Nespa Professional Optical Disc Finalizer

Enige tijd geleden vertelde een goede vriend me over een apparaat dat hij te leen had gekregen en hem frustreerde. Het ging om een Nespa Pro. De frustratie die hij ervoer kwam vooral voort uit het feit dat het apparaat daadwerkelijk datgene deed wat hem was beloofd, namelijk het beter maken van cd’s.

Nu is dat op zich niet frustrerend, maar zijn mentale worstelingen kwamen vooral doordat hij de werking van het apparaat niet wetenschappelijk kon uitleggen. Deze vriend, een vinyl liefhebber pur sang, houdt er nu eenmaal van om alles te kunnen meten en verklaren.

Desalniettemin werd mijn interesse gewekt en ging er een mailtje naar mijn redactie met het verzoek om dit apparaat te testen. Enkele weken later ontving ik een kleine doos met daarin deze Nespa Professional Optical Disc Finalizer en ging direct aan de slag.

Voodoo?

De makers van dit kleinood zijn trots op het product, wat blijkt uit de beknopte – Engelstalige - handleiding die bijgevoegd is. Niet voor niets, want de Nespa Pro heeft op 8 december in het Palais de Congres in Parijs de Diapason d’Or gekregen, na de Blue Moon Award en verschillende prijzen in Japan. Daar mag je als fabrikant best wel trots op zijn. In het kort, de Nespa pro bestaat uit een behuizing (iets groter dan een kleine stapel cd hoezen) en een adapter om het apparaat van stroom te voorzien. Het is de tweede verbeterde versie van de Nanotec Nespa1. De werking is gebaseerd op een lamp die flitst met een lichtsterkte van maar liefst drie miljoen (!) Lux.

Om een vergelijking te geven, de lamp flitst met een kleurtemperatuur van een middagzon ter hoogte van de evenaar (5500K), maar dan 30 tot 300 keer zo fel. Niet iets om met de blote ogen direct in te kijken, het is waarschijnlijk het laatste dat je zult zien. Het idee achter de Nespa is gebaseerd op de onoverkomelijke imperfecties die de productie van een cd of dvd met zich meebrengt. Iedere disc is voorzien van putjes die door een laser uitgelezen digitaal vertaald worden naar uw oren en ogen. Deze putjes reflecteren de lichtstraal van de laser aan de plastic oppervlakte van een disc doormiddel van een zeer dunne laag metaal. Toch kan het voorkomen dat er tussen het plastic en de metaallaag kleine openingen vallen, die worden veroorzaakt door een productieproces. Volgens de ontwikkelaars van de Nespa Pro verbetert het apparaatje deze gaatjes, waardoor de reflecties – en daarmee dus de uitlezing – van een digitale disc. Al naar gelang de smaak van de gebruiker kan het aantal flitsen worden ingesteld op 30, 60 of 120 stuks. Het advies op de flyer is om eerst 30 flitsen toe te passen en naar smaak het zilveren schijfje aan meer lichtflitsen te onderwerpen.

Nu beschouw ik mezelf als aardig kritisch ten opzichte van gemaakte beloften door producenten, zeker als het gaat om dit soort “voodoo”, zoals een bekende importeur dit soort accessoires veelal bestempelt. Voor de bijna 700 euro die de Nespa Pro moet kosten, kan de gebruiker zo’n 2000 discs behandelen. Omdat het aantal flitsen hierbij niet beschreven staat, ga ik uit van de 30 flitsen functie. Omgerekend kom je dan op een stukprijs van net geen 35 eurocent per behandelde disc. Daarna verliest de lamp zijn kracht en moet het toestel terug naar de importeur, die het terugstuurt naar de Hamada Laboratoria in Japan om er een nieuwe lamp in te laten zetten. Natuurlijk bestaan er ook andere behandelingen om de kwaliteit van digitale beeld- en geluidsdragers te optimaliseren, maar die moeten veelal herhaald worden. De behandeling van een disc met een Nespa Pro is dus weliswaar (omgerekend naar één behandeling) wat duurder, maar levert weer meer gemak op voor de gebruiker.

Flitsen maar...

Om een zo objectief mogelijke test te kunnen uitvoeren bereid ik veel voor. In eerste instantie gebruik ik “audiofiel verantwoorde” cd-r’s van Mobile Fidelity Sound Lab (Ultradisc), drie Nashua cd-r’s en vier originele cd’s die met verschillende flitsen behandeld zullen worden. Om te branden kies ik het album Brothers in Arms van de Dire Straits. Niet audiofiel, maar gewone massa productie. Deze brand ik op drie MFSL en op één Nashua cd-r. Tevens gebruik ik de cd-laag van Patricia Barber’s Companion (MFSL hybride sacd) en kopieer deze op enkel op een Nashua cd-r. Hetzelfde gebeurt met de soundtrack van de film Farinelli (uitgebracht op het franse Naïve records) maar gebruik hiervoor zowel een MFSL als een Nashua cd-r. Verder koop ik tweedehands een tweede exemplaar van het album Older van George Michael. Ook deze kopieer ik op MFSL. Voor de puristen onder u, de kopieën zijn gebrand op single speed (1x) om geen dataverlies te riskeren. Uitlezen geschiedde met een Asus loopwerk, branden met een Plextor cd-writer. Ook voeg ik een dvd toe aan de test, te weten Paul de Leeuw’s Symfonica in Rosso 2007.
Mijn eigen set fungeerde als weergever, met als loopwerk een Denon DVD2900 multispeler. De rest van de gebruikte hardware staat zoals gewoonlijk op de laatste pagina van deze recensie.

De drie kopieën op MFSL van de Dire Straits behandel ik met opeenvolgend 30, 60 en 120 flitsen. Dit neemt niet veel tijd in beslag, er zitten tussen de flitsen net geen anderhalve seconde. De cd-r van Nashua met dezelfde data behandel ik dertig keer, het origineel laat ik onbehandeld. Iedere schijf wordt voorzien van een label met het aantal flitsbeurten. Op de hoes, dan.
De cd van George Michael die ik al in mijn bezit had blijft onbehandeld, het tweede exemplaar voorzie ik in eerste instantie van dertig flitsen. De kopieën van Farinelli worden eveneens van dertig flitsen voorzien.

Luisteren, kijken en vergelijken

Om zowel mijn nieuwsgierigheid te kunnen bedwingen als een zo objectief mogelijke vergelijking te kunnen maken, charter ik een kennis die mag aftrappen met Brothers in Arms van de Dire Straits. Ik kies de zesde track Ride across the River en na het beluisteren van het origineel noteer ik vier verschillende luisterervaringen. Deze worden vergeleken met de volgorde, die ik tijdens het afspelen niet heb kunnen zien, en luidt als volgt:

De Nashua cd-r had met dertig flitsen meer ruimtelijkheid dan het origineel, vooral merkbaar in een lichte verfijning in het hoog en meer spreiding. De kopieën op MFSL vielen minder op qua veranderingen, hoewel de 60 en 120 keer geflitste versies een meer doortekend laag ten toon leken te spreiden. Dat de verandering bij de Nashua cd-r groter is verwondert me niet, een goedkopere kwaliteit heeft immers meer zwakheden om te verbeteren. Terug naar het origineel verkies ik toch de kwaliteit van de tweede (60 keer geflitste) MFSL cd-r als winnaar. Deze komt het meest natuurlijk uit de verf en benadert zelfs de versie van het album dat ik op vinyl bezit. Ook klinkt deze wat beheerster, rustiger zo u wilt, dan het origineel. Hetzelfde bereik ik door het origineel uiteindelijk 60 keer te laten flitsen door de Nespa Pro.

Groter is het verschil bij het album van George Michael. De titeltrack Older krijgt op de geflitste cd een grotere rust mee, het aanslaan van de bekkens en de echo’s van de saxofoon komen waarlijk dieper mijn luisterruimte in. De charismatische stem van George lijkt wat losser te staan van de muziek. De dertig keer geflitste MFSL cd-r legt stukken minder verschil bloot dan het tweede behandelde origineel. Dat betekent dus dat zowel de Nespa Pro zijn werk doet, en dat aan de kwaliteit van de cd-r’s van dit audiofiele label niet te tornen valt.

Adel loont

Andersom verloochent adel zich ook niet als ik de cd van Patricia Barber vergelijk met de Nashua cd-r. Het origineel excelleert in klank en neutraliteit, terwijl de kopie in plaatsing en vooral de hoge tonen achterblijft, ondanks te zijn behandeld met een Nespa Pro. Het origineel blijft na zelfs 120 flitsen (totaal) vrijwel gelijk aan de onbehandelde versie, zij het met een kleine fractie meer rust in het totale geluidsbeeld. Maar dan echt ook minimaal.

Dan de soundtrack van Farinelli. De hoge uitschieters van de castraat lijken op de behandelde Nashua cd-r hoger en geprononceerder dan op het origineel. De MFSL kopie blijft eender aan het origineel, ondanks de 120x behandeling. Het origineel knapt dan wel weer wat op na 30 keer belicht te zijn. De uithalen op Alto Giove staan losser, het laag krijgt meer fundament en het geheel komt wat “analoger” over. Stemmen komen weer een tikje losser van de ondersteunende muziek, die op deze opname toch ook een belangrijk onderdeel vormt.

Ook voor dvd is de werking van de Nespa pro aan de tand gevoeld. Een doorsnee concertregistratie van Paul de Leeuw zijn Symfonica in Rosso avontuur dient vanwege de gemiddelde persing en de donkere kleuren als ideaal voer voor de Nespa. En zowaar, er is ook hier weer een verschil te bemerken. Na de zestig flitsen behandeling is er op mijn 81 centimeter grote lcd tv een dieper contrast te bemerken. Daarbij lijkt het rood van de podiumverlichting intenser dan voorheen. Nu zal het verschil op een groter scherm waarschijnlijk nog beter te zien zijn, maar de werking van de Nespa is duidelijk aanwezig. Het geluid (Dolby Digital 2.0) krijgt dezelfde verbetering als de gewone cd’s die ik behandeld heb.

Tweeslachtig: De Conclusie

Nu is het aan mij om de Nespa Professional Disc Optimizer voor u een oordeel te geven, wat mij enigszins zwaar valt. Waarom, vraagt u? Welnu, dat het apparaat werkt staat buiten kijf.
Enerzijds de aangetoonde werking (”blind” vergeleken om autosuggestie uit te kunnen bannen) die me absoluut positief stemt, anderzijds de aanschafprijs. Want 700 euro voor een accessoire is toch best wel een flink een bedrag. Maar ja, dat kost een beetje platenwasser ook!
Mijn advies luidt dan ook als volgt; gebruikt u louter cd’s om muziek te beluisteren of bezit u een set die qua hardware amper nog upgrades behoeft, dan zal de Nespa Pro een welkome aanwinst voor u zijn. Nogmaals, dat het apparaat werkt acht ik bewezen, zij het verschillend. Hoe beter de opname/ productie van een cd, dvd of volgens de producenten zelfs Blu-ray, des te minder verschil u zult merken. Dan is het goed om op te merken dat lang niet alle goede muziek op een verantwoorde manier wordt geproduceerd en voor díe opnames zal Nespa een uitkomst zijn. Hou dan wel in gedachten dat het hier gaat om enkele procenten van het totale plaatje, dezelfde procenten die andere tweaks ook bieden. Denk maar aan bekabeling of ontkoppeling. Heeft u dit alles al, dan is de Nespa Professional Disc Optimizer een verplichte koop.

Naschrift van de Importeur

Noot van de Redactie:
In de aanloop naar de publicatie van deze test ontstond enige discussie tussen ons en de importeur van de Nespa Pro over de conclusie van Eric de Boer, alsmede over de gevolgde testprocedure. Hoewel er weinig gebruik van wordt gemaakt biedt HiFi.nl importeurs en fabrikanten altijd de gelegenheid om inhoudelijk te reageren op door ons gepubliceerde artikelen waarin hun merken centraal staan. De lezer kan dan uiteindelijk een genuanceerdere conclusie trekken. Hieronder de reactie van Aspera Audio en 1-2 Hear Music Nederland:

Beste Eric,

Allereerst willen we je graag bedanken voor alle energie die je gestopt hebt in de recensie van de Nespa Pro. Bovendien zijn we verheugd over de ervaren positieve werking van het apparaat op jouw software. Van enige Voodoo blijkt althans geen sprake te zijn.

Toch hebben wij na bestudering van je verhaal toch nog een paar kanttekeningen die we de lezer niet willen onthouden.

Om te beginnen is de Nespa (1 of Pro) ontwikkeld om verborgen gebleven informatie aan een CD of DVD te onttrekken omdat bij de bedenkers van de Nespa te veel kwalitatieve spreiding werd ontdekt bij CD’s & DVD’s met dezelfde inhoud. Sommige exemplaren klonken waarneembaar beter dan andere uit dezelfde productieperiode. De verschillen werden na veel experimenteren geminimaliseerd door behandeling met een zeer intensieve lichtbron op de afspeelzijde van de software. De gehoormatige winst was dermate groot dat er besloten werd om Nespa’s te gaan produceren. Medio 2005 baarden de eerste machines veel opzien en de eerste onderscheidingen dienden zich reeds aan...
Anno 2008 kunnen we stellen dat de Nespa een alom gerespecteerd apparaat is dat vele muziekliefhebbers dagelijks haar diensten bewijst om hun muziek- en/ of filmcollectie nog meer details / nuances te ontlokken en zodoende nog meer plezier te hebben aan hun A/V systeem.

Daarnaast hebben wij de nodige vraagtekens bij de testmethodiek. Waarom zo veel moeite genomen met het kopiëren van CD’s naar PC en vervolgens weer branden op CDR’s..? Zonder tussenkomst van programma’s als Exact Audio Copy o.i.d. worden er onzer inziens alleen maar extra fouten geïntroduceerd tijdens de hele procesgang die de Nespa nooit kan herstellen. Ik demonstreer zelf ook het liefst met originele (Nespa behandelde) software. Vroeger was dit mijns inziens niet anders: liever via LP dan met een kopie op cassette bijvoorbeeld...

Tenslotte hebben wij de nodige moeite met je conclusie. Wij zijn van mening dat iedere muziekliefhebber met een CD/SACD of DVD collectie van enige omvang altijd baat heeft bij de aanschaf van een Nespa. Wij spreken dan natuurlijk wel over liefhebbers die ‘iets’ meer geïnvesteerd hebben in hardware dan het ‘stereotype Blokkersetje’...
Kabels, ontkoppeling en andere tweaks zijn nooit in staat om ontbrekende informatie aan de bron te ontlokken en kunnen dus in onze optiek ook niet vergeleken worden met de Nespa.

Wij hopen met deze kanttekeningen een bijdrage te kunnen leveren aan de waarde van je recensie!

Veel muzikaal plezier gewenst in 2009!

Met vriendelijke groeten,

Aspera Audio / Guy
1-2 Hear Music Nederland / Tom de Kruijff