deze fragiele maar krachtige zangeres. De Goldmund laat me weer verlangen naar de warmte van Kaas op romantischer systemen. Ik luister meer in de opname en naar de opname dan naar de emotie die mij normaal kippenvel bezorgt. Tiktak tiktak, als een uurwerk neem ik de muziek tot mij. Dat het toch in mijn ziel kruipt, komt puur door de hoge kwaliteit van de weergave.

Tweeslachtig

De Goldmund set maakt me tweeslachtig. Laat ik beginnen met wat mij niet bevalt. Dat is technisch gezien de volumeregeling. Qua geluid is de Goldmund mij te analytisch gestemd. Ik mis warmte als een deken, emotie overdracht die rillingen oproept en overall een beeld waar ik mij in kan koesteren. Maar daar staat veel tegenover dat mij wel aanspreekt. De snelheid van de set. De reinheid en het ongekend strakke, diepe en transparante laag. De dynamiek die er uit spuit. De ongekleurde weergave die volstrekt smetteloos en eerlijk is. Zet een Goldmund op een set meetapparatuur en de volmaakte scoopplaatjes vallen je ten deel. Niet voor niets giet Goldmund een deel van de schakelingen in. Het is een goed bewaard geheim hoe de schakeling precies is opgebouwd. Dan het uiterlijk en de uitstraling van het merk. Goldmund heeft een hoog egostrelend vermogen en een forse mate van “proud of ownership”. ‘Daar is de prijs ook naar’, zullen tegenstanders zeggen. De prijs is echter ook naar de hoogstaande techniek, de afwerking en de werking. Het is aan u geachte lezer om Goldmund niet te kiezen als u een ander soort geluid zoekt, of voor jaren in het hart sluiten als dit Zwitserse geluid u past.

Zwitserse precisie

Naschrift

Naar aanleiding van de bovenstaande recensie merkten de medewerkers van Multifoon op: “Dat de combinatie van de set met heel wat andere luidsprekers welzeker tot érg muzikale, zeer soepel en "warm" klinkende resultaten heeft geleid”. Ik kan mij daar als auteur een heel goede voorstelling van maken. De gebruikte Electra’s 926 zijn relatief helder. Een luidspreker met een zachter karakter kan wellicht meer op zijn plaats zijn. Een reden te meer om uw eigen oren in Rotterdam te luisteren te leggen en te vertrouwen op de vakkennis van de dealer om een set te componeren.

Prijzen:

meer informatie:
Multifoon Rotterdam
Website:  www.multifoon.nl
Email:      multifoon@multifoon.nl
Tel.:         010 - 4137199