Accuphase en Cabasse
Tijdelijk samenwonen met High-End
Het is een aparte ervaring als je plotseling in het bezit bent van een set, waarvan je voorheen alleen maar hebt durven dromen. Helaas is het bezit tijdelijk en vraag je jezelf tijdens deze periode af of je niet voorgoed bent ‘verpest’.
De liefde voor muziek in combinatie met een mooie geluidsweergave, zoals bij de meeste stereofielen het geval is, begint vaak al op jonge leeftijd. Soms gaat deze liefhebberij over van vader op zoon. Zo ook bij mij. Opgroeiend in Terneuzen hadden we het geluk dat er een goede HiFi speciaalzaak gevestigd was, Echo Audio genaamd, waar het allemaal begonnen is. Samen met mijn vader bezocht ik regelmatig de winkel om ons te laten informeren over de laatste ontwikkelingen en ons te verlekkeren aan de aanwezige apparatuur, wat tevens een leuke sociale bezigheid was. Soms waren de bezoeken extra speciaal, wanneer de winkeleigenaar het voor elkaar had gekregen in het bezit te komen van apparatuur van de hoogste klasse, High-End genaamd. Het was toen dat ik voor het eerst in contact kwam met Accuphase en Cabasse. Hoe indrukwekkend, de uitstraling van deze topklasse apparatuur.
Een HiFi bekende van mijn vader was een van de weinige gelukkige die zich eigenaar mocht noemen van zo’n dergelijke combinatie. Vanwege mijn enthousiasme over HiFi werd ik uitgenodigd om eens te komen luisteren. Dit moet veel stereofielen herkenbaar in de oren klinken. We vinden het toch altijd erg leuk om de HiFi passie te delen met mede stereofielen. Deze luisterdag herinner ik mij dan ook als de dag van gisteren. Wat heb ik die dag genoten van de prachtige klanken van deze High-End set. Het betrof een Accuphase voorversterker, een buizen- eindversterker (waarvan fabrikaatnaam mij ontschoten is), een Micro Seiki draaitafel met van den Hul element, een Accuphase CD-speler en de Cabasse Brigantin luidsprekers (passief). Wat mij is bijgebleven is de wijze waarop de set in staat was een live performance neer te zetten, evenals het uiterlijke aspect van de verschillende componenten. Zo’n geluidsdruk in combinatie met de doodse stilte wanneer het stil moest zijn, de transparantie, het detail, plaatsing, de lucht, waarbij op geen enkele wijze sprake was enige vervorming of vermoeiing. Inmiddels zijn we zo’n 15 jaar verder en krijg ik de kans mezelf tijdelijk bezitter te maken van een combinatie op vergelijkbaar niveau. Dezelfde opwinding bevangt mij en vol spanning wacht ik op het bezoek van Paul Hattink, direkteur van Music 2. Een sympathieke Brabantse Bourgondier die zelf actief is in het maken van muziek en de opname hiervan in zijn eigen home studio.
Het betreft nu de Accuphase E-307 geïntegreerde versterker, de Accuphase DP-77 SACD speler en de Cabasse Kara luidsprekers. Wanneer de importeur de High-End combinatie thuis komt afleveren ben ik weer net zo verbaasd als 15 jaar geleden. De Accuphase apparatuur is qua uiterlijk eigenlijk weinig veranderd en de versterker is direct herkenbaar aan de champagne kleur en de indrukwekkende VU-meters, die geplaatst zijn tussen twee grote draaiknoppen. Voor mij is het kunst, hoewel de ervaring inmiddels heeft geleerd dat er ook mensen zijn die het meer als kitsch betitelen. Alle mogelijke aansluitingen en functies zijn voorzien, wat toch wel ongebruikelijk is voor een apparaat uit de High-End klasse. Veel concurrenten die zich in deze klasse bevinden kiezen vaak voor een meer minimalistisch design. Accuphase kiest hier duidelijk niet voor. Zo zijn er de hoge en lage tonen controls, die overigens erg subtiel werken, en is de versterker zelfs voorzien van een loudness schakelaar en een attenuator switch. Wat die eerste doet weten we allemaal wel, maar die tweede komen we niet vaak tegen. De attenuator schakelaar brengt na inschakeling het versterkingsniveau terug met 20 dB, wat erg handig is bij het luisteren in de late uurtjes. Dit bleek met name een uitkomst bij aansturing van de Cabasse luidsprekers, gezien hun hoge rendement en dynamische eigenschappen.
Verder is de versterker voorzien van alle mogelijke line inputs. Echter, wanneer men wil genieten van de platencollectie zal een optioneel phono board aangeschaft moeten worden. Deze phono-module, type AD 10, kost 790 euro.
Dan zijn er ook nog de gebalanceerde CD en lijningangen. Van deze gebalanceerde CD ingang heb ik overigens tijdens het beluisteren geen gebruik gemaakt, daar de afstand tussen de CD-speler en versterker erg klein is en ik in het bezit ben van een goede interlink. Er bestaat ook nog de mogelijkheid om de versterker te voorzien van een optioneel MDS (Multiple Delta Sigma) D/A converter board met optische en coaxiale ingangen. Deze “DAC 10” kost 885 euro. Op deze wijze kan er dus gebruik gemaakt worden van een los CD-loopwerk. Dit zou voor mezelf wellicht erg interessant kunnen zijn om zo mijn Sony XA50ES speler op te waarderen. Deze speler bevat namelijk een van de beste loopwerken die Sony heeft geproduceerd en moet dus uitermate geschikt zijn voor deze upgrade.
De luidspreker klemmen zijn zwaar uitgevoerd en kunnen de zwaarste gestripte kabels aan. Aan deze aansluitingen zit echter wel een nadeel. Deze accepteren namelijk geen spades of banaanstekkers. Gezien de klasse van deze versterker zouden goede WBT-achtige terminals dan ook niet misstaan. Nu kan het ook zijn dat Accuphase de filosofie naleeft dat een directe verbinding van een gestripte kabel op een terminal het minste verlies geeft. Ook hier valt wel iets voor te zeggen. Kijkende naar de gebruiksvriendelijkheid zullen veel consumenten wellicht voorkeur geven aan meer multifunctionele luidsprekerterminals.
Wanneer we een blik werpen op het innerlijk, zien we een zeer solide en keurig opgebouwd geheel waar enkel gebruik is gemaakt van de beste componenten. Hier herkennen we duidelijk de Japanse precisie en degelijkheid. Dit alles resulteert dan ook in een totaal gewicht van ruim 20kg. Het voorversterker- en eindversterker deel zijn volledig van elkaar gescheiden, zowel de qua voeding als qua regeling. Op deze mannier kunnen de voorversterker als ook de eindversterker volledig onafhankelijk van elkaar gebruikt worden. Wat interessant kan zijn om het systeem in de loop der jaren nog verder te verbeteren door toevoeging van losse eindversterkers.
De eindversterker is van het push-pull principe dat een vermogen van 100 watt levert bij 8 ohm en 140 watt bij 4 ohm, wat overigens ruim voldoende blijkt te zijn voor de Kara’s.
Cabasse
Er is gekozen voor een enkel lens / dubbel pickup mechanisme om zo de meest precieze uitlezing te waarborgen.
De MDS processor ondersteund de 2.8224 MHz/1-bit en 192 kHz/24-bit bronnen. De Delta Sigma omvormers zijn parallel geplaatst waarbij er voor elk kanaal een viertal worden toegepast, die geselecteerd zijn volgens de strengste Japanse kwaliteitseisen (en die mogen wereldwijd als de zwaarste worden beschouwd).
Indien gewenst kunnen het loopwerk en processor gedeelte volledig gescheiden van elkaar gebruikt worden. Ook bij de SACD/CD speler zijn er optionele uitbreidingsboards leverbaar, die ik in dit artikel verder niet zal beschrijven. Het lijkt mij dat deze input / output boards meer bestemd zijn voor professionele toepassingen. Gezien de complexiteit hiervan verdient dit een apart artikel.
Standaard is de speler voorzien van zowel digitale coaxiale als optische inputs en outputs, gebalanceerde analoge outputs en coaxiale analoge outputs. Lijkt mij dus ruim voldoende voor ‘normale’ toepassing in huis.
Veel mensen die dit lezen zullen zich afvragen of het nou werkelijk nodig is om zo veel geld uit te geven aan een SACD speler. Het antwoord hierop is voor mij niet zo eenvoudig. Natuurlijk zijn er CD-spelers leverbaar die in een lagere prijsklasse een heel hoog geluidsniveau weten te produceren. Maar ja, voor diegene die toch beschikken over een ruim budget is het wellicht wel wat eenvoudiger. Met name wanneer alleen het beste goed genoeg is en wanneer men er voor kiest om uiterlijk toch op elkaar af te stemmen. Ach ja, wanneer geld geen rol meer speelt… Gezien het prijsniveau van de versterker en de luidsprekers is de CD-speler gewoon erg prijzig en wellicht nog beter geschikt voor gebruik in nog duurdere combinaties, want dan zullen de hoge kosten het meest gerechtvaardigd en hoorbaar worden.
De Cabasse luidsprekers zijn evenzeer een verhaal apart. Het gaat hier om het een na duurste model uit de Atlantis serie met een prijskaartje van 5.500 euro per stuk. Natuurlijk had ik ze voor de aflevering bij mij thuis al bewonderd op het internet, maar in werkelijkheid zijn de speakers nog indrukwekkender met de afmetingen van 140 x 38 x 54 cm en een gewicht van 39 kg per stuk. Ik herken in deze KARA niet veel van de Brigantin, met de enige uitzondering dat het ook nu weer een zeer eigenzinnige luidspreker is waar je niet omheen kunt kijken. Bij het zien van de speakers leg ik, en vele met mij, gelijk de associatie met buitenaardse wezens. Het doet me goed te zien dat de Franse eigenzinnigheid behouden is gebleven in tegenstelling tot de creativiteit van de Franse autoleveranciers. De basis van de luidspreker bestaat uit een basbehuizing, gevormd uit twee gebogen multiplex platen die samen de kast een ovale vorm geven, natuurlijk afgewerkt in echt houten fineer. Inwendig is de kast voorzien van voldoende verstevigingen die de kast nog stijver maken en zo het ontstaan van kastresonanties minimaliseren. De basbehuizing is van het basreflex type, waarin aan de bovenzijde de zware 30 cm woofer onder een hoek van zo’n 45 graden is geplaatst. Daarop is d.m.v. zware metalen profielen (overigens volledig weggewerkt) een grote zwarte bol geplaatst. Deze bol beschikt over een hogetoner, middentoner en lagetoner, allen op speciale wijze in één unit geïntegreerd (zie detail tekening).
De integratie van deze drie luidsprekers in één unit resulteert in een bijzonder goed fase- en afstralinggedrag. Deze geïntegreerde luidspreker is overigens door Cabasse in eigen huis ontwikkeld en wordt daar ook gefabriceerd, wat ik overigens een pré vind als je ziet hoe vaak luidsprekerfabrikanten gebruik maken van units die ze bij andere fabrikanten betrekken. Cabasse komt met een gedurfd en eigenzinnig ontwerp, wat zeer valt te prijzen.
Aan de achterzijde wordt de speaker gesierd door de beste WBT luidsprekerterminals, die de zwaarste gestripte kabel, spades en banaanstekkers in een stevige greep kunnen nemen. Bi-wiring en bi-amping is mogelijk aangezien het hoog/mid/laag en de subwoofer voorzien zijn van aparte aansluitingen. Een voordeel is ook dat de bodem van de kast is voorzien van niet vier maar van drie zwaar uitgevoerde aluminium kegels, wat altijd garantie is van een stabiele plaatsing.
Gezien het niveau van de set leek het me ook wel gepast de bekabeling hierop aan te passen. De luidsprekerkabel is tijdelijk beschikbaar gesteld door Siltech, het betreft de G5 serie LS-188CI biwire voorzien van de ultieme WBT680Ag (= Argentum = Zilver) spades. Voor de netsnoeren is wederom gekozen voor Siltech, de SPX-30Cl. Voor de interlink tussen versterker en CD-speler heb ik mijn eigen TaraLabs RSC Master Gen 2, aangezien deze interlink goed mee kan op het niveau van deze set. Het leukste van het voorbereiden van een artikel kan nu beginnen. Het luisteren…
Luisteren
Alvorens je apparatuur van deze klasse in huis hebt vraag je jezelf af wat je er nou van mag verwachten. Zelf ben ik liefhebber van pop en rock en dan voornamelijk van live registraties. Nu weet ik zelf heel goed dat dit nou niet de makkelijkste muziekstromingen zijn en waarbij aan de klank niet altijd de meeste aandacht wordt besteed. Dit in tegenstelling tot veel klassieke -en jazzmuziek uitgaven. Ondanks dit gegeven heeft emotie bij mij nog steeds de hoogste prioriteit. Soms twijfel ik zelfs wel eens aan mijn eigen stereofiel zijn. Ik bedoel, we weten allemaal dat er voldoende platenlabels zijn die in extreme mate aandacht besteden aan de kwaliteitsniveau van de opnamen. Dit is fantastisch voor de liefhebbers van de artiesten die deze labels voeren. Helaas behoor ik niet tot deze groep. Dit alles maakt mij juist extra nieuwsgierig hoe ik mijn muzikale voorkeur op deze High-End set zal ervaren.
De afgelopen twee decennia heb ik een aanzienlijke verzameling CD’s opgebouwd. Een heel groot deel hiervan is de afgelopen weken weer uit de kast getrokken en in de CD-speler beland. Om nu een volledig overzicht te geven van alle muziek die ik de afgelopen maanden heb beluisterd, lijkt mij dan ook iets te omslachtig. Daarom volgen er nu een paar hoogtepunten.
Dat het Rosenberg Trio behoort tot de Nederlandse muzikale top is bekend. Ook ik zelf ben onder de indruk van de wijze waarop zij de zigeunermuziek ten gehore brengen. Echter, dit neemt niet weg dat ik na het horen van enige van hun nummers al snel verveeld ben. Wanneer nu deze muzikale virtuozen optreden als begeleidingsband van Herman van Veen wordt het een ander verhaal. Het is een album vol mooie, gevoelige en lieve luisterliedjes die na het indrukken van de play toets geen enkel moment gaat vervelen. Na beluisteren op de Cabasse / Accuphase wordt een ding meteen duidelijk. Het geluidsbeeld is groots en zeer muzikaal, waarbij alle instrumenten een duidelijke plaats hebben in een ruimte, die realistisch en met enorme diepte wordt weergegeven. Het prachtige vioolspel van Herman van Veen is een mooie aanvulling op de klanken van het Rosenbergtrio en klinkt gewoonweg zoals een viool behoort te klinken. Het is een soort van vloeibaarheid en transparantie die alleen op dit High-End niveau worden bereikt.
Stonehenge 4 van Hatfield’s End
In het jaar 2000 wordt op toch ietwat geheimzinnige wijze het album Stonehenge van Hatfield’s End in Nederland op de markt gebracht. Een album waarvan de maker(s) nog steeds onbekend is (zijn) gebleven, maar waarbij de titel wel direkt duidelijk maakt waar de inspiratie van het album ligt. Stonehenge, voor degene die het nog niet weet, is een verzameling van enorme stenen, geplaatst op de Salisbury Plains in het Zuiden van Engeland. Zoals de inspiratie van de CD wel bekend is, zo valt er alleen maar te gissen naar het ontstaan van het mysterieuze bouwsel. Waarom is het gebouwd, hoe is het gebouwd en vooral ook, door wie is het gebouwd? Na beluisteren van het album wordt duidelijk dat er gebruik is gemaakt van elektronische hulpmiddelen in combinatie met gitaar en enige natuurlijke elementen. Normaliter ben ik zelf niet zo gecharmeerd van instrumentale muziek, maar bij het beluisteren van dit album bleek ook hier weer een uitzondering op de regel te bestaan. Het album neemt je voortdurend mee op reis tussen het verleden, het heden en de toekomst en doet dit op een ontspannende, maar tegelijkertijd ook spannende en verassende wijze. Muziek waarbij je in de late uurtjes heerlijk weg kunt dromen. Opvallend is het diepe laag, met name in ‘Show of Hands’, wat erg veel vergt van je luidsprekers en de aansturing. Dit bleek geen enkel probleem voor de KARA’s en de E-307, waardoor het geheel mooi strak bleef en enorm diep doorhaalde, volledig vrij van vervelende resonanties. Bij het beluisteren van ‘Ruins of Time’ heb ik voor het eerst de ervaring op kunnen doen hoe het moet zijn wanneer bliksem de huiskamer in komt donderen. Door de dynamische eigenschappen van het systeem zat ik direct recht op in mijn stoel, wat tevens een mooie afsluiting was van ‘Stonehenge 4’.
Onlangs heb ik via betrouwbare bron mogen vernemen dat binnen enkele maanden een nieuw album van ‘Hatfield’s End’ wordt uitgebracht. Is het toeval dat, 4 jaar na uitbrengen van ‘Stonehenge 4’, in 2004 het tweede album verschijnt? Wordt het nu misschien toch ‘Stonehenge 2’ of belanden we van Stonehenge in een ander mysterie?
Horowitz - Live and Unedited
Eerder in dit artikel heb ik al aangegeven dat klassieke muziek niet mijn meest favoriete is. Maar er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen die de regel bevestigen. Zo ook hier, waar het wijlen Vladimir Horowitz betreft. De breekbaarheid en tegelijk ook enorme kracht die de Russische piano gigant in zijn spel laat doorklinken is verbluffend. ‘Horowitz Live and Unedited’ is, zoals de titel doet vermoeden, een opname waaraan niet geknipt of geplakt is. Dit is voornamelijk heel bijzonder, omdat het het eerste officieel uitgebrachte Horowitz album is dat niet ‘gemanipuleerd’ is. Op latere leeftijd geeft Horowitz in een interview aan dat hij er altijd veel moeite mee had dat de opnamen ‘bijgeschaafd’ werden. Dit ontnam volgens hem de magie van het moment. Erg jammer dan ook dat dit ‘unedited’ album na het overlijden van de piano virtuoos wordt uitgegeven.
Het concert vindt plaats op 9 mei 1965, 12 jaar nadat Horowitz besloot om te stoppen met spelen voor groot publiek. Het bleek een daverend succes en de paar valse noten werden door iedereen voor lief genomen. Dit is juist ook wat deze opname zo charmeert en wat de betrokkenheid bij het beluisteren nog meer versterkt. De luistersessie is een overweldigende ervaring en geeft je het gevoel dat je je werkelijk in de concertzaal bevindt. En dat voor een opname van bijna 40 jaren oud! De noten van de piano klinken helder en met zeer fraaie attack waarbij de akoestiek van de concertzaal op realistische wijze in de huiskamer (en ver daar buiten) geprojecteerd wordt. Ook nu valt weer op dat de Kara’s een ruimtelijkheid ten gehore kunnen brengen, zoals ik die zelf nog niet vaak gehoord heb. Natuurlijk is dit alleen mogelijk wanneer de speakers goed aangestuurd worden. Het blijkt dat de E-307 in combinatie met de DP-77 hier heel goed toe in staat is. Accuphase blijkt de Cabasse speakers volledig in haar greep te hebben.
Peter Gabriel – Secret World Live
Het betreft hier een live registratie van een tweetal concerten die Peter Gabriel in november 1993 in Modena (Italie) heeft gegeven. Het is een verzameling van zijn beste nummers die in een groots opgezet concert ten gehore wordt gebracht. ‘Washing of the Water’ begint met orgelklanken en een uitzinnig publiek. Wanneer Gabriel de zang inzet wordt je meegenomen in de stroming, die zich na drie minuten transformeert tot een prachtige climax met rollende drums. De weergave is weer erg groots en de opname geeft je echt het gevoel dat je je tussen het publiek bevindt. Wederom slaagt de installatie erin een groots realistisch driedimensionaal beeld neer te zetten waarin alle instrumenten duidelijk geplaatst en onder controle zijn.
Jeff Buckley – Sketches for my Sweetheart the Drunk
Deze eigenzinnige Amerikaanse singer/songwriter is in 1997 op veel te jonge leeftijd overleden. Op de drie albums die hij heeft nagelaten blijkt zijn veelzijdigheid, van ballades tot stevige rock nummers, die allen op een intense en gepassioneerde wijze worden voorgedragen. Het laatste album ‘Sketches for my Sweetheart the Drunk’ is uitgebracht na zijn mysterieuze overlijden en bevat ook opnamen die nog niet volledig afgewerkt waren.
‘New Years Prayer’ opent met een strakke basdrum en bas, waardoor er bij het verder open draaien van de volumeknop een enorme geluidsdruk wordt produceert. De Accuphase combinatie heeft ook hier de speaker volledig in zijn greep, waardoor de duistere sfeer nog realistischer wordt neergezet. Alle instrumenten hebben een duidelijke plaatsing in de ruimte, zijn allemaal mooi in evenwicht en komen volledig los van de speakers. Ook bij dit hoge geluidsniveau blijft de weergave volledig vrij van vervorming en is zeer natuurlijk.
Afscheid
En dan komt toch de dag dat er afscheid genomen moet worden. Het wordt een gedeeltelijk afscheid, alsook een pijnlijk afscheid. Een afscheid waarna blijkt dat de liefde die de afgelopen weken is gegroeid zelfs dieper zit dan verwacht. Op een woensdagmiddag in mei komt Paul Hattink de E-307 terughalen. Ondanks dat ik me er van bewust was dat er een stuk zou worden weggenomen van mijn hi-fi emotionele beleving, was ’s avonds de teleurstelling toch groter dan ik vermoedde. Mijn huiskamer werd namelijk nog steeds gesierd door de indrukwekkende Cabasse luidsprekers. De SACD speler was inmiddels ook al terug naar de importeur en nu dan ook de versterker. Er restte mij dan ook niks anders dan de Cabasse aan te sluiten op mijn eigen voor- eindversterker combinatie, waarmee ik inmiddels al een jarenlange relatie aanhoud. Direct nadat de eerste klanken mijn gehoor bereiken voel ik een leegte. Is het werkelijk zo erg? Wat heb ik mezelf al die tijd misgund? Ach ja, ik moet natuurlijk wel realistisch blijven. De E-307 is ook wel een vrij prijzige levensgezel. Ruim 2 keer zo duur als de NAD combinatie. Automatisch ga je dan toch relativeren. Ondanks deze wetenschap valt het relativeren mij zwaar.
De 116 / 218 mist een stuk diepte, breedte, detail, lucht, stilte, warmte maar ook schoonheid en plaatsing. Wat ook direct opvalt is dat ik resonanties in de kamer waarneem die bij aansturing door de E-307 niet aanwezig waren. Het is misschien beter te omschrijven als een mistige wolk van klanken. Nu blijkt dus ook dat de Cabasse speakers goed aangestuurd moeten worden en dat Accuphase hier een opperbeste rol in heeft vervult.
Conclusie
Het was een erg aangename belevenis om tijdelijk bezitter te mogen zijn van de Accuphase / Cabasse High-End combinatie. Doordat de importeur bereid was om voor langere periode de set ter beschikking te stellen heb ik een goed beeld kunnen krijgen van het luisteren op topniveau. En dit blijkt toch een heel andere ervaring dan het beluisteren van een dergelijke combinatie op een beurs of in een winkel. Ik ben na een aantal maanden erg gehecht geraakt aan het geluid en het overschakelen naar mijn Hi-Fi combinatie viel mij in eerste instantie zwaar. Bij het schrijven van de conclusie ben ik al weer zo’n twee weken aan het luisteren naar mijn eigen apparatuur en ik moet zeggen dat dit ook wel weer went. Ik blijk gelukkig niet ‘verpest’ en het mooie van muziek blijft toch dat onafhankelijk van de kwaliteit van de weergave emotie kan worden beleefd. Dit neemt niet weg dat als mijn financiële situatie het toe zou staan de keuze voor mij niet zo moeilijk zou zijn. De Accuphase / Cabasse combinatie blijkt een hele goede te zijn en biedt de mogelijkheid om muziek op nog intensere en realistische mannier te beleven, waarbij het niet uitmaakt of het nu gaat om pop, rock, jazz of klassiek. Een combinatie dus, die vele stereofielen het hart sneller zal doen laten kloppen.