REVIEW

François Couturier – Nostalghia – Song for Tarkovsky

Jan Luijsterburg | 30 november 2006
De Franse pianist François Couturier houdt erg van de films van Andrej Tarkovski. De CD Nostalghia bevat geen filmmuziek – die gebruikte Tarkovski zeer spaarzaam – maar een eerbetoon, een poging de door de films opgeroepen emoties te verklanken. Het resultaat is spiritueel en traag, intrigerend en inspirerend, net als de films.

François Couturier – Nostalghia – Song for TarkovskyHet begrip ‘nostalghia’, onderwerp van de gelijknamige film uit 1983, had voor Tarkovski een veel grootsere betekenis dan het sentimenteel verlangen naar een plaats uit het verleden. Voor hem is het een universeel verlangen naar de compleetheid van het bestaan, een begrip dat diep geworteld is in de Russische ziel, en daarmee een mooie titel voor dit project.

Naast Couturier zijn Jean-Louis Matinier op accordeon, Jean-Marc Larché op sopraansax en celliste Anja Lechner van het Rosamunde strijkkwartet te horen. Slechts op enkele momenten worden alle instrumenten tegelijk bespeeld. Het mooie akkoordenspel van Couturier staat centraal, en wordt aangevuld of afgewisseld met andere kleuren, vaak één ander instrument tegelijk.

In de twaalf stukken komen niet alleen de verschillende films van Tarkovski aan bod, maar ook acteurs (Anatoli Solonitsyn, Erland Josephson), het camerawerk van Sven Nykvist, meester van de schaduw, en natuurlijk de muziek, in de vorm van in de soundtracks gebruikte fragmenten van Bach, Pergolesi en Schnittke en filmcomponist Eduard Artemiev.

De meestal tamelijk verstilde kamermuziek bevindt zich op het grensgebied tussen jazz en klassieke muziek. Er zijn enkele vinnige groepsimprovisaties (Solaris I en II), maar het meeste werk is uitgecomponeerd, met behoud van een open, vrijuit stromend karakter. Er wordt lang, bedachtzaam en aangenaam voortgekabbeld, waarbij het dromerige meer aandacht krijgt dan de navrante, confronterende of vervreemdende elementen die de films van Tarkovski ook kenmerken. In die zin is het niet toevallig dat de langste stukken gewijd zijn aan de films Nostalghia en Het Offer.

Uit die laatste film, gemaakt met de crew van Ingmar Bergman op het Zweedse eiland Faro, zijn ook het grootste aantal screenshots afgedrukt in het fraaie, in de vertrouwde ECM-stijl uitgevoerde boekje bij de CD.


Aanvullende informatie:
12 tracks, speelduur 77:53
Label: ECM 
Distributie: Challenge 
Voor de DVD’s van de films van Tarkovski, zie www.moskwood.nl

EDITORS' CHOICE