Net als veel andere branches kent de hifi haar golfbewegingen. De manier waarop consumenten hun hifi-systeem opbouwen verandert voortdurend en kent naast een heleboel snellere trends ook een aantal langdurigere tijdperken. Het mono-tijdperk werd opgevolgd door het stereo-tijdperk, het buizen-tijdperk werd opgevolgd (maar nooit definitief vervangen) door het transistor-tijdperk, het analoge tijdperk werd opgevolgd door het digitale tijdperk (hoewel ook nooit volledig) en de tijd dat we onze hifi met standaard kabeltjes aan elkaar knoopten is ook wel grotendeels voorbij.
Elk tijdperk had dan weer zijn eigen trends. Als we ons in het kader van deze review beperken tot het digitale tijdperk dan zie je twee duidelijke hoofdtrends. Eerst luisterden we naar cd’s, maar vandaag de dag streamen we vooral, of dat nu vanaf een lokale opslag is of uit ‘de Cloud’. Al dan niet via een losse da-converter, die echt weer helemaal terug is van weggeweest (over golfbewegingen gesproken…).
Nieuwe trends brengen vaak ook nieuwe merken met zich mee. In streamerland zijn de ontwikkelingen het afgelopen decennium redelijk stormachtig geweest. Hier zagen we vooral Chinese fabrikanten opkomen maar ook weer verdwijnen. Er werd hevig naar de gunst van de consument gedongen, al dan niet met uitgeklede distributiemodellen waarbij een deel van de handelsketen buitenspel kwam te staan. Dat was nodig om toch vooral op prijs te kunnen concurreren. Er zijn echter óók nieuwe merken ontstaan die bewust voor de meer traditionele aanpak kozen, met een netwerk van distributeurs en vakkundige dealers. Vaak zijn dat ook de merken die hun nieuwe producten ontwikkelen vanuit een innovatieve technische visie, en die hoogwaardige kwaliteit in zowel techniek als in klank als belangrijkste pijler onder hun propositie zien. Daar is het Zuid-Koreaanse merk Aurender er één van.
Aurender
Aurender is anno 2024 eigenlijk ook geen echte nieuwkomer meer op de hifi markt. Het in 2011 opgerichte bedrijf specialiseerde zich aanvankelijk in extreem hoogwaardige netwerkservers annex streamers. ’Netwerkserver’ betekent bij Aurender dus dat elk apparaat in ieder geval een eigen opslag aan boord heeft (of de mogelijkheid biedt om die te plaatsen), zodat je als muziekliefhebber niet afhankelijk bent van een externe opslag zoals een NAS.
Aurender’s debuut, de S10, beschikte zodoende dus wél over een interne opslag, maar níét over een ingebouwde da-converter. Een beetje audiofiel heeft immers al een mooie losse converter staan, of wil wat dat betreft gewoon keuzevrijheid. Toch stak hier de bekende cyclische trend de kop op waarbij óók de high-end audio consument een stukje gebruiksgemak wel op prijs stelt. Een losse da-converter brengt immers weer een aantal eigen uitdagingen met zich mee. Denk alleen al aan de bijna existentiële keuzes van het netsnoer en de digitale interconnects. Als je er lol in hebt om daarmee te experimenteren kan dat nog steeds, óók bij Aurender, maar voor de audiofiel die maximale kwaliteit wil combineren met optimaal gebruiksgemak begonnen onze Zuid-Koreaanse vrienden óók geïntegreerde netwerkservers/streamers te bouwen, dus met een ingebouwde converter en een analoge uitgang. Deze modellen zijn herkenbaar aan de typenummers die met een A beginnen.
Aurender AP20: Techniek
En nu is er dus de AP20, de reeds in 2023 aangekondigde geïntegreerde versterker van Aurender, waarbij die A dus staat voor de ingebouwde da-converter en de P voor ‘Power’. De AP20 is een ‘Super-Integrated’, oftewel een geïntegreerde versterker met zowel een streamer als een da-converter aan boord.
Het uiterlijk is onmiddellijk herkenbaar. Dat is iets dat Aurender wat mij betreft vanaf het prille begin heel goed heeft gedaan. Zelfs een vluchtige blik vertelt je: dáár staat een Aurender.
De forse en vooral behoorlijk diepe behuizing is volledig opgetrokken uit massief aluminium, waarbij de aan de boven- en onderzijde afgeronde frontplaat zelfs ruim een centimeter dik is. Het centrum van deze frontplaat wordt ingenomen door een groot en kraakhelder OLED display (zonder touch-screen functionaliteit), dat ter linkerzijde wordt geflankeerd door de rondom wit verlichte stand-by knop met daaronder de hoofdtelefoonuitgang, een kleine output- en inputschakelaar en het oog van de infrarood ontvanger voor de afstandsbediening, die eveneens uit massief aluminium is vervaardigd. Rechts van het display vind je de volumeknop met daaronder vier ‘harde’ drukknoppen, dus géén tiptoetsen. Met de meest linkse daarvan kun je schakelen tussen de drie display modes (huidige track, playlist of IP-adres) en de andere drie gebruik je voor de basisbediening van de streamer: previous, play/pause en next. Het geeft een fraaie en rust uitstralende symmetrie aan de opbouw van het front.
Connectiviteit
Het achterpaneel vertelt de oplettende kijker in één oogopslag dat de Aurender AP20 strikt dubbel-mono en zelfs gespiegeld is opgebouwd. De zeer degelijke WBT NextGen luidsprekeraansluitingen zitten uiterst links en rechts op de bovenste helft van het achterpaneel, en daartussen vind je de drie analoge ingangen (twee keer rca en XLR) en een analoge uitgang (XLR, die zowel via de Output knop op het front als via de afstandsbediening aan en uit te schakelen is). Ten zuiden van de analoge aansluitingen vind je vier digitale ingangen; twee coaxiale (rca en bnc) en twee optische (TosLink). AES/EBU en USB ontbreken. Naast de digitale ingangen zit ook nog de bnc-aansluiting voor een externe masterclock.
De onlangs geïntroduceerde MC10 of MC20 clocks van Aurender zijn dan natuurlijk een logische keuze. Deze clocks zijn voorzien van een Rubidium-kristal voor de hoogst mogelijke precisie. De onderste helft van het achterpaneel is voor de Euro net-entree (met toggle-schakelaar om het apparaat in stand-by of helemaal uit te zetten), de dubbel geïsoleerde RJ45 ethernetpoort en twee USB 3.0 aansluitingen voor een externe data-opslag zoals een geheugenstick of een harde schijf.
Als kers op de taart vind je er twee afdekplaatjes waarachter ‘slots’ zitten, waar een 2,5 inch HD of SSD van maximaal 5TB (totaal dus 10TB) in kan worden geschoven. Hier kom ik straks nog even op terug.
De Versterking
Wanneer je de bovenplaat van de AP20 verwijdert, vind je een vol maar ongelooflijk fraai en overzichtelijk opgebouwd binnenwerk. De processor die de besturing van het apparaat voor zijn rekening neemt is een Intel N4200 Quad Core, gecombineerd met een M.2 NVMe werkgeheugen van maar liefst 480 Gigabyte.
Aan snelheid en rekenkracht dus geen gebrek. Een aanzienlijk deel van de ruimte in de AP20 wordt prominent ingenomen door twee enorme ringkern-transformatoren, die ook voor een aanzienlijk deel verantwoordelijk zijn voor het gewicht van bijna 30 kilo dat de Aurender AP20 in de schaal legt.
De aanwezigheid van ringkerntrafo’s is op dit kwaliteitsniveau eerder norm dan uitzondering, maar als je de informatie over de gebruikte versterkers erbij pakt is het wél bijzonder. De Aurender AP20 heeft namelijk de extreem hoogwaardige Purifi/Eigentakt versterkermodules aan boord.
Meestal worden die gecombineerd met zeer efficiënte en weinig warmte veroorzakende switch-mode voedingen (voor de sceptici: de beste daarvan zijn tegenwoordig qua noise stiller dan een batterij) maar Aurender heeft omwille van het klankprofiel tóch gekozen voor een in eigen huis ontwikkelde lineaire voeding. Die zorgt ervoor dat het apparaat na een dag gebruik hooguit handwarm wordt. De Eigentakt modules geven een vermogen van 2x 200 Watt aan 8Ohm en 2x 380 Watt aan 4Ohm, en hebben een bijna onmeetbaar lage vervorming.
Eveneens vermeldenswaard is de bijzondere volumeregeling van de AP20. Wanneer je één van de analoge inputs kiest is de volumeregeling ook volledig analoog. Een relais-gestuurd netwerk van precisie-weerstanden maakt stappen van 0,25dB mogelijk, wat ongebruikelijk nauwkeurig is. Elke stap geeft een zachte klik, en een ononderbroken ring van LED’s die rond de volumeknop is geplaatst knippert groen bij het veranderen van het volume, óók wanneer je de knop met de hand bedient.
Wanneer de AP20 in de Mute stand wordt geschakeld lichten deze LED’s rood op. Wanneer je de input AP20 kiest, oftewel de interne streaming module, werkt de volumeregeling tot -63dB in het digitale domein, en daarboven neemt het analoge weerstandsnetwerk naadloos de volumeregeling over. De digitale volumeregeling gebeurt vanzelfsprekend op een zodanig hoge samplingfrequentie dat er geen audiobits verloren gaan. Ook handig is dat de laatst gebruikte volumestand van alle inputs onthouden wordt.
Setup en App
De Setup van de Aurender AP20 is prettig ongecompliceerd. De inmiddels vierde generatie van de Conductor remote-app leidt je soepel door het proces. De tijd tussen het neerzetten en aansluiten van alle kabels en het moment dat de eerste muziek klonk bedroeg hooguit vijf minuten, en daarvoor hoefde de Quick-Start Guide niet eens geraadpleegd te worden. Met de Conductor app bedien je álles, niet alleen functies als bronkeuze en volume die eveneens op de afstandsbediening beschikbaar zijn, maar ook de ingebouwde streamer. Er kan zó veel met de app dat de leercurve een beetje steil is, maar de ervaring leert dat dat gewoon een kwestie van wennen is. De app is stabiel en functioneert zelfs op mijn (te) oude iPad soepel. Ik liep echter toch tegen een paar kleinigheden aan die ik in het kader van de volledigheid wél wil vermelden, maar die wat mij betreft géén puntenaftrek opleveren omdat ze enerzijds op persoonlijke voorkeur berusten en anderzijds te omzeilen zijn.
Zo duurde het op mijn iPad ongeveer twee seconden tussen het openen van de app en het moment dat hij weer contact had gemaakt met de AP20. Met een recentere iPad zal die tijd overigens véél korter zijn. Bovendien is het voor het kiezen van een andere input of het instellen van het volume sowieso handiger om de afstandsbediening te gebruiken. Wanneer je vanaf een externe bron zoals een NAS streamt werkt de app volgens UPnP protocol.
Ondanks het voordeel van UPnP dat toegevoegde muziek meteen beschikbaar is en je niet voortdurend opnieuw hoeft te indexeren mist de algehele ervaring – bijvoorbeeld ten opzichte van Roon – toch een paar dingen. Zo laat de Conductor app van extern opgeslagen albums geen artwork zien, en zit de door mijzelf graag gebruikte mogelijkheid om albums te rangschikken op datum van toevoegen een beetje verstopt en beperkt hij zich binnen een aantal standaardkeuzes tot maximaal de laatste 45 dagen. Wat voor mij trouwens voldoende is.
Ook de zoekfunctie is bij extern opgeslagen muziek niet beschikbaar. Dat lijkt een enorme misser, maar dat is maar hoe je het bekijkt. Zoals ik eerder al vermeldde heeft iedere Aurender namelijk een interne opslag voor muziekbestanden, óf – zoals bij de AP20 – de mogelijkheid om die te plaatsen. En dáár werken dingen toch wat anders. De muziekbestanden op de interne opslag worden namelijk wél geïndexeerd.
De functionaliteit van de app volgt dan weliswaar nog steeds het UPnP protocol, en de optie om op verschillende manieren te sorteren ontbreekt ook bij intern opgeslagen muziek, maar het artwork (mits embedded in de bestanden of als jpeg file opgeslagen in de map) wordt hier dus wél getoond. Dat maakt het scrollwerk aanzienlijk visueler en dus gemakkelijker. Ook als je al een NAS hébt is het dus aan te raden om de AP20 te voorzien van één of twee HD’s of SSD’s (afhankelijk van de hoeveelheid opslag die je nodig hebt en hoever je budget reikt). De NAS kun je daarna als backup gebruiken. Via de Conductor app kun je de inhoud van je NAS (of vanaf een andere Aurender) heel eenvoudig overzetten op de interne opslag, maar een automatische backup-functie ontbreekt. Daar daar kun je echter een synchronisatie-app van derden voor gebruiken, zoals FreeFileSync. Dat programma is gratis (open-source), werkt incrementeel (alleen veranderde of nieuwe bestanden worden gesynchroniseerd), kan volgens een vast schema automatisch synchroniseren en is beschikbaar voor Windows, MacOS of Linux.
Het maken en bijhouden van zo’n automatische backup is belangrijk omdat de twee schijven die je in de AP20 kunt zetten niet in RAID geconfigureerd zijn. Als een schijf kapot gaat ben je de opgeslagen gegevens die er op staan dus kwijt. Wanneer je besluit om geen automatische sync-app te gebruiken is het dus belangrijk om zeer gedisciplineerd met nieuwe bestanden om te gaan. Wanneer je nieuwe muziek toevoegt aan de interne opslag van de AP20 (de interne schijven zijn gewoon via je computer te benaderen als gedeeld apparaat) zet je die daarna ook meteen op de NAS. Voor de ‘old skool’ muziekverzamelaars als ondergetekende zal de AP20 binnenkort trouwens ook zijn Roon-certificering krijgen. Dan zou je alsnog je NAS als primaire bestandsbron kunnen blijven gebruiken en bedien je je streaming vanuit Roon.
Overigens zal een groeiend deel van de hedendaagse muziekconsumenten deze ‘problemen’ glimlachend wegwuiven, want steeds meer mensen laten hun lokale collectie voor wat hij is en luisteren alleen nog via online streamingdiensten naar muziek. De vraag of dat verstandig is gaan we hier niet beantwoorden, maar de Aurender AP20 biedt in elk geval de mogelijkheid om je Qobuz of Tidal account volledig te integreren. Je doorzoekt de database van deze streamingdiensten dan binnen de Conductor app, inclusief hun HiRes en/of MQA content. Verder is de AP20 voorzien van Spotify Connect en Tidal Connect en zal in de nabije toekomst vrijwel zeker ook Qobuz Connect worden toegevoegd.
Via deze Connect functies kun je desgewenst de eigen apps van de streamingdiensten als remote gebruiken. Daarnaast heb je in de streaming module van de AP20 ook nog de beschikking over internetradio, waar tienduizenden online radiostations beschikbaar zijn. Die staan bij audiofielen weliswaar in een kwade reuk vanwege hun beperkte bandbreedte, maar het blijft een interessante manier om nieuwe muziek te ontdekken.
Luisteren naar de Aurender AP20
De Aurender nam, bovenop het Creaktiv meubel, de plaats in van mijn PrimaLuna EVO400i buizenversterker en maakte ook de AURALiC Altair G2.1 streamer tijdelijk werkloos. Mijn PrimaLuna EVO100 Tube Phono Amplifier werd op een analoge input aangesloten en de verbinding met mijn Kharma Ceramique prototype luidsprekers werd gelegd via een AudioQuest William Tell Zero. De rest van de set was óók met AudioQuest bekabeld en kreeg stroom uit een AudioQuest Niagara 5000 netfilter.
De AP20 die ik kreeg had er al de nodige uurtjes op zitten. Het was dus meer een kwestie van goed opwarmen dan van echt inspelen, en werd snel duidelijk hoe hij klankmatig presteerde. En om maar meteen met de deur in huis te vallen: hij klonk subliem! Het verschil met mijn buizenversterker was groter dan ik had verwacht, ondanks dat ik het karakter van de Eigentakt modules van PuRiFi goed ken.
De weergave van de Aurender AP20 was om te beginnen ruimtelijker dan mijn referentie. Het geluidsbeeld komt bij mijn PrimaLuna weliswaar óók helemaal los van de luidsprekers, maar bij de Aurender strekte het zich in alle richtingen gewoon verder uit, zélfs naar boven. Echter zónder in te leveren op focus. De tastbaarheid van de verschillende onderdelen in de mix was groter en er was meer textuur ‘zichtbaar’ waardoor het realisme toenam.
Het laag was niet echt dieper dan met mijn buizenversterker, maar wél strakker en dynamischer. Het beeld was ongelooflijk schoon, doortekend en transparant, wat volgens mij hét kenmerk is van van de Eigentakt modules, en er zat veel kracht achter het geluid, zélfs op lage volumes. De vleugelpiano aan het begin van Chord Left, de openingstrack van Agnes Obel’s meesterlijke album Aventine, bezat een zelden in mijn luisterruimte gehoorde ‘druk’ en stofexpressie. Ik hoorde duidelijk de vilten hamers tegen de strak gespannen metalen snaren slaan en de trilling overbrengen op de houten zangbodem.
De AP20 gaf door zijn extreem schone en onvervormde weergave voortdurend de indruk van ongelimiteerd vermogen. Op welk volume ik ook speelde, de tonale balans bleef hetzelfde en ik had voortdurend het gevoel dat het moeiteloos nóg harder zou kunnen. Die tonale balans was neutraler dan ik gewend ben, maar hoewel ik een lichte neiging naar warmte wel kan appreciëren heb ik geen seconde het gevoel gehad dat de klank kil of afstandelijk was. In tegendeel zelfs. Het realisme was dermate groot dat de tonale opbouw in laag, midden en hoog er eigenlijk niet meer toe deed. Op het album Snow Borne Sorrow van zijn project Nine Horses was het wat hese patina dat de ouder geworden stem van David Sylvian kleurt tot in de kleinste stembuiging te horen, maar het klonk niet alsof dat apart werd uitgelicht. De klank van zijn stem was volkomen natuurlijk, alsof hij me van twee meter afstand toezong.
De zuiverheid en transparantie van de weergave maken de Aurender AP20 zéér geschikt voor akoestische opgenomen muziek, of dat nu klassiek, jazz of folk is, maar ook synthetische klanken krijgen een onverwacht groot, zij het virtueel, realisme. Het subliem geproduceerde nieuwe album van Boris Blank, de muzikale helft van het Zwitserse duo Yello, klonk weids, ultra-dynamisch, extreem doorzichtig en tastbaar. In de openingstrack Vertigo Heroes (Part 1) hoorde ik Yello nog een beetje doorschemeren, maar vanaf het titelstuk Resonance dompelde Boris me onder in een polychrome droomwereld van klassieke elektronische muziek, met onder andere stijlcitaten uit de Berliner Schule en space ambient. Het was één grote luistertrip en de Aurender AP20 faciliteerde deze reis naar de buitenste randen van mijn bewustzijn met speels gemak.
Ook muziek die niet per se is opgenomen om goed te klinken doet het erg goed via de AP20. Ik zou hem niet vergevingsgezind willen noemen, daar is hij te eerlijk voor in zijn weergave, maar hij gaat wel héél delicaat om met de bovenste helft van het frequentiespectrum. Schelheid is een eigenschap die op geen enkele wijze met de AP20 zélf te associeren is, hooguit met de muziek die ermee wordt afgespeeld. De edgy elektronische post-punk van de Londense band Talk Show op hun recente debuut Effigy had bijvoorbeeld precies de juiste urgentie en impact. De Aurender hield het beluisterbaar zónder ook maar een seconde de indruk te wekken dat er verbloeming of gladstrijkerij plaatsvond.
Deze versterker klinkt alléén lief als de muziek dat voorschrijft, maar kan (bijvoorbeeld toen ik op bulderniveau naar de door mijzelf geproduceerde opnames van mijn eigen band luisterde) ook met bewonderenswaardige controle knallen en scheuren. Hij voegt niets toe en laat de muziek puur en onversneden horen, wat voor veel mensen in het begin best een beetje wennen zal zijn. Die eigenschap kruipt echter snel onder je huid, en vanaf dat moment is het alleen nog maar genieten geblazen.
Conclusie
De Aurender AP20 is de eerste geïntegreerde streamingversterker van het Zuid-Koreaanse merk, maar maakt op alle vlakken een volwassen en goed ontwikkelde indruk. Het is een uiterst geslaagde combinatie van Aurender’s beste eigen streamer en da-converter met de meest hoogwaardige versterking (aldus Aurender zelf) die momenteel beschikbaar is. Met dit product mikken ze volgens mij op een iets andere doelgroep dan de traditionele audiofiel. Daar vinden Aurender’s losse streamers (al dan niet met ingebouwde da-converter) gretig aftrek, de AP20 zal echter óók muziekliefhebbers aanspreken die weliswaar geen compromissen willen sluiten qua klank en design, maar die geen zin hebben in een uitgebreid audiosysteem en ‘gedoe met kabels’.
Je zou de Aurender AP20 plug-en-play kunnen noemen, maar dan op écht high-end niveau. Een Super-Integrated die de naam Aurender met trots mag dragen. En ja, daar hangt een bepaald prijskaartje aan. Maar al is het een inmiddels een tot op de draad versleten cliché: stel uit losse componenten maar eens een systeem samen dat dit allemaal op hetzelfde niveau kan, en tel dan de prijskaartjes bij elkaar op. De ontbrekende ‘nice to have’ functies in de app zijn op de één of andere manier te omzeilen, en verder kan ik eigenlijk niets aanmerken. Daarom ken ik met genoegen de maximale score van 5 sterren toe.
Aurender AP20
23.900 euro | zilver | moremusic.nl
Beoordeling 5 / 5
