REVIEW

Gonza the Spearman

Jan Luijsterburg | 26 maart 2009

Samoerai in vredestijd zijn is als schaatsen hebben op een opgewarmde planeet: zinloos. Om je in de 18e eeuw een beetje staande te houden als elite was goed kunnen speervechten niet genoeg. In de tijden dat er niks te vechten viel werden cultuurverschijnselen als kalligrafie, bloemschikken en de verfijnde rituelen van de theeceremonie belangrijke middelen om in aanzien te staan, zeker ook bij de vrouwen.

Gonza the SpearmanSpeervechter Gonza is een aantrekkelijke man, niet vies van een beetje opportunisme. Net verloofd met zijn geliefde aarzelt hij geen moment als hij om hogerop te komen een ander huwelijksaanbod krijgt. Bij afwezigheid van het hoofd van de clan, die in Edo (het latere Tokyo) verblijft, zoekt diens vrouw naar iemand die de theeceremonie kan leiden. Dat moet eigenlijk een familielid zijn, maar als Gonza met de dochter trouwt is hij dat ook. Zijn aanwezigheid bij de vrouw wekt de indruk van overspel; een misverstand dat meteen tot feit verheven wordt in de door verveling en jaloezie verziekte sfeer onder de samoerai.

En overspel betekent dat er bloed moet vloeien. Gonza vlucht met de vrouw, die haar drie kinderen moet achterlaten. Haar man legt zich bij zijn terugkeer met veel moeite neer bij de sociale verplichting die op hem rust. In wat voor wereld leven we, verzucht hij, waarin een man zijn vrouw moet vermoorden.

Gonza the Spearman is gebaseerd op een klassiek toneelstuk voor poppen (banraku theater). De schrijver, Monzaemon Chirkamatsu, wordt gezien als de Shakespeare van Japan, en het verhaal heeft de kracht en eenvoud van een Griekse tragedie. Het stuk levert felle kritiek op het feodale stelsel en de onderdrukking van gevoelens door de sociale codes. De film van Masahiro Shinoda (maker van The Assassin) is fraai van compositie, waarbij met name de eerste helft sterk doet denken aan de klassiekers van Ozu, met de kenmerkende strak geometrische interieuren.

De beeldkwaliteit van de dvd is matig, niet anamorf gemasterd (op 4:3 formaat terwijl de film een beeldverhouding heeft van 1:1,60), met veel onregelmatigheden. De kleuren zijn echter heel fraai. Datzelfde kan gezegd worden van het geluid. De soundtrack van de grote componist Toru Takemitsu is op zichzelf al reden genoeg voor twee uur genieten. Schrille klanken op traditionele Japanse instrumenten, die feilloos aansluiten op de beelden. In plaats van stiltes te vullen kiest Takemitsu er soms voor dialogen met muziek van accenten te voorzien, wat voor adembenemende momenten zorgt.

Aanvullende informatie:

Japan, 1986
Speelduur: 125 minuten
Regie: Masahiro Shinoda
Met: Haruko Kato, Hideji Otaki, Kuniko Miyake, Choichiro Kawarazaki, Misako Tanaka, Kaori Mizushima
Beeld: 4:3
Geluid: DD 2.0 (mono)
Extra`s: boekje, trailers
Label: Koinobori
Distributie: de Filmfreak 


EDITORS' CHOICE