REVIEW

Luigi Boccherini

Jan Luijsterburg | 21 november 2003

Luigi Boccherini – Stabat Mater, String Quintets op. 42.1 & 42.2 door Roberta Invernizzi en L’Archibudelli

BoccheriniEen onbekende versie van een onbekend werk van een tamelijk onbekende componist, kan dat wat zijn? Maar natuurlijk! Er liggen nog vele muzikale pareltjes in de muziekgeschiedenis te rotten of te gisten, en als ze dan opgedregd worden door getalenteerde en bewogen muzikanten als die van het ensemble L’Archibudelli levert dat hele mooie CD’s op. Zoals deze.

Luigi Boccherini leefde van 1743 tot 1805. Geboren in Lucca, bracht hij het grootste deel van zijn leven door in Spanje. Als cellist en componist was hij werkzaam bij verschillende hoven. Zijn positie was erg afhankelijk van het succes van zijn werkgever, en dat varieerde nogal. Resultaat was een kleurrijk leven. Zijn relatieve onbekendheid is waarschijnlijk vooral te wijten aan de geïsoleerde positie waarin hij in Spanje verkeerde. Hij componeerde onder meer 30 symfonieen, 125 strijkkwintetten, 91 kwartetten, en nog veel meer kamermuziek voor diverse instrumenten, maar stond in de schaduw van Haydn. Boccherinis lyrische muziek werd destijds wat ouderwets gevonden, hij bracht niet de vernieuwingen die tijdgenoten Haydn en Mozart kenmerkten. In 1936 ging de familiebibliotheek van de Boccherinis in vlammen op, waardoor veel werk verloren ging. Wel riep de brand enige belangstelling op voor de vergeten componist. 

Luigi BoccheriniReligieus werk neemt slechts een bescheiden deel van zijn oeuvre in. Het Stabat Mater werd gecomponeerd in 1781. De middeleeuwse tekst over de maagd Maria, treurend onder het kruis, is reeds door veel componisten op muziek gezet. Bekend zijn de Stabat Maters van Pergolesi, Rossini, Palestrina en Penderecki. De versie van Pergolesi is duidelijk van invloed geweest op die van Boccherini. Er zijn twee versies van het stuk, waarvan de tweede, voor drie stemmen, het meest bekend is. Op de CD staat de onbekend gebleven oorspronkelijke versie voor één sopraan met strijkkwintet, die pas in 1987 werd uitgegeven. Natuurlijk is de sfeer treurig, dramatisch en aangrijpend, maar het tranendal wordt niet overdreven, er wordt niet gezwelgd. Het einde is zelfs hoopvol.

De kern van het kamermuziekensemble L’Archibudelli wordt gevormd door Vera Beths, Jurgen Kussmaul en Anner Bylsma. Naar gelang de benodigde bezetting voor te spelen stukken worden er extra spelers toegevoegd. Dat zijn hier Marc Destrubé, viool, Lidewij Scheifes, cello en de Italiaanse sopraan Roberta Invernizzi. Laatstgenoemde is specialist in barokmuziek, maar zingt van madrigaal tot opera, bij talrijke gezelschappen. Haar mooie, warme stem mengt zich als vanzelfsprekend met de authentieke instrumenten van L’Archibudelli. De zevendelige cyclus maakt grote indruk.

Naast het Stabat Mater zijn twee strijkkwintetten opgenomen. Boccherini schreef vooral veel voor deze vrij ongebruikelijke bezetting omdat zijn opdrachtgever al een strijkkwartet in dienst had. Boccherini schoof daar dan als extra cellist bij aan, zodoende. Het zijn mooi uitgebalanceerde stukken die zich niet houden aan de gebruikelijke dramatische opbouw van de delen. Dat is typerend voor de componist: hij ging altijd zeer vrij te werk. In deze uitvoering leidt het tot prachtige, meeslepende muziek. Alles buitengewoon fraai opgenomen in de Waalse Kerk in Amsterdam.
 
Over de CD:
Speelduur: 73:10
Sony Classical/Vivarte 0899262000
Opname: DSD-Surround
Producer: Wolf Erichson
Distributie: Challenge http://www.challenge.nl


EDITORS' CHOICE