ARTIKEL

De close-up: Een van de meest sprekende videoshots

Gewoon recht en volop beeldvullend in het gezicht, dat is de close-up. Close-ups behoren tot de meest aansprekende video-shots voor mens, dier en bepaalde objecten. Een kwestie met de juiste manier van inzoomen het kijkerspubliek pakken en beroeren. Close-ups worden gebruikt in films, documentaires, nieuwsuitzendingen en tv-series. Door flink op de persoon, of desgewenst ook een dier of object, in te zoomen ontstaat er de magische aantrekkingskracht van het bijna kunnen aanraken en/of oogcontact. 

Behalve het even flink groot in beeld brengen wordt er ook vaak de afwisseling tussen twee acteurs in combinatie met het cut-effect (= de harde overgang) toegepast. Dat brengt spanning en drama in het filmisch verhaal. Verder vormen close-ups een welkome afwisseling in de beeldreeks van een videofilm of diapresentatie.

Soorten close-ups
De standaard close-up is het beeldvullend opnemen van een gezicht. Het gezicht wordt daarbij wel helemaal ingekaderd en staat er in zijn geheel op. Dit type close-up werkt goed bij dialogen, interviews, het treffend in beeld brengen van emoties en details aan het gelaat.

Een stapje verder gaat de ‘very’ close-up. Daarbij worden al delen van het gelaat, dierenkop of object buiten het beeld gekaderd. Het komt allemaal nu nog dichter en indringender bij de kijker. Het oogcontact wordt nog meer magisch en kenmerken van het gelaat meer prominent. De very close-up doet het met name goed als filmisch effect. Vooral als er van Full Frame (35 mm) opnamen gebruik gemaakt wordt. Behalve in bioscoopfilms ook toegepast in creatieve videoclips.

Bij de super close-up is er feitelijk sprake van een soort macro-opname. Slechts een prominent deel van het gelaat, bijvoorbeeld alleen de ogen, wordt in de shot meegenomen. Dit type close-up is beperkt bruikbaar. De super close-up doet het aardig in creatieve videoclips en als de videomaker de kijkers ergens met de neus bovenop wil zetten.

Tussen scherp en onscherp
Van cruciaal belang bij de close-up is het verschil tussen scherp en onscherp. De achtergrond wordt doorgaans soft (echt onscherp, zacht of blur) gehouden. Een grotere diafragma-opening en flink inzoomen verzorgen dit effect voor u. Ook hier valt met Full Frame een goed filmisch resultaat te behalen.

De ogen, neus, lippen en liefst ook de oren dienen wel goed scherp te zijn. Dat betekent eerst maximaal inzoomen, vervolgens exact scherpstellen en dan licht terugzoomen totdat de juiste uitkadering bereikt is. Vertrouw in deze niet geheel op de autofocus. Die kan er net naast zitten of gaat bij beweging van het close onderwerp verstellen.

 

Schoonheidsideaal
Bij close-ups in High Definition vallen ongerechtigheden haarscherp op. Oneffenheden, haren of tinten van de huid bijvoorbeeld. Een aantal moderne camera’s beschikt daarvoor over de corrigerende instellingen. Deze staan meestal onder portret of huidtonen. Ook montagesoftware kan over dergelijke correctieve filters beschikken. Let verder op lelijke schaduwen onder de ogen, neus of lippen. Zo nodig ophelderen met een videolampje of reflectieschermpje.

De achtergrond
Zoals gezegd is de achtergrond bij een close-up bij voorkeur vaag of onscherp. Kies met name voor een rustige achtergrond. Dat wil zeggen geen afleidende bewegingen, storende kleuren, contrast of lelijke lichtval. Dat maakt het onderwerp in close-up goed los. Bij nieuwsflitsen, documentaires en sommige filmshots kan de achtergrond als contrast of verklarend gebeuren wel degelijk van belang zijn. Bijvoorbeeld ter illustratie van bepaalde handelingen of gebeurtenissen en het benadrukken van filmische contrasten of diepte. Vergroot daartoe de scherptediepte door een kleiner diafragma te kiezen. Bij 3D groeit de impact van de close-up door deze met behulp van andere objecten of personen diepte te verschaffen. Let er hierbij goed op welk convergentiepunt er in de opname gebruikt wordt.

 

Achteraf bij de montage
Vergeten om de juiste close-ups te maken? Dat behoeft helemaal geen ramp te zijn bij HD-videomateriaal. Met de betere montagesoftware valt namelijk achteraf alsnog in te zoomen. Hiervoor is er een speciaal zoomeffect of -bewerkingsfilter, crop genoemd, aan boord. Dat inzoomen of croppen zelf wordt schalen tot meer dan 100% (scaling) genoemd. Daarbij valt best twee- tot viermaal in te zoomen zonder beduidend verlies aan beeldkwaliteit.

Bij het digitaal scalen bij een onderwerp dat niet in het midden van het beeldframe staat kan het aanpassen van de x- en y-coördinaten noodzakelijk zijn. Anders vallen er straks belangrijke delen buiten beeld. Het instelvenster van de cropfunctie voorziet in de benodigde schuifregelaars of directe numerieke invoer.


EDITORS' CHOICE