Woman in the Dunes
Waar Moskwood zich op de Russische cinema richt en Homescreen een fraaie collectie Italiaanse klassiekers biedt, is het relatief jonge DVD-label Total film bezig aan een indrukwekkende reeks Japanse klassiekers. Naast boxen met films van Ozu en Kurasawa (waar we binnenkort nader bij stil zullen staan) zijn er ook losse uitgaven.
Kobe Abe bewerkte zijn beroemde gelijknamige boek zelf tot een scenario. Het wordt wel de eerste existentialistische Japanse roman genoemd. Hoewel heel realistisch verteld (en verfilmd) is het overduidelijk een parabel, sterk gelijkend op die van Sisyphus.
Een leraar is zijn woonplaats Tokio voor een weekendje ontvlucht. Zijn hobby is insecten verzamelen, en daartoe is hij de uitgestrekte duinen in getrokken. Hij mist de laatste bus, maar een voorbijganger wil hem wel onderbrengen bij een vrouw in het dorp. Het blijkt een bijzonder merkwaardig dorpje, want ieder huis staat in een diepe kuil. Het touwladdertje waarmee de man afdaalt blijkt de volgende morgen verdwenen.
Vele emoties passeren de revue nadat hij zich realiseert dat hij niet weg kan. Verbijstering, woede, paniek en uiteindelijk enige gelatenheid. Ondertussen leert hij de vrouw en haar bijzondere levenswijze kennen. Ze is haar man en dochter verloren – die werden bedolven onder het zand. ’s Nachts moet er gewerkt worden en dat betekent vooral zand scheppen. Als ze dat niet doen raakt het huis bedolven en zal het bezwijken. Omdat er voortdurend zand naar beneden valt is het eigenlijk onbegonnen werk, maar daarom nog wel van levensbelang. Vanaf het moment dat de man de vrouw naakt ziet slapen, dat wil zeggen de eerste dag – met kleren aan is het geen doen in het vochtige zand – is een erotische spanning voelbaar. De man probeert zich er tevergeefs tegen te verzetten.
Uiteindelijk blijkt dat mannen die zich in de buurt begeven vooral gevangen worden om voor nageslacht te zorgen in het dorp waar de jeugd steeds wegtrekt.
Dat klinkt ineens weer heel alledaags en werelds.
De gebeurtenissen en gesprekken leveren steeds weer andere associaties bij het ongelofelijk krachtige beeld van het leven in een kuil. De existentiele eenzaamheid van ieder mens, het verlangen of juist de angst voor vrijheid (de vrouw moet er niet aan denken buiten te moeten leven), de relatie tussen man en vrouw, de rol van macht en geld, waarom mensen hun leven lang werken en een creatief werkje bevrediging en innerlijke rust schept, het zijn slechts enkele van de ideeen en thema’s die de revue passeren.
Aanvullende informatie:
Japan, 1964
Speelduur: 147 minuten
Regie: Hiroshi Teshigahara
Scenario: Kobe Abe
Muziek: Toru Takemitsu
Camera: Hiroshi Segawa
Met: Eiji Okada, Kyotko Kishida, Koji Mitsui, Hiroko Ito
Beeld: 4:3, zwart-wit
Geluid: Mono
Uitgave: Total Film www.totalfilm.nl / Bright Angel distribution www.bright-angel.nl