Totem Model 1 Signature

Een paar weken geleden kregen we min of meer toevallig een paartje Totem Model 1 in de schoot geworpen toen Bram Verellen van importeur Joenit de Rega Isis en Osiris set kwam ophalen. Hij had de luidsprekers in de auto liggen en informeerde met enige voorzichtigheid of we interesse hadden om ze een tijdje te logeren te krijgen. Mijn gretigheid nauwelijks onderdrukkend stemde ik toe, en even later stonden de in cherry houtfineer gestoken kleintjes te pronken op de met lood en zand verzwaarde Target stands in onze redactieruimte.

De geschiedenis van het merk Totem is op HiFi.nl al uitgebreid uit de doeken gedaan (lees het Interview met Vince Bruzzese en het Totem Essential verhaal), maar voor wie geen zin heeft om weg te klikken vertel ik nog even het verhaal in een hele kleine notendop: Totem-eigenaar en ontwerper Vince Bruzzese ontwierp in een grijs verleden een luidspreker voor een half-indiaanse vriend die in geestelijke nood verkeerde en dus behoefte had aan wat positieve afleiding. En die luidsprekers vielen zo goed in de smaak dat Vince als dank de merknaam Totem kreeg aangereikt. Een Totem is volgens de Noord-Amerikaanse en Canadese indianen een spirituele gids die je voor de rest van je leven terzijde staat.

Dit eerste model werd in productie genomen en schokte, eenmaal aan het publiek voorgesteld, vriend en vijand met zijn verbluffende geluidskwaliteit. In de loop van vele jaren werd het ontwerp slechts twee keer op punten aangepast, maar veel ruchtbaarheid werd daar nooit aan gegeven. Een complete reeks succesvolle modellen volgde, maar de Model 1 bleef in productie.

Meteen luisteren

Goed, de Model 1 stond dus op de loodzware stands. Nu eens kijken of het terecht is dat de Model 1 nog steeds wordt gemaakt. Even de tijd nemen om ze goed neer te zetten, niet te ver uit elkaar, een centimeter of veertig van de achterwand, ver van de zijwanden, een heel klein beetje naar binnen gedraaid, en dan snel muziek in de speler.

Zitten, luisteren, kippenvel. Eigenlijk zou ik de hele recensie in die drie woorden kunnen samenvatten. Want feitelijk is dat precies wat er gebeurt. Je kiest een album dat je goed kent, en zodra je de play-knop hebt ingedrukt verdwijn je in de muziek.

Ik mag aannemen dat inmiddels wel bekend is dat ik een groot voorstander ben van `gewone muziek` om geluidsinstallaties mee te testen. Je maakt mij niet wijs dat er ook maar één muziekliefhebber is die voor zijn lol naar audiofiel gepingelpongel luistert. De waarde van die muziek om vast te stellen of een set lekker klinkt is dan ook nul.

Als je slim bent gebruik je `dagelijkse kost` om vast te stellen of de muziek je weet te raken als je hem via een bepaalde combinatie van apparatuur beluistert. Voor hifi-recensenten geld dan ook nog eens de valkuil dat ze op een gegeven moment steeds dezelfde muziek gebruiken om een set te beoordelen. Dat is tot op zekere hoogte te verdedigen, vooral omdat je altijd probeert om resultaten van een luistertest in perspectief te brengen. Je probeert toch vast te stellen hoe een product zich verhoudt tot soortgenoten, anders kun je geen conclusie trekken die een zekere mate van zuiverheid heeft.

En dus gebruik ook ik een paar `usual suspects`. Ik begon de eerste luisterronde met John Martyn, de vorig jaar overleden Schotse zanger/gitarist die met zijn album One World in mijn ogen een meesterwerk heeft afgeleverd. Naast een paar stevige nummers staat hier als laatste track het weidse Small Hours op, een nummer dat veel ruimtelijke informatie bevat, maar vooral ultiem prachtig is.

De Model 1 doet me huiveren. Het beeld dat ze in de lucht tekenen is enorm, en het is, zelfs met de ogen open, bijna niet mogelijk om de luidsprekers aan te wijzen. Zo`n verdwijntruc hoorde ik pas een paar keer eerder, en ook nu weer zit ik met open mond naar de muziek te kijken (sic). Maar niet alleen de ruimtelijkheid is erg goed, de tonale balans van de Model 1 is ook verbluffend. Het laag dat uit de kleine woofertjes komt is diep, echt diep. Geen opgepompt basreflexgebonk, maar sonore bastonen die je in je onderrug voelt. Op papier halen ze 50 Hertz, ik vermoed dat dat een conservatieve specificatie is.

Luisteren deel 2

Het werk op de redactie bestaat (helaas?) niet alleen uit naar muziek luisteren, maar gelukkig weerklinken er dagelijks verschillende soorten muziek op de burelen van HiFi.nl. Omdat de redactie van Muziek.nl ook hier kantoor houdt is er altijd een flinke stapel nieuwe releases binnen handbereik. Daar zit van alles bij, vaak zelfs spul dat nog lang niet in de winkel ligt. Daar mag ik dus niet te veel over onthullen, maar een aantal pareltjes wil ik je niet onthouden.

Matthew Dear brengt half augustus zijn nieuwe album Black City uit. Deze muzikale duizendpoot doet dan weer aan Bowie denken, dan weer aan Prince, maar altijd geeft hij een heerlijk weirde psychedelische en superfunky twist aan zijn nummers. En omdat hij naast muzikant ook producer is heeft hij de inkleuring van zijn muzikale universum volledig in eigen hand kunnen houden. Een goed voorbeeld van een geslaagde moderne mix derhalve, die gelukkig voldoende dynamiek heeft, maar die toch vooral moddervet klinkt. En dat bedoel ik op de meest positieve, dit-moet-harder-want-Oh-wat-klinkt-dit-gaaf manier.

Iemand die na het beluisteren van de Model 1 nog durft te beweren dat je geen dansmuziek op een kleine luidspreker kan draaien dient zich na te laten kijken. Natuurlijk mis je de fysieke impact van een groot full-range systeem, maar de volle weergave van de Totem, ook op redelijk asociaal geluidsniveau, is zeer geloofwaardig en aanstekelijk. De bewust nooit helemaal zuivere bromstem van Dear zweeft onheilspellend in de ruimte, ver boven de luidsprekers, terwijl zijn elektronische muzikale hersenspinsels om hem heen kolken. Spectaculair!

Moderne klassieke muziek kan ongelooflijk irriteren. Atonaal geneuzel zonder kop of staart is het soms, en daar doe je vrijwel niemand een plezier mee. Mij in elk geval niet. Maar als het is uitgebracht op het ECM New Series is het vaak wel de moeite waard. Muzikaal bedoel ik dan, want qua geluidskwaliteit behoeft dit label natuurlijk geen introductie. Het luisteren naar het album Madhares van de Oostenrijkse componist en pianist Thomas Larcher op de Model 1 is een aparte aangelegenheid. De muziek ademt, streelt, schuurt, knijpt en slaat. Spannend en intens, dit is echt even wat anders dan normaal, maar het is zo fraai gedaan...

Conclusie

Dat is zonder twijfel de grootste kracht van de Totem Model 1 Signature. Deze luidspreker laat je, mits goed geplaatst en aangestuurd, van de muziek genieten. Ook internetradio op een verre van audiofiele bitrate weet te boeien, en krakkemikkige jazz-opnames uit de jaren 30 en 40 swingen de pan uit. Het maakt niet uit wat je ze voert, ze laten je horen waarom je favoriete muziek je favoriete muziek is.

Gelukkig mogen ze nog een hele tijd blijven, want we kunnen ze goed gebruiken als nieuwe maatstaf waar we kleine (monitor) luidsprekers langs zullen gaan leggen. Durf ik te zeggen dat alles klopt aan deze luidsprekers? Dat zou impliceren dat er niets beters bestaat, en ik weet dat dat niet zo is. Maar als ik nog eens op zoek mag naar een weergever voor in een kleinere setup, waarmee ik niet het gevoel heb dat ik een compromis sluit ten opzichte van mijn referentie thuis, dan maakt de Model One Signature een zeer goede kans...daar tel ik zonder met mijn ogen te knipperen en met liefde en plezier de gevraagde 2500 euro per set voor neer...