REVIEW

Good Bye Lenin!

Jan Luijsterburg | 06 mei 2004

Meestal zijn de uitgaven van Homescreen, het DVD label van Cinemien, tamelijk sober opgezet. Een mooie film, soms een kort interviewtje, dat is het over het algemeen wel. Het grote filmhuissucces van vorig jaar, Good Bye Lenin!, breekt met die traditie. Geen Oost-Duitse soberheid, maar een schitterend verpakte dubbel-DVD, bomvol met interessant bonusmateriaal. Erg gepast om zo uit te pakken, want dit is een belangrijke, voor een groot publiek aantrekkelijke film. De gedreven werkwijze van regisseur Wolfgang Becker maakt dat er materiaal te over is.

Good Bye Lenin!Wie de filmwereld een beetje volgt kan Good Bye Lenin! onmogelijk ontgaan zijn, want aan media-aandacht heeft het eind vorig jaar niet ontbroken. Zelfs het actualiteitprogramma NOVA had een uitgebreide reportage, die ook op de DVD staat. De film sloot mooi aan op een voorzichtige trend van heimwee naar de DDR, `Ostalgie`, naar een wereld die vijftien jaar na het vallen van de muur helemaal verdwenen lijkt. Good Bye Lenin! brengt de geschiedenis, met Spreewald Gurken, Trabantjes, stijve nieuwslezers en ouderwetse kleren, overtuigend tot leven. In het bij de DVD gevoegde foldertje kun je zelfs de `DDR box` bestellen, een blikje met prullaria uit het vervlogen land. Of word u liever lid van de Tabant Club Nederland?

Het verhaal van de film speelt zich af rond de val van de muur in 1989. Alex woont met zijn moeder en zijn zus in een appartement. Vader is ooit naar het westen vertrokken en heeft niets meer van zich laten horen. Moeder leeft sindsdien voor de partij. Alex is bij rellen betrokken en ziet zijn moeder - dramatisch moment - op straat in elkaar zakken. Na haar hartaanval ligt zij in coma met sombere vooruitzichten. Als ze ontwaakt is ze een kasplantje dat zich gemakkelijk dood zal schrikken. Daarom zet Alex alles in het werk zijn moeder in de waan te houden dat er niks gebeurd is, dat er geen omwenteling plaatsgevonden heeft. Het appartement van 79 vierkante meter, waar de zus inmiddels ook een gezin gesticht heeft, wordt een illusoir bolwerk waar de DDR voortleeft. Het levert vele komische en ontroerende momenten op. Hoogtepunten zijn de nieuwsberichten die Alex met een vriend op video maakt, om de onverklaarbare dingen die moeder door het raam ziet een plaats te geven.

Good Bye Lenin! won vele prijzen en trok niet alleen in Duitsland een groot publiek naar de bioscoop. Het succes is gemakkelijk te verklaren uit het feit dat deze tragikomedie een hartverwarmend portret is van gewone mensen in een ongewone historische situatie. Hun verhaal brengt de politieke geschiedenis naar een persoonlijk niveau, met alle emoties van dien.

Het verhaal komt heel realistisch over, waardoor je niet meteen in de gaten hebt welk een enorme prestatie er geleverd is. Alex doet het in het klein voor zijn moeder, maar Wolfgang Becker brengt ons allemaal in de waan dat we terug zijn in 1989. Het bonusmateriaal maakt overduidelijk wat voor inspanningen er geleverd zijn. Zo verwacht je in een dergelijke film niet dat er zoveel computereffecten in zitten. Hoogtepunt is het beeld van Lenin, dat onder een legerhelikopter hangend door de straten van Berlijn vliegt. De helikopter zou echt gefilmd worden, maar dat lukte door tegenslagen niet. Ook gebouwen werden digitaal toegevoegd, verwijderd of veranderd, alles om het Berlijn van 2001 terug te transformeren naar 1989. Het knappe aan deze ingrepen is dat ze totaal niet opvallen en zo het realistische karakter van de film versterken in plaats van aantasten.

Good Bye Lenin!

De extra`s doen uitvoerig verslag van de totstandkoming van de film. De 72 minuten durende Making of is een fraai verzorgd verslag van de opnamen, eind 2001, waarbij het haast maniakale perfectionisme van Becker niet gecamoufleerd wordt. De montageperikelen worden behandeld in een 45 minuten durende sessie rond de `deleted scenes`. Tom Tykwer, de maker van onder meer Lola rennt voor wiens productiemaatschappij X-filme zowel deze als Beckers vorige film Das Leben ist eine Baustelle gemaakt werden, bracht de film die in de oorspronkelijke montage bijna drie uur duurde, drastisch terug in lengte. Becker is bij nagenoeg alle gesneuvelde scènes van mening dat ze eigenlijk heel belangrijk en onmisbaar waren. Het oog van een buitenstaander was blijkbaar hard nodig. Tykwer`s argument is steeds dat de kijker ruimte moet hebben zijn eigen conclusies te trekken, en niet alles voorgekauwd moet krijgen. Zijn gelijk maakt het eindresultaat van de film tot wat het is: een heerlijke film, lichtvoetig, komisch en tegelijk vol drama.

Zijn er nog punten van kritiek? Ach, niet alle extra`s zijn ondertiteld, dus enige kennis van de Duitse taal is wel gewenst. En het commentaarkanaal van bijna twee uur is voor Becker nog te kort om alles over de film kwijt te kunnen, waardoor hij een vermoeiend spreektempo hanteert. De man gaat ver in zijn bevlogenheid. Maar dat is peanuts bij een voortreffelijk uitgevoerde DVD met een leuke, ontroerende, niet te missen film.


 
Aanvullende informatie:

Duitsland, 2003
Speelduur hoofdfilm: 118 minuten
Regie: Wolfgang Becker
Productie: Stefan Arndt
Scenario: Bernd Lichtenberg en Wolfgang Becker
Camera: Martin Kukula
Montage: Peter R. Adam
Art direction: Lothar Holler
Muziek: Yann Tiersen
Met: Daniel BrĂĽhl, Katrin SaĂź, Maria Simon, Chulpan Khamatova, Florian Lukas
Beeld: 16:9 anamorf, ook de meeste extra`s!
Geluid: Dolby Digital 5.1
Taal: Duits of Frans nagesynchroniseerd voor wie dat interessant vindt
Ondertitels: Nederlands en Frans
Distributie film: Cinemien www.cinemien.nl
Uitgave DVD: Homescreen www.homescreen.nl
Website film: www.good-bye-lenin.de


EDITORS' CHOICE