Ortofon Rondo Red en Bronze

Ortofon viert dit jaar zijn 90 jarig bestaan en daarmee behoort deze Deense aftast-specialist tot de oudste elementbouwers. Het bedrijf heette Electrical Fonofilms Company A/S toen het in 1918 door Arnold Poulsen en Axel Petersen werd opgericht met als doel: geluid -synchroon- aan bewegende beelden (film) toevoegen. Later werd de bedrijfsnaam omgedoopt tot Ortofon A/S en binnen enkele jaren waren ze in staat om hun doel te bereiken en hun systeem te demonsteren aan een verbijsterd publiek.

Het Petersen/Poulsen systeem geldt nog altijd als de norm voor geluid bij film. Medio jaren `40 werd er bij Ortofon gewerkt aan audio-reproductie apparatuur en snijtafels voor de productie van masters. In 1945 introduceerde Ortofon de eerste Moving Coil snijkop en dat principe werd later toegepast voor de ontwikkeling van Mono en Stereo Moving Coil aftasters. De SPU (Stereo Pick-Up) is uiteindelijk een ware legende geworden en wordt nog altijd geproduceerd in verschillende uitvoeringen. De latere VMS MM-elementen en de in de jaren `70 geïntroduceerde `MC` Series waren immens populair en met de betaalbare OM MM-elementen werd Ortofon `s werelds grootste leverancier van groef-aftasters.

Composiet

De futuristische Ortofon MC 3000 werd in de jaren `80 door velen als het hoogtepunt van element-evolutie beschouwd. Dat element was onder andere voorzien van een unieke -en kostbare- behuizing met zeer goede mechanische eigenschappen. De latere `middenklasse` Ortofons waren vaak van aluminium behuizingen voorzien, voor een goede rigiditeit. In metalen behuizingen kunnen hoogfrequente resonatie-pieken ontstaan en alhoewel kunststof en hout minder sterk resoneren bij hogere frequenties kunnen die materialen minder rigide zijn of trager in energie-afvoer.

Men heeft bij Ortofon jarenlang gewerkt aan keramische composiet-behuizingen, met als doel: het behoud van wenselijke dempende eigenschappen plus een zo hoog mogelijke rigiditeit en een snelle energie-afvoer. Het resultaat was de Jubilee; een hoogwaardig element met een bijbehorend prijskaartje. Enkele jaren geleden kwam men in Denemarken op het idee om een houtpoeder-composiet te ontwikkelen met vrijwel even goede eigenschappen als de keramische versie en lagere productiekosten. Dat onderzoek resulteerde in een nieuw materiaal waarmee dankzij spuitgiet-vervaardiging behuizingen met een complexe vorm kunnen worden gemaakt. Het materiaal bestaat uit 55 % hout (poeder) wat door een speciale hars wordt gemengd. De behuizing wordt vervolgens afgewerkt met een tweekleurige lak. Bij de Rondo Moving Coil elementen omsluit deze hout/hars behuizing een aluminium chassis waarmee verschillende materialen op effectieve wijze worden gecombineerd in één constructie.           

Rondo Red & Bronze

De Rondo elementen worden geleverd in de herkenbare wit-rode Ortofon verpakking waarin twee Styropor schuimschelpen een aluminium/acryl capsule (met daarin het element) beschermen. Dat alles maakt een nette indruk maar belangrijker is het feit dat de verpakking de gevoelige inhoud goed beschermd tijdens transport. De Red wordt geleverd met een Ortofon schroevendraaier, twee montageschroefjes en een set headshell-draadjes terwijl het survival-pakket van de Bronze daarnaast nog een naalddrukweger en en naaldborstel bevat.

Aan de bovenzijde van een Rondo body is het aluminium chassis zichtbaar wat is voorzien van montagepunten met getapt schroefdraad. Alle Rondo modellen hebben een integraal naaldbescherm-vizier. De speciale Japanse lak is bij de Red uitgevoerd in dieprood en zwart terwijl de lak van de Bronze goudbruin-metallic en zwart is, waarbij de metallic-zwemen gelukkig niet al te glitterig ogen (de afwerking doet bijna denken aan dat van een Koetsu Urushi).

Beide Rondo`s hebben een opgegeven uitgangsspanning van 500 microVolt (0.5 mV), een impedantie van 6 Ohm, een eigen gewicht van 10,5 gram en een naalddruk-bereik van 2 tot 2,5 gram. Terwijl de Red een `nude` elliptische naaldtip heeft is de Bronze van een Fritz Gyger FG 80 Fine Line tip voorzien. De Bronze haalt een tracking-ability van maar liefst 90 micrometer ten opzichte van de zeer respectabele 80 van de Red. De kanaalscheiding van de Bronze ligt 3 dB hoger en hij loopt in het hoog 10 kiloHertz verder door (tot 40 KHz) maar de tip-massa en de dynamische compliantie van deze Rondo`s zijn weer gelijk.

Luisteren

De Rondo Red en Bronze werden beoordeeld met behulp van een Linn Sondek LP12, voorzien van een Naim voeding en de Naim ARO toonarm. Beide elementen werden eerst ingespeeld (de Bronze was nog nieuw). De Red prefereerde een naalddruk van 2,25 gram terwijl de Bronze een voorkeur had voor 2,3 gram. De mooie Mighty Sam McClain LP Give It Up To Love werd tevoorschijn gehaald zodat de Red de gelijknamige track kon aftasten. De intro, met subtiel bespeelde bekkens kwam met een rijke en groot afgebeelde metaalruis naar voren. Bij de rim-shots lag de nadruk op het hout en was de nagalm lang hoorbaar. De gorgelende zang van Mighty Sam kwam op rollende en expressieve wijze naar voren waardoor deze schrijver met een brede grijns zat te luisteren.

Luisteren

Het orgel werd opvallend groot afgebeeld en de bas klonk rond en warm maar miste wel wat aan articulatie (wat de Ortofon Rondo Bronze wel geeft). De trommelvellen kwamen met een elastische, volle klank naar voren en de harde klappen op de drums werden met een flinke druk weergegeven. Het pianospel kwam helder en lichtvoetig over, met parelende rechterhand partijen. Bij de tonale balans van de Red ligt het zwaartepunt rond het hoge laag en het lage midden en bij deze muziek zorgde dat voor een energieke en prettige presentatie, met een behoorlijk `gewicht` in het laag.

Dezelfde track werd door de Bronze afgestast waarbij opviel dat de intro met een scherpere focus werd weergegeven en de bekkens een natuurlijkere maar ook pittigere metaalruis meekregen. Er hing meer lucht om Mighty Sam`s stem en zijn karakteristieke vibrato kwam duidelijker naar voren. Bij het orgel werden de hogere frequenties meer belicht terwijl de bas met meer grip en een beter te volgen melodielijn naar voren kwam. De harde slagen op de drums kwamen met meer impact naar voren en de piano kreeg een sterkere plastische aanwezigheid mee. Het geheel kwam met de Bronze als aftaster met grotere dynamische sprongen en een meer energiek hoog naar voren waardoor de muziek knallender overkwam.



Audiofielen die meer expressiviteit en resolutie verlangen dan de Red kan bieden komen met de Bronze zeker aan hun trekken. Omdat de Rondo Red met zijn eerdere prestaties als het ware had laten weten dat hij goed met zang en tonale `bloom` kan omgaan werd de Eric Bibb Opus 3 LP Rainbow People op het Schotse vilt gelegd om de track Look Over Yonder af te tasten. De innemende stem van Eric Bibb werd bovengemiddeld natuurlijk en met veel presence weergegeven. Het snarenspel op zijn akoestische gitaar kwam goed gearticuleerd over terwijl de Tumba (grote tom-tom) met inpulsieve en rijk klinkende `plokken` (in plaats van dunne petsen) naar voren kwam. De zangerige klank van de steel-drums werden op boterzachte, bijna smeuige wijze overgebracht. De weergave was niet alleen vriendelijk maar ook op de juiste monenten energiek en impulsief waardoor de karakteristieke klanken van deze instrumenten goed werden uitgelicht. De `point` van de Red is dat hij de melodielijn benadrukt en details nooit overbelicht, waarmee hij een uitstekend element is voor toon-genieters. Het moet gezegd dat dit dé muziek is voor dit element... en andersom.

De Bronze liet LP na LP horen dat hij meer gearticuleerd en breedbandig te werk gaat dan zijn rode collega en dat hij zijn diamanten hand niet omdraait voor een bijzonder ruimtelijke en open presentatie. Dat bleek toen de Analoge Productions uitgave van de Lightnin` Hopkins LP Goin` Away werd opgezet om de swingende track Wake Up Old Lady af te tasten. De stem van Hopkins kwam met een opmerkelijke presence en `body` naar voren. Het pittige gitaarspel kwam expressiever over dan met de Red of de MC 15 Super II en klonk bij tijd en wijle bijna dreigend. De klankkast van de gitaar werd heel mooi weergegeven en het leek zelfs of er in het klankgat kon worden `gekeken`.

Ook op het punt van de met brushes bespeelde drums overschaduwde de Bronze zijn meer betaalbare Ortofon collega`s door het op meer plastische wijze te presenteren. Hij werkt ook met een hoge muzikale betrokkenheid; de Bonze is een aftaster die in eerste instantie minder sterk aanspreekt dan de Red maar juist op langere termijn steeds meer wordt gewaardeerd. Qua technische prestaties viel het op dat zelfs ruisarme persingen door zowel de Bronze als de Red nog iets `stiller` werden afgestast dan door de eigen MC 15 Super II (die een toch niet misselijke Fritz Gyger II speurneus aan zijn cantilever heeft). Met de Bronze was er bij meerdere schijven sprake van een vrijwel inktzwarte achtergrond (om dat te bereiken moet de Phonotrap wel stil genoeg zijn, zoals de hier toegepaste (Stan Curtis) Moth).

Conclusie

De Rondo Red en Bronze hebben zich met hun energieke en gearticuleerde weergave bewezen als goede Ortofon ambassadeurs. De Red is een warm klinkende no-nosense aftaster die zelfs vrij complexe passages met onverminderd enthousiasme en zonder tekenen van stress kan ontrafelen. De Bronze heeft een meer open en directe presentatie en gaat qua dynamische expressie nog een stap verder dan de Red waarmee de meerprijs van de Bronze is gerechtvaardigd. Beide Rondo`s zijn -zoals het een Ortofon betaamt- zeer goede trackers, zoals bleek uit de probleemloze aftasting van de meest lastige testtracks op de HiFi News Test LP-II (waarbij de Bronze nog net even hoger scoorde). In plaats van `indrukwekkend` te klinken gaan de Rondo`s op ongedwongen wijze met het aangeboden muziekmateriaal om. Warm -en correct ingebouwd- aanbevolen.

Importeur Ortofon: Acson; 0297-284695.

Verkoopprijs Ortofon Rondo Red: 369 euro
Verkoopprijs Ortofon Rondo Bronze: 669 euro