Lyngdorf TDAI-2170 & CD2

Ruud Jonker | 20 oktober 2014 | Lyngdorf Audio

Digitale techniek heeft ongekende mogelijkheden. Ook in de professionele wereld bestaan verschillende 'toverdozen' waar de meest tot de verbeelding sprekende audio- en videobewerkingen mee mogelijk zijn. Voor de consument thuis is de akoestiek de showstopper die goede muziekweergave het meest in de weg zit. Dat is bij velen nog volstrekt onbekend. Zittend in een nieuwbouwhuis met glas, beton en een marmeren vloer, is goed geluid vrijwel niet te realiseren. Luidsprekers en andere apparatuur krijgen dan de schuld. Bouwkundige aanpassingen zijn de beste remedie. Digitale 'roomcorrectors' kunnen vaak ook een oplossing bieden.


Een roomcorrector, die trouwens ook met analoge schakelingen kan worden gebouwd, is in principe een meetapparaat dat variabelen binnen de interactie tussen luidsprekers en de ruimte meet, deze realiteit vergelijkt met een soort 'ideaal model' en vervolgens de delta (= verschil) tussen beide situaties in de vorm van compenserende algoritmen berekend. Het muzieksignaal wordt dan door zo'n samenstel van filters (in de vorm van software) gestuurd en de gesignaleerde problemen zijn sterk verminderd. Voor de berekening van de filters is veel processorpower nodig. Dat is een reden dat digitale roomcorrectors net na de komst van digitaal geluid voor de consument (1982) nog niet echt beschikbaar waren. Dat heeft alles te maken met de snelheid van processoren om in korte tijd vele complexe berekeningen te kunnen maken. De chip in de eerste cd-speler kon maar net de digitale informatie van de cd terugzetten naar analoog. Tegenwoordig bieden digitale technieken mogelijkheden om problemen met geluid en de weergave daarvan op te lossen. In het digitale domein is veel meer mogelijk dan in de analoge wereld. Als geluid zich niet fatsoenlijk gedraagt in een bepaalde omgeving, bouwen we daarvan een model en passen het geluid zodanig aan dat het op de juiste manier klinkt in die specifieke omgeving. Het beroemde Steinway Lyngdorf Model D luidsprekersysteem, past zich in principe volledig aan binnen een luisteromgeving. Uitgangspunt is een model over hoe geluid moet klinken. Digitale technieken zorgen ervoor dat het systeem overeenkomstig dat model functioneert in allerlei ruimten. Wie het ooit optimaal gehoord heeft, zal toe moeten geven dat het bij de allerbeste systemen van deze tijd hoort. Een van de sterke aspecten van Model D is dat het stemmen en instrumenten weergeeft met de energie en kracht die aanwezig zijn in live muziek. Het is ook een systeem dat zelf niet, of in ieder geval zo min mogelijk aanwezig is als kunstmatige factor.

De aanpassing aan de luisterruimte gaat door middel van RoomPerfect. Nu blonken de eerste digitale corrrectiesystemen niet uit in audiofiele geneugten zoals klankrijkdom en betrokkenheid. Gaandeweg zijn digitale correctiesystemen beter gaan presteren. Dat heeft niet eens te maken met de correctie zelf. Dat lukte allemaal wel. Maar een voorversterker met room correction kon geluidsmatig niet op tegen een gewone tube of solid state versterker. Waarmee het middel vaak erger was dan de kwaal. Niet alleen zijn de technieken met betrekking tot de room correction verbeterd en geperfectioneerd, het belangrijkste is dat de geluidsmatige prestaties steeds beter worden. Voorversterkers met room correction doen tegenwoordig niet minder af aan het geluid dan dat een normale solid state versterker doet. Ook zijn er ‘losse’ roomcorrectors beschikbaar die tussen een buizenvoorversterker en een solid state- of buizeneindversterker kunnen worden geplaatst. Bij een slimme match is het dan mogelijk om een aantal voordelen van verschillende technieken te combineren.


Lyngdorf TDAI-2170 versterker
In principe is dit een integrated versterker met ingebouwde RoomPerfect. De versterker is digitaal. Nou zijn er veel misverstanden rondom het begrip ‘digitaal’. De huidige generaties klasse-D versterkers, die iedereen voor het gemak 'digitaal' noemt, zijn technisch gezien analoge schakelende versterkers, die vaak een digitale ingang hebben. Volgens de gangbare opvattingen mag alleen een d/a-converter een digitale versterker worden genoemd. Voorwaarde is dan wel dat aan de uitgang geen wisselstroom met beperkte amplitude en vermogen beschikbaar is, maar een AC-signaal met echte power. Met zo’n zogenaamde power-dac kan dan een luidspreker aangestuurd worden. Luidspreker-drivers hebben namelijk nog steeds een analoog signaal nodig. Het voordeel van zo’n digitale versterker is dat de signaal processing volledig in het digitale domein is en dat er sprake is van een open-loop versterker zonder feedback. Er is een hoge signaal/ruisverhouding (rond 113 dB) en dus volmaakte stilte. De uitgangsresolutie van de Lyngdorf dac is 24bit, maar er zijn al voorbeelden in de markt met hogere bit-resoluties. Zo’n op een power-dac gebaseerde eindtrap heeft als voordeel dat regulatie plaatsvindt door variatie van de voedingsspanning. In het Model D maakt Steinway Lyngdorf gebruik van meerdere van die digitale versterkers, maar ook de LS Concert met de boundary woofers wordt aangestuurd met Lyngdorf A1 digitale versterkers. De integratie van de towers met de woofers gaat middels RoomPerfect. De LS Concert is waarschijnlijk het beste audiosysteem dat momenteel beschikbaar is.

MERK

EDITORS' CHOICE