REVIEWTeac

Teac P-70 & D-70

René van Es | 31 oktober 2003 | Teac

Teac P-70 & D-70 - Esoteric products

Teac P-70 & D-70Het lijkt wel of de CD speler net zo’n kult status gaat bereiken als de platenspeler nu heeft. Nog altijd komen steeds mooiere en steeds betere modellen spelers, zij het schaars, op de markt. Dwars tegen het geweld van SACD en DVD-Video en Audio in. Groot probleem is dat fabrikanten vrijwel geen dedicated CD loopwerkjes kunnen betrekken. Dat wordt dus of putten uit oude voorraad of zelf produceren. Dat laatste is maar weinig mensen gegeven buiten de grote namen als Philips, Pioneer en Sony.

Toch was er altijd één merk dat in de betere apparatuur zijn eigen loopwerk bouwde. Het geroemde en beroemde VRDS systeem. De maker? Teac. En wie dacht dat Teac de top al had bereikt heeft zich vergist. In de combinatie van loopwerk en d/a converter die voor mij staat heeft Teac zijn eigen grenzen fors verlegd. De zeldzame P-70 en D-70 mocht ik uitproberen.

Binnen Teac is een klein clubje actief met zeer hoogwaardige high-end apparaten. Dat clubje luistert naar de naam Esoteric en mag kennelijk gewoon zijn gang gaan zonder zich te hoeven storen aan marketing en inkoop. Binnen Esoteric maken ze CD spelers en nu een DVD speler die tot de top van de wereld behoort. Op een manier die iedereen jaloers maakt. Zonder beperking van budget. Dat heeft dan weer tot gevolg dat de prijzen ook aanzienlijk zijn. Beknibbeld is er nergens op. Te koop zijn de Esoteric producten niet eens altijd in Europa. Maar soms druppelt het toch door vanuit Japan en staat er ineens één in de winkel. Een net geïntroduceerde DVD speler, deels gebaseerd op deze combinatie zou makkelijker leverbaar worden. Binnen Europa is gebruik van de naam Esoteric verboden en zullen de apparaten netjes uitgeleverd worden met Teac logo’s.

Teac P-70 & D-70Laten we de technische beschrijving beginnen bij de P-70. “P” staat kennelijk voor Player want de P-70 is een loopwerk. Het hart van het loopwerk wordt gevormd door een VRDS mechanisme. Een “vibration-free rigid disc-clamping system”, ontworpen met als achtergrond het elimineren van mechanisch veroorzaakte jitter. Zonder nu tot in detail uit te leggen wat dat is (het systeem bestaat al jaren en jaren) komt het er op neer dat een CD strak tegen een ronde schijf wordt gedrukt. Zo strak dat hij een heel klein beetje van uit het centrum naar buiten buigt. Dat is maar een fractie, maar wel genoeg om een perfecte aftasting mogelijk te maken.

De laser beweegt langs het oppervlak van de CD en volgt de gebogen vorm exact. Er staat dan een behoorlijke kracht op de CD en die moet opgevangen worden door een brugconstructie. Gebruikten de goedkopere VRDS modellen daar soms kunststof brugdelen voor, in de P-70 is 20 mm dik aluminium gebruikt dat nogmaals wordt verstevigd met een 5 mm dikke plaat gevormd uit gereedschapsstaal. De motor om het plateau aan te drijven is 10x krachtiger dan in voorgaande modellen en heeft een fors koppel. Om dat zware loopwerk ook echt stabiel te houden heeft Teac een 8 mm dikke, 8 kilo wegende bodemplaat gebruikt. De bovenkant van de kast is een 3 mm dikke aluminium plaat en aan de voorkant een 10 mm dikke frontplaat. Het chassis is gevormd met een twee-laags staalplaat die is verkoperd en vernikkeld om potentiaalverschillen te beperken en om magnetische invloeden uit te sluiten. Zo ontstaat een loopwerk dat op zware spikes rust en 25 kilo schoon aan de haak weegt. Nu is een loopwerk belangrijk, maar ook de elektronica daar omheen.

Anders dan in veel andere loopwerken is dat Teac een upconverter (=upsampler) inbouwt. Die upconverter heeft een filter dat sommige vervormingen die bekend zijn bij CD weergave elimineert. RDOT (Redifined Digital Output Technology) noemt Teac dat. RDOT heeft ook de eigenschap dat het frequenties boven de 20 kHz probeert te herstellen, al staan die niet op de CD zelf. Een beetje het idee wat Pioneer “Legato Link conversie” noemde. De gebruiker is trouwens vrij om diverse filter standen te gebruiken. De upsampling gaat tot 24 bits bij 88.2 of bij 176.4 kHz. Teac combineert een aantal technieken om jitter tot een extreem laag niveau te brengen. Eén daarvan is het clock signaal naar binnen brengen via een gescheiden link vanaf de d/a converter. Heel belangrijk als je het loopwerk en de dac synchroon wilt houden. Het signaal kan als normaal cd signaal van 16/44 naar buiten via twee optische aansluitingen en een cinch bus. Het bewerkte signaal is beschikbaar via een Toslink en een cinch aansluiting en via een dubbel uitgevoerde XLR bus. Teac volgt met het laatste een standaard in de professionele wereld. Het transporteren van digitaal signaal over twee AES/EBU aansluitingen. Elk één kanaal dragend en elk 24 bit 88.2 kHz. Samen goed voor digitaal transport van 24 bit op 176.4 kHz.

Teac P-70 & D-70Als het signaal er is gaan we dat voeren naar de D-70. De digitaal naar analoog converter van Teac. Net als het loopwerk weegt de dac 25 kilo. Dus ook hier is de ultra zware constructie toegepast om alle trillingen in de kiem te smoren. De elektronica die in de kast zit kan de signalen verwerken die binnenkomen via 2 Toslink ingangen, 3 cinch bussen en de AES/EBU aansluiting. En er is de word clock uitgang voor het klok signaal naar de P-70! Analoog signaal is te halen via cinch of XLR. Overigens niet gelijktijdig.

Tenslotte is er een Toslink digitale uitgang. Tussen de in- en uitgang gebeurt een heleboel. Het signaal dat binnenkomt, gaat door een digitaal filter. Dat filter sluit aan op de RDOT van het loopwerk maar kan ook overweg met HDCD signaal. Let op, HDCD signalen worden uitsluitend gedecodeerd wanneer het loopwerk op 44/16 draait. De eigenaar van de D-70 mag zelf kiezen hoe hij de filters instelt en combineert. Elk signaal gaat via een upconverter om naar maximaal 768 kHz te worden gebracht. Dan worden de bits tijdelijk opgeslagen in een 128 MBit SDRAM-buffer. Het voordeel daarvan is dat nu electronisch veroorzaakte jitter zo goed als wordt geelimineerd.

Volgens het principe first in first out gaan de bits netjes op een rij gezet naar de eigenlijke d/a converter chip. Dat zijn in de D-70 vier Burr-Brown PCM 1704 dac’s. Daarachter elektronica om het analoge signaal via de gebalanceerde en ongebalanceerde uitgangen geschikt te maken voor een versterker. Teac somt nogal een lijst op van features in de dac zelf, waaronder GIC-filters, gescheiden trafo’s voor digitaal en analoge circuits, maar die loop ik niet allemaal langs. Belangrijker is wat gebeurt er nu eigenlijk met het signaal van de cd tot de analoge uitgang. Ik loop de stappen met u langs, waarbij de Teac staat ingesteld op de meest optimale stand. De laser voert het signaal naar het RDOT filter waarin het signaal van 16/44 naar 24/176 wordt gebracht met een upconverter.

Dan gaan we via digitale audio transmitters het loopwerk uit. De dac ontvangt het signaal in een receiver chip en voert het door een Dual AES converter. Dan komt er een FIR (Finite Impuls Response) filter dat 1x tot maximaal 8x upconverteert. Dan naar een RDOT digitaal filter dat 1x tot 16x RDOT conversie verzorgt. Het gevormde 24bit/786kHz bitpatroon gaat de SDRAM buffer in, er weer uit en via high speed isolators naar de dac chips. Daarachter zijn GIC low pass filters gezet die niet in de signaalweg zijn opgenomen maar waar het analoge signaal langs gaat. Rommel wordt min of meer “afgezogen”. En dan eindelijk via buffer versterkers als analoog signaal naar buiten. Los van het proces controleert het systeem zelf met behulp van microcontrollers de klok, de buffers, de logica, de displays etc.

Teac P-70 & D-70Voor elke unit ontvangt u een afstandbediening. Zeer luxe uitgevoerd en aan de achterzijde bekleed met echt leer. De handleidingen zijn in het Japans in luxe boekjes en een vertaling wordt meegeleverd in de vorm van fotokopieen. Snoeren moet u met uitzondering van twee gewone netsnoeren zelf aanschaffen. De set in de dozen weegt 60 kilo en eenmaal uitgepakt blijft daar 50 kilo van over. De prijzen zijn 8000 euro voor het loopwerk en 8200 euro voor de dac. Dat komt neer op bijna 325 euro per kilo CD speler. Wie A zegt moet B zeggen en ik raad u sterk aan om als u één van de twee Esoteric apparaten koopt, het andere erbij te nemen. Om een optimaal resultaat te halen. Met wat digitale kabels ben u dan pakweg 16.500 euro armer en een CD speler rijker die uitsluitend overweg kan met gewone CD’s. Maar hoe! Op de vraag waarom deze combinatie geen multispeler is voor de prijs citeer ik Servi-Q, die antwoordt:

“In de eerste plaats is het nog steeds niet duidelijk welk nieuw formaat gaat winnen. En als er een winnaar is, komt dan al het bestaande materiaal ook uit op dit formaat? De miljoenen muziekliefhebbers zullen niet opnieuw hun hele collectie gaan aanschaffen. Nu is het op deze manier mogelijk cd’s weer te geven beter dan of gelijk aan het niveau van SACD. In de tweede plaats is de D-70 voorbereid voor een DSD interface. Toen de D-70 vorig jaar uitkwam was er nog geen standaard voor de interface. Die is er nu wel; het wordt IEEE 1394”. Einde citaat.


EDITORS' CHOICE