REVIEW

Villa-Lobos - Bachianas Brasileiras 1, 4, 5, & 6

Jan Luijsterburg | 10 januari 2008

Bach op zijn Braziliaans? Heitor Villa-Lobos (1887-1959) zag wel raakvlakken tussen zijn favoriete componist en de muziek van zijn thuisland. Dat sloot mooi aan bij de behoefte tot het vormen van een nationale culturele identiteit voor het land in opbouw in de jaren dertig van de vorige eeuw. In de loop van 15 jaar componeerde Villa-Lobos acht werken voor uiteenlopende bezetting, die samen een cyclus vormen.

Deze CD met vier van deze werken maakt deel uit van een serie van het São Paulo Symphony Orchestra onder leiding van Roberto Minczuk, aangevuld met solisten. Van het orkest zijn op deze CD slechts de cellisten aan het werk te horen. Op nummertje 5, waarmee de CD opent, horen we de prachtige Canadese sopraan Donna Brown, begeleid door de cellisten. Het openingsdeel, een aria, heeft een zeer bekende, mooi gedragen melodie, waarvan ik niet wist dat die van dit stuk afkomstig was. Het stuk begint vocaliserend en bevat vervolgens een gedicht van Ruth Valadares Corrêa. Het dansante tweede deel is op tekst van Manoel Bandeira.

De vierde Bachianas is voor solo piano, uitgevoerd door de Brazilaanse pianist Jean Louis Steuerman. Het werk is bekender in de bewerking voor orkest, een versie die op een andere CD uit de reeks staat. Het prachtige eerste van de vier delen hoorde ik onlangs ook in een versie voor twee gitaren door het Amadeus gitaar duo (met Dale Kavenagh). De andere drie deeltjes lijken vrij los van de preludio te staan. Ze zijn voor een deel ook veel eerder gecomponeerd. 

De CD vervolgt met nummer 6, een kamermuziekwerk voor fluit en fagot. Een combinatie die je niet dagelijks hoort, maar tot een prachtig resultaat leidt. Net als in de andere werken staat soms Bach, soms het nationale Braziliaanse klankidioom voorop, en zijn soms ook geen van beiden nadrukkelijk aanwezig.

De eerste van de Bachianas wordt tot het laatst bewaard. Een orkest van louter celli laat alle kleuren en mogelijkheden van dit instrument horen. Villa-Lobos was zelf cellist, wat zijn voorkeur voor deze bezetting verklaart. Hij speelde ook gitaar, maar dat instrument stond in destijds niet in aanzien – tot Andras Segovia, mede door de stukken die Villa-Lobos voor hem componeerde, daar verandering in bracht. De cellisten spelen prachtig ritmisch, en zijn groots vastgelegd door het opnameteam van BIS. Het is van alles wat, deze CD, maar allemaal prachtige muziek, genieten geblazen.


Aanvullende informatie:
Bachianas Brasileiras Nos. 1, 4, 5, & 6
Donna Brown (sopraan); Jean Louis Steuerman (piano); Sato Moughalian (fluit); Alexandre Silvério (fagot); cellisten van het São Paulo Symphony Orchestra o.l.v. Roberto Minczuk
Speelduur: 59:23
Label: BIS www.bis.se
Distributie: Codaex http://www.codaex.com/index3.php?CountryID=5&LanguageID=1
Website orkest: http://www.osesp.art.br/


EDITORS' CHOICE