Esoteric AI10/SA10 set

Een aantal jaren geleden was ik op de High-End show in München in de gelegenheid een uitgebreide demo van Esoteric bij te wonen. Die demo maakte destijds een grote indruk op mij. Ik twijfelde geen moment toen de hoofdredacteur mij vroeg of ik een Esoteric set bestaande uit de SA10 SACD-speler en AI10 geïntegreerde versterker wilde beluisteren.

Beide producten zijn recent toegevoegd aan het assortiment en meest opvallend is de “lage” prijs van de apparaten. Nu is laag een relatief begrip, 3499 euro voor een tweekanaal SACD-speler en 3699 euro voor een geïntegreerde versterker is gewoon heel veel geld. Echter wanneer je deze prijzen afzet tegen de rest van de Esoteric producten is er bijna sprake van een koopje… Met deze “10” hoopt Esoteric ook de minder gefortuneerde onder ons te laten genieten van high-end weergave op hoog niveau.

Ik hoef niet lang te wachten, al een dag of twee nadat ik toegezegd heb de apparaten te willen beluisteren worden er een paar enorme dozen afgeleverd. Het gewicht van de dozen valt gezien het formaat erg mee zodat één en ander zonder al te veel moeite naar de huiskamer verhuisd kan worden. Tijdens het uitpakken valt al direct op hoeveel zorg er aan de producten besteed wordt. Geen los slingerende onderdelen of plastic zakjes maar een extra doosje met daarin wederom individueel verpakt de AB met los de batterijen, netsnoer en gebruiksaanwijzingen. De speler en versterker zijn verpakt in perfect passende blokken schuim zodat beschadigen bijna uitgesloten is. Eenmaal uitgepakt staan er twee forse apparaten op tafel. De vormgeving is straight forward en functioneel. Duidelijk is dat Esoteric zich niet heeft laten verleiden tot onnodige extra’s op visueel gebied maar “hopelijk” uitsluitend mikt op een zo mooi mogelijke weergave van muziek. De fraai vormgegeven draairegelaars voor bronkeuze en volume op de versterker en zijn de enige frivoliteit die Esoteric zich permitteert. De vormgeving mag dan wat dertien in een dozijn overkomen, de algemene afwerking is dat zeker niet. Alles is superstrak en van hoge kwaliteit. De aansluitterminals achter op beide apparaten zijn van echt “high-end” niveau.


AI10

Met de aanduiding geïntegreerde digitale versterker doe je de AI10 ernstig tekort. Achter het eenvoudige front met de twee al eerder genoemde draairegelaars gaat meer schuil. Zo biedt de AI10 de mogelijkheid analoge ingangssignalen, inclusief een MM phono, om te zetten naar digitaal met een maximale sampling rate van 192kHz en 24 bit. Daarbij kan de AI10 fungeren als master clock voor een bron zoals de SA10, de klok werkt stabiel binnen 1 ppm (afkorting voor parts per million). Er zijn voldoende aansluitingen, zowel digitaal als analoog. Zo is er voorzien in drie ongebalanceerde ingangen, waarvan er één voor de phono is gereserveerd, en één gebalanceerde ingang. Digitaal kun je kiezen uit coaxiaal of optisch. De “Word out” aansluiting werkt met een BNC connector. Centraal geplaatst op de achterzijde zitten de WBT luidsprekerterminals die banaanstekkers, spades en blanke draad accepteren. Er is natuurlijk voorzien in een afneembaar netsnoer. Om vermogen te leveren is in de AI10 een grote ringkerntrafo te vinden. Het vermogen dat Esoteric opgeeft is 150watt aan 8ohm per kanaal. Ruim voldoende om de meeste luidsprekers aan te sturen. Met de meegeleverde afstandbediening is nagenoeg alles in te stellen. Onder andere het niveau van de ingangen, zodat bij overschakelen naar een andere bron deze even luid speelt. Alles bij elkaar zorgt dat de AI10 uniek is qua mogelijkheden en dat de prijs van 3699 euro hiermee in een heel ander licht komt te staan.
        

SA10

Het uiterlijk van de SA10 is strak en lijkt bijna volledig ondergeschikt gemaakt aan de prestaties. De speler mag er dan wat gewoontjes uit zien, de afwerking is dat zeker niet. Alles sluit naadloos op elkaar aan en voelt bijzonder degelijk. De achterzijde ziet er opgeruimd uit, logisch als je bedenkt dat het hier gaat om een speler die uitsluitend bedoeld is voor stereo weergave. Naast de standaard cinch aansluitingen is voorzien in een set gebalanceerde XLR aansluitingen. Een aansluiting die je op Cd-spelers van andere merken niet tegenkomt is de “Word sync in” aansluiting welke in een “out” uitvoering op de AI10 versterker terug te vinden is. Daarnaast is voorzien in een optische en coaxiale digitale uitgang. Natuurlijk is het netsnoer afneembaar zodat tweaken met een beter exemplaar kan. Aan de voorzijde is centraal de display te vinden. Hierop is af te lezen of een CD of SACD afgespeeld wordt, of de “Word sync” functie in gebruik is. Tevens is het mogelijk diverse tijdsaanduidingen van track of complete (SA)CD weer te geven. De blauw verlichte display is te dimmen of compleet uit te schakelen. Het aantal toetsen op de voorzijde is tot een minimum beperkt, alle instellingen zijn via de uitgebreide en zeer zware afstandbediening beschikbaar. Boven de display zit de cd-lade. Verscholen achter deze lade zit het “VOSP” loopwerk waarbij de afkorting staat voor: vertically aligned optical stabilility platform. Esoteric heeft een naam hoog te houden op het gebied van loopwerken. Denk hierbij aan de beroemde Teac VRDS loopwerken, Esoteric, TEAC en TASCAM vallen allen onder dezelfde paraplu. Het VOSP loopwerk werd oorspronkelijk ontwikkeld voor de (veel) duurdere UZ-1, SZ1, DV60 en SA60 spelers en heeft zijn sporen al verdiend. Het loopwerk zorgt dat vibraties en resonanties heel effectief gedempt worden en fout correctie slechts minimaal in actie hoeft te komen. Dat resulteert in een schoner en transparanter geluid. Voor de conversie van een digitaal naar analoog signaal wordt gebruik gemaakt van twee stuks Cirrus Logic CS4398 dac’s. Dit zijn 24-bit/192kHz dac’s. Het analoge circuit is dubbel mono uitgevoerd voor een optimale kanaalscheiding. Met de “Word sync” functie kan, aangesloten op de Esoteric AI10 of een stand alone master clock, het kloksignaal opnieuw en accurater getimed worden met als resultaat een beter en transparanter stereobeeld. Natuurlijk is de SA10 voorzien van een zware overbemeten voeding. Kijkend naar de gebruikte onderdelen en het fraaie eigen loopwerk maakt dat de gevraagde prijs van 3499 euro ineens een stuk aantrekkelijker overkomt.

Het aansluiten van de Esoteric set

Aansluiten

Door het forse formaat van beide apparaten is het helaas niet mogelijk ze in het Alphason audiorack te plaatsen. Daarom moet de Clearaudio draaitafel tijdelijk het veld ruimen zodat de SA10 op de bovenste plank kan staan. Later zal de AI10 deze plek innemen en de SA10 daar weer bovenop. Er is gedurende de test periode gebruik gemaakt van de standaard meegeleverde netsnoeren die in een Inakustik verdeeldoos geprikt worden. Als interlink wordt een Siltech SQ88 G5 Classic ingezet in ongebalanceerde uitvoering. Luidsprekerkabels zijn van Inakustik, type LS1002 in zowel single-wire als bi-wire uitvoering afhankelijk van de gebruikte set-up. De SA10 fungeerde eerst als bron binnen de bestaande set bestaande uit vM MA240/PA535 versterkers, vM SA230 multispeler en Audiovector M3i Super speakers. Later werd de vM versterker set omgewisseld voor de AI10 versterker van Esoteric.

Luisteren

Aangezien beide apparaten splinternieuw zijn kon er niet direct met serieus luisteren begonnen worden. De SA10 ging met een cd in de lade op repeat gedurende een aantal dagen. De AI10 werd elders onder stroom gezet om bij te komen. Wanneer je een SACD speler van dit formaat, zowel fysiek als (waarschijnlijk) qua prestaties in je referentieset hebt staan is het moeilijk om niet stiekem vast te luisteren. Gedurende de inspeelperiode heb ik een aantal malen vast een voorproefje genomen. Na ongeveer een week continu spelen kon ik geen verandering in de weergave meer vaststellen. Wel was duidelijk dat de speler echt een aantal dagen spelen nodig heeft om optimaal te presteren. Eindelijk is dan het moment daar dat ik op de luisterplek kan plaatsnemen. Let wel, het gaat hier om de SA10 in de eigen set. Pas later, wanneer ik een goed beeld heb van de prestaties van de speler, wordt de AI10 versterker toegevoegd. Eerste schijfje dat in de lade verdwijnt, is een SACD van de Zeeuwse groep Blof. Het nummer “De mooiste verliezer” ken ik goed en heb ik op verschillende spelers kunnen beluisteren. Recent nog in mijn eigen ruimte met dezelfde set en de net iets lager geprijsde ( 3000 euro) Marantz SA11. Toen werd al duidelijk hoeveel beter het kan klinken ten opzichte van lager geprijsde spelers. Ik was in mijn recensie enthousiast over de fraaie laagweergave, wel de Esoteric SA10 gaat daarin nog een paar stappen verder. Het lijkt alsof naast de speler een hoogwaardige subwoofer aan de set is toegevoegd. Het beeld wat de SA10 voor de luisteraar opbouwt is grandioos. Het doet alle andere spelers die ik tot nu toe in de set heb gehad verbleken. Er wordt niet alleen een beeld opgebouwd in de breedte en diepte maar daarbinnen krijgt bijvoorbeeld zanger Paskal Jakobsen fysiek gestalte. Het verandert van plat in 3D. Onnodig te zeggen dat er ook in de hoogte een beeld wordt opgebouwd.

Dit smaakt naar meer, veel meer! Snel duik ik de kast met Cd’s in om Elton John’s “Peachtree Road” op te zoeken. Een lekker album waarop Elton bijna weer het niveau haalt van zijn eerste albums. “Weight of the world” is het openingsnummer en voor mij persoonlijk één van de mooiste van het hele album. In mijn aantekeningen lees ik het volgende: “Het opgebouwde beeld is niet groot maar GROOTS!”. Elton staat wederom fysiek in de ruimte, volledig 3D en los van de rest. Echter op een dusdanige manier dat alles heel natuurlijk klinkt. De muziek en de zang blijven één geheel vormen. Na bijgekomen te zijn van de schok begin ik me te realiseren dat ik door het toevoegen van de SA10 in mijn set de stap gemaakt is van hi-fi naar echte high-end weergave. De beleving laat zich moeilijk in woorden vatten, het gaat niet meer sec om transparant hoog met veel details of diepdoorlopend en strak laag. Het wordt meer een gevoelskwestie. Na enig nadenken lijkt het woord “organisch” de beleving het beste te omschrijven. Dat de speler extreem veel kwaliteit in zich heeft is me na slechts twee SACD’s al duidelijk, ligt de weergave van normale CD’s op eenzelfde hoog niveau? Wel ik kan u uit de droom halen, het antwoord is een volmondig JA. Luisterend naar het album “Surfacing” van Sarah McLaghlan hoor ik geluidjes die ik thuis nog niet eerder mocht ervaren. Het nummer “Black and White” is up tempo en laat een drum kit horen die daadwerkelijk in de luisterruimte staat. De “pace and rhytm” beleving is erg goed en er wordt driftig meegetapt op de maat van de muziek. Details in het hoog raken nergens ondergesneeuwd door het diepdoorlopende en strakke laag en ook de stem van Sarah klinkt vol nuance recht vanuit het midden. Snel door naar een album met wat “drukkere” muziek. Ik kies: “Two Shots” van zanger Matt Dusk. het nummer “Theme from loaded gun”. De muziek vertoont gelijkenis met de soundtracks van diverse “James Bond” films. Groots, sfeervol en veel drama wat bewerkstelligd wordt door overvloedig gebruik te maken van blazers en pauken. Het geluid van de pauken wordt door de Audiovector speakers met zo’n kracht de kamer in geslingerd dat de glazen platen in de salontafel liggen te trillen. Het geheel swingt de pan uit maar ondanks al het geweld en de snelheid blijft de tekst die Matt zingt volledig verstaanbaar en uitstekend te volgen.

Het luisteren naar de Esoteric set

Om tot rust te komen en even lekker weg te zwijmelen pak ik oud album van Lisa Stansfield uit de kast en selecteer de track “All woman”. De muziek omarmt me als een warm bad en de stem van Lisa is werkelijk om te watertanden, gewoon genieten dus. “Brief aan Mia” uitgevoerd door diva Liesbeth List heb ik al vaker beschreven in andere recensies. Dit lied lijkt opgenomen te zijn in een grand café en zit vol met omgevingsgeluiden. Echter met de Esoteric SA10 als bron lijkt de ruimte nog groter te zijn dan ik gewend was. Er komen allerlei kleine details boven drijven zoals passerende serveersters, glazen die gevuld worden en rammelende koffiekopjes. Het geroezemoes van de klanten wat altijd al te horen was is nu veranderd in verstaanbare zinnen, erg realistisch allemaal. Een overvloed aan details zorgt er vaak voor dat het totale plaatje verloren gaat en de muziek an sich ondergeschikt raakt. De SA10 weet echter beide eigenschappen bijzonder goed te combineren waardoor de speler uitstijgt boven de concurrentie.

Nu ik een goede indruk heb van de kwaliteiten van de SA10 wordt het tijd om ook de AI10 versterker in te zetten. Interlink blijft de Siltech SQ88G5 Classic MKII en luidsprekerkabels zijn ook gelijk. Echter nu wordt “slechts” één run gebruikt en zijn de aansluitterminals op de Audiovector MI3 Super speakers doorverbonden. Eenvoud siert in dit geval. Het eerste schijfje is de MFSL versie van het titelloze album van Marc Cohn. De winst ten opzichte van de vM versterkers is direct hoorbaar. Zo gaat de transparantie, vooral in het hoog, nog een stapje verder en neemt de detaillering verder toe. Ondanks dat er nu extreem veel details te horen zijn neigt de weergave totaal niet naar analytisch maar wordt je eenvoudig weg dieper in de muziek gezogen. Elton John’s “Weight of the world” krijgt een herkansing en ook met deze SACD is een toename aan presence te constateren. Je hebt als luisteraar meer het gevoel erbij te zijn. Opvallend is ook dat ondanks dat er maar één in plaats van twee versterkers aan het werk is de laagweergave evengoed aan diepte en controle wint. De “Bolero” van Ravel uitgevoerd door het orkest van Ivan Fischer laat een onderscheid tussen de diverse instrumenten horen dat erg goed is. De opbouw van de virtuele stage in de luisterruimte en de ruimtelijkheid zijn zo goed dat de Esoteric hiermee een nieuwe standaard zet in mijn luisterruimte.

Eenzelfde ervaring heb ik met de “Missa Criolla” uitgevoerd door José Carreras. Plots zit ik niet meer in mijn eigen kamer maar in een kapel boven op een berg in een stukje niemandsland. Ongeacht welke CD of SACD beluisterd wordt, het blijft een feest om continu nieuwe dingen te ontdekken. Zo weet ik met de track “Time” van Pink Floyd’s album “Dark side of the moon” de in de kamer aanwezige kat en hond de stuipen op het lijf te jagen. De klokken en wekkers klinken zo echt en met zoveel dynamiek, dat het gewoon eng is. De set weet de snelheid van gitaarsnaren met verve weer te geven zo blijkt bij het beluisteren van “For your babies” van Simply Red’s album “Stars”. Met “Songbird” van Eva Cassidy hoor ik eindelijk weer een stukje van de echtheid terug die ik ervoer tijdens het beluisteren op een extreme high-end set tijdens een show in München.

Conclusie

Is er gedurende de gebruiksperiode iets negatiefs boven komen drijven? Afgezien van een niet heel erg goed afleesbaar display van de SA10 zou ik het eigenlijk niet weten. Beide apparaten zijn van absolute topklasse en maken op ontzettend hoog niveau muziek. De SA10 zal iedere bestaande audioset met een goede basiskwaliteit naar een hoger plan tillen. Mij werd in ieder geval duidelijk dat mijn huidige set over meer kwaliteit beschikt dan dat er normaal gesproken uit komt. In combinatie met de AI10 wordt het een uiterst begeerlijke combinatie, zeker wanneer de mogelijkheid tot Word synchronisatie is gebruikt. Daarnaast is de AI10 als hoogwaardige DAC te gebruiken voor andere digitale bronnen. Met de 10serie laat Esoteric in mijn optiek horen wat momenteel het maximaal haalbare is op het gebied van digitale weergave in dit prijssegment en waarschijnlijk zelfs nog daarboven. Het is prettig om hier als recensent van te kunnen proeven maar maakt het afscheid nemen erg moeilijk. Nu, een aantal weken later, voelt zeker het ontbreken van de SA10 in de set nog steeds als een groot gemis. Rest mij niets anders dan een diepe buiging te maken richting Esoteric en ze te bedanken voor het mogelijk maken van high-end weergave zonder aan een tweede hypotheek te hoeven denken.

Prijzen:
Esoteric SA10: 3499 euro
Esoteric AI10:  3699 euro

Importeur:
Servi-Q
De Wel 32
3871 MV  Hoevelaken
www.servi-q.nl
Tel. 033-2537193
Fax. 033-2580744