REVIEW

The Draughtman`s Contract en A Zed & Two Noughts

Jan Luijsterburg | 15 april 2004

De Peter Greenaway Collection wordt na twee delen vroeg werk vervolgd met wederom perfect verzorgde DVD`s met zijn eerste twee echte speelfilms. The Draughtman`s Contract is een hypergestileerd historisch moordmysterie, A Zed & Two Noughts een onnavolgbaar experiment over lichaamssymmetrie, rottingsprocessen en het licht bij Vermeer, in Blijdorp nog wel. 

GreenawayGreenawayHoewel The Draughtman`s Contract dus een speelfilm is, met mensen, zijn er veel overeenkomsten met het eerdere werk waarin objecten en een voice-over bepalend waren. Greenaway noemt de film een variant op zijn Vertical Features Remake, over verticale objecten in het landschap, maar nu met mensen in plaats van paaltjes. Ook het alfabet als ordenend mechanisme is weer alom aanwezig. Het gepraat komt nu uit de monden van decadente lieden met groteske pruiken en kostuums, op een landgoed anno 1694. Een tekenaar gaat een contract aan om twaalf tekeningen te maken van het riante huis in lommerrijke tuin. Zijn honorarium bestaat uit seks met zijn opdrachtgeefster. De tekenaar legt uiterst exact precies vast wat hij ziet. Daarbij vallen een aantal details in het oog die leiden tot een ingenieuze plot. Hij gebruikt niet slechts vrouwen, maar wordt zelf ook slachtoffer.

Na het succes van The Draughtman`s Contract keerde Greenaway met A Zed & Two Noughts (ZOO) terug naar het cryptische experiment van zijn vroege werk. Een film die overloopt van wilde ideeen, en daar zijn charme aan ontleent. Het begint met een ongeluk waarbij twee vrouwen overlijden. De chauffeuse raakt haar been kwijt bij het ongeluk, en ook het overgebleven been haalt het einde van de film niet. De weduwnaars van de verongelukte vrouwen, een gespitste Siamese tweeling, dierkundigen met een fascinatie voor rottingsprocessen, ontfermen zich over de vrouw. Van Meegeren, een vervalser van werken van Vermeer, gespeeld door Gerard Tholen, tracht de tweeling te helpen in hun verlangen herenigd te worden. Een krankzinnige en erg grappige film met veel natuurbeelden begeleid door commentaar van David Attenborough. Blijdorp ziet er door de camera van nouvelle vague veteraan Sacha Vierny fantastisch uit.

Peter Greenaway boxBeide films, oorspronkelijk geschoten op 16mm, werden voortreffelijk gerestaureerd. Niet eerder kwamen de prachtig gedetailleerde beelden zo tot hun recht. Opvallend en vrijwel voortdurend aanwezig is de immer voortrazende minimal music van Michael Nyman, die de films van een extra laag voorziet en de vervreemdende sfeer versterkt. We zien de rol van Nederland in het werk van Greenaway ontstaan. Dat in The Draughtman`s Contract een Nederlands schilder rondloopt is gezien de periode waarin het verhaal speelt niet vreemd, maar wat hij in het Nederlands zegt zal het publiek in Engeland toch niet helemaal begrepen hebben. A Zed & Two Noughts, in coproductie met de VPRO, was het begin van de samenwerking met de Nederlandse producent Kees Kassander, die tot op heden voortduurt.

Beide DVD`s, gemaakt door het Brittish Film Institute, zijn uitputtend voorzien van extra`s. Inleidingen van de regisseur, ook in tekst op de binnenkant van de doosjes, commentaarkanalen als ware hoorcolleges, outtakes, interviews, verborgen verrassingen, je kunt het zo gek niet bedenken of het is er. Je zou willen dat alle films met zoveel liefde en aandacht uitgebracht werden.

Aanvullende informatie:
The Draughtman`s Contract: VK 1982, speelduur 104 minuten
A Zed & Two Noughts: VK/Nederland 1985, speelduur 112 minuten
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: stereo
Uitgave: Moskwood www.moskwood.nl
Website Peter Greenaway: http://www.petergreenaway.com/


EDITORS' CHOICE