De bejaarde Spaanse filmmaker Carlos Saura is bezeten van muziek en dans. Na Flamenco (1995) en Tango (1998) stelt hij opnieuw een muziekgenre vol heftig sentiment centraal in een documentaire die zich afspeelt binnen een enkele ruimte. De film bestaat uit ruim twintig voorbeelden van fado in vele variaties. We zien zangers en muzikanten, visueel aangevuld met dansers en geprojecteerde historische filmfragmenten. 
Saura legt dus niets uit, maar laat slechts zien en horen, en dat is voldoende. Het Portugese levenslied heeft haar oorspong in de volksbuurten van Lissabon, begin negentiende eeuw, als uitlaatklep voor de weemoed van mensen, niet zelden afkomstig uit Portugals kolonien. Aanvankelijk een randverschijnsel, werden de liederen die meestal gaan over verloren liefdes een gewaardeerde stijl, veel gehoord in cafés en restaurants. De film laat niet alleen de traditionele fado horen, zoals populair gemaakt door Amália Rodriguez, alleen begeleid door een Portugese (guitarra) en klassieke gitaar (viola), maar ook moderne varianten en kruisbestuivingen met onder meer hiphop en jazz.
Voor de ingewijde noem ik de namen van de bekende en minder bekende artiesten die te zien zijn. Carlos do Carmo, Mariza, Camané, Chico Buarque, Caetano Veloso, Toni Garridon, Lura, Lila Downs, Miguel Poveda, Catarina Moura, Argentina Santos en Cuca Roseta.
De rauwe intensiteit van de muziek staat in scherp contrast met de steriele studioentourage met glimmende dansvloer en kale muren, gebruikt voor mooie lichteffecten en projectie, en mimende artiesten. Het vervreemdende effect van die omgeving is een bewuste keus, wellicht om de muziek te isoleren of om het grote gemis dat steeds centraal staat te verbeelden. De film ziet er een beetje uit als een verzameling videoclips, maar is uiteindelijk veel meer dan dat. De archiefbeelden en de afwisseling van oud en modern vertellen een verhaal, maar Fados moet je eigenlijk gewoon over je heen laten komen. De prachtige muziek en het onversneden sentiment zijn uiteindelijk onvermijdelijk. Pure, rauwe emotie, recht in het gezicht.
De verpakking van deze CD vermeldt een anamorf breedbeeldformaat, maar in werkelijkheid is de DVD vreemd genoeg in het oude 4:3 formaat gemasterd. Dat gaat ten koste van de beeldscherpte, en bovendien worden de ondertitels grotendeels onzichtbaar bij breedbeeldweergave. Erg jammer is ook dat de film slechts is onderverdeeld in zes delen; een indexpunt per lied was wel zo gebruiksvriendelijk geweest. Had meteen vermeld kunnen worden wie welk lied zingt. De DVD bevat naast de film geen bonusmateriaal.
Aanvullende informatie:
Spanje/Portugal, 2007
Speelduur: 90 minuten
Regie en art direction: Carlos Saura
Productie: Ivan Dias, Luís Galvão Teles, Antonio Saura
Scenario: Ivan Dias, Carlos Saura
Montage: Julia Juaniz
Met: onder meer Mariza, Carlos Do Carmo, Camané, Lila Downs, Lura Caetano Veloso
Beeld: breedbeeld, letterboxed in 4:3 frame
Geluid: DD 5.1 en 2.0 (naar keuze)
Uitgave: Homescreen
Website: http://www.fados-saura.com
