Bas Beluistert Highend 2002
Voor het eerst in mijn leven ga ik naar een buitenlandse hifi beurs. De laatste twee jaar zijn sowieso een verandering in mijn hifileven, daar ik daarvoor nooit naar audiobeurzen ging. De Firato tijd, die volgens mij erg leuk geweest moest zijn, heb ik nooit meegemaakt.
Highend 2002 wordt gehouden in het grote Kempinski hotel in Frankfurt. Volgens mij is het hele hotel gebruikt voor deze beurs. Het is te vergelijken met de VAD, alleen dan hebben we hier vier keer de oppervlakte van de VAD, verdeeld over vier verdiepingen. Eigenlijk vinden we alle gangbare, (en ook wat onbekende) merken op Highend 2002. Zo’n beurs is een goede kans om in een (of meerdere) dag(en) heel veel te kunnen beluisteren van het aanbod op hifi gebied.
Mijn zeer gewaardeerde collega’s van hifi.nl hebben de afgelopen dagen een zeer compleet overzicht gemaakt, waarbij ze volgens mij van letterlijk elke kamer een foto hebben gemaakt (verslag binnenkort online op HiFi.nl – redactie). Ik was slechts een dag aanwezig, en van mij krijgt u als toevoeging een beknopte luisterimpressie van een aantal kamers waar ik heb geluisterd.
Ik was overigens niet alleen, maar werd vergezeld door de forumleden Frank Derks, en Paul Oosterbeek, die bereid was om voor ons te rijden. Nogmaals bedankt Paul.
Zoals u van mij gewend bent met beurzen, geef ik van boven naar onder een beschrijving en indruk van de merken die ik heb gehoord. Al moet ik eerlijk van te voren aankondigen dat de nadruk een beetje op de weergevers ligt.
Let’s begin :-)
Canton/Burmester
De Canton’s worden aangestuurd door de Burmester 911 mk3 eindversterker die zijn signaal weer krijgt van de 001 cd speler, met riemaandrijving.
De klank klinkt op het eerste gehoor chique en fraai doortekend, alleen het laag klinkt wat te dik in deze ruimte, en het tophoog is niet los genoeg en komt een beetje agressief op je af. De diepteplaatsing is weer fraai, evenals het weergeven van zeer kleine details. Ik zal ze zeker in de toekomst nog een keer gaan beluisteren, om te kijken hoeveel deze weergever in zijn mars heeft.
De prijs van de Cantan Karat reference DC is 3.950,- EUR p/st.
Meer info:
www.canton.de
www.burmester.de
Dali Euphonia
De afwerking is echt van topklassenniveau, en er zijn zo goed als geen parallelle wanden. De zijkanten lopen gebold naar achteren, evenals de bovenkant. Om het gevoel van topklasse verder te benadrukken, zitten er aan de achterzijde zeer fraaie drie paar grote WBT terminals. Het systeem kan dus getriampt en triwired worden aangesloten. Uit de Euphonia serie krijgen wij het topmodel MS-5 te horen, die afwisselend wordt gedemonstreerd met het Duitse Audionet, en voor mij onbekende buizen apparatuur.
Het is een vierweg systeem, met bijzondere aandacht voor nieuwe formaten als SACD en DVD-Audio. Vanaf 17,000 Hz. wordt namelijk een zeer snelle bandtweeter ingezet. Het lijkt er trouwens op, dat bandtweeters weer in de hifimode komen, maar dit terzijde. Het systeem is 125 cm. hoog en meer dan anderhalve meter diep. Frequentie bereik is 31-28,000 Hz. +/- 3 db.
Bij het luisteren viel de grote dynamiek en de snelle impulskracht van het laag op. Met grote controle en beheerste kracht worden grote paukaanslagen op het luisterend publiek afgeschoten. De weergevers hebben behoorlijke drive. De afbeelding is los en fraai in laagjes. Echter het vocaalgebied klinkt ietwat geknepen, wat vooral opviel met mannelijke stemmen. De zanger stond niet tastbaar in de ruimte, en kwam er wat geforceerd uit. De weergave komt ook licht agressief (lees geknepen) over. Let wel, er werd toen gedemonstreerd met voor mij onbekende buizenapparatuur en misschien doet dit probleem zich niet voor met fraaie solid-state apparatuur. Ook deze Dali moeten we in de gaten houden, want volgens mij heeft deze de potentie om enorm goed te presteren. De prijs is mij nog onbekend.
Meer info:
www.dali.dk
www.audionet.de
Bas Beluistert Highend 2002
Avalon/Passlabs/NBS/Ayre
Er werd met typische Avalon muziek gedemonstreerd, en dan doel ik op muziek met zeer kleine trio en duo bezettingen. Voor mij is dit kiezen voor de makkelijke weg, want zo’n duur systeem moet ook in staat zijn grote volle, en dynamische bezettingen goed weer te geven. Dit is mij nog nooit gedemonstreerd op een Avalon, en dat vind ik erg jammer.
De luisterindruk is wel goed te noemen, maar rechtvaardigt voor mij nergens de absurd hoge aanschafprijs van deze weergevers. Er is absoluut geen kleuring aanwezig. De weergave ademt, is vrij en heel gemakkelijk, los en luchtig. Dit is ongetwijfeld het resultaat van Avalon’s speurtocht naar absolute faselineariteit, en tonale gelijkmatigheid. De keerzijde van dit is, dat ik de weergave weinig dynamisch en levendig vond. Voor zover ik het met deze lichte muziek kon beoordelen, kwam het laag me erg voorzichtig en slapjes over, en had ik geen gevoel van drive, drukopbouw. Het zou mij heel erg benieuwen hoe fusion en funkrock zouden klinken op deze set. De Opus Ceramique kost in zijn simpelste uiterlijke uitvoering 22.900 EUR. (per paar). Met alle respect maar ik ben ervan overtuigd dat dergelijke klankresultaten ook bereikt kunnen worden met goedkopere sets, want zo uniek vond ik het helemaal niet. En voor zulke hoge aanschafprijzen verwacht ik eigenlijk een echt fullrange systeem, dat de volledige dynamiek en diepgang van het complete frequentie spectrum aan kan.
Meer info:
www.nbscables.com
www.avalonacoustics.com
www.ayre.com
www.passlabs.com
T+A
Dit is het topmodel van de nieuwe Criterion TCI lijn. De afwerking is weer helemaal top, en vakwerk met de mooi gevormde rondingen rondom de hoogsectie. Deze hoogsectie is bijzonder te noemen, daar hier gebruik wordt gemaakt van een Electrostaat. De hoogsectie is actief, en wordt aangestuurd door een interne buizen eindtrap. Fraai is dat de ruimte naast de elektrostaat open is gehouden, waardoor men de gouden gloed van de buizen kan zien. Dit komt de koeling natuurlijk ook ten goede. T+A heeft voor buizenaansturing van het hoog gekozen, omdat een buizen eindtrap een ideale spanningsbron kan zijn. Electrostaten hebben behoefte aan zuivere spanning, en niet zoals veel dynamische systemen stroom. Voor de laagsectie is T+A zijn traditie trouw gebleven, en de twee 25 cm. woofers zien achter zich een transmissielijn.
Nieuw is ook de T+A CD 1030R. Deze gebruikt twee Delta/Sigma stereo D/A converters in dubbele differentiële schakeling. Ik ga er dan ook vanuit dat deze speler gebalanceerde uitgangen heeft, om deze schakeling optimaal te benutten. Er wordt geupsampled naar 24 bit 192 Khz. Tevens maakt deze T+A gebruik van een zelf ontwikkeld lowpassfilter om frequenties boven 22,5 Khz. af te kappen zoals dat nu eenmaal moet bij het 16 bits cd systeem. Dit noemen ze het BEZIER-Polynomfilter, die in een drievoudige oversamplingsproces gecombineerd wordt met een IIR filter. Dit zou fase verschuivingen, en een kaarsrecht frequentie verloop tot gevolg hebben. Overigens kan men overschakelen naar drie filterstanden, waaronder ook het ordinaire FIR filter met twee steilheden. Uiteraard geschiedt de versterking met complete T+A apparatuur.
De luisterimpressie valt als totaalperformance wat negatief uit. Het hoog is zoals bij meer electrostaten een van het mooiste dat ik ooit heb gehoord. De ragfijne en snelle impulsweergave van hiats zijn onovertroffen. Het hoog is fluweel, natuurgetrouw en in balans. Echter het hoog integreert niet mooi met het middengebied, daar het hoog tonaal apart klinkt van het middengebied. Ik denk dat de middentoner de snelheid van de elctrostaat niet kan bijbenen. Het laag is niet strak, en ondergaat een verdikking. Ik mis de korte impuls en controle in het laag.
Meer info:
http://www.taelektroakustik.de
Bas Beluistert Highend 2002
Ars Aures
We luisteren naar de “Sol” aangestuurd door KR Kronzila monoblokken en een Marantz SACD-1 bron. De Sol oogt wat lomp, en is ruim anderhalve meter hoog en meer dan een halve meter diep. Het systeem is opgebouwd uit een d’Appolito midden/hoog sectie, met intern twee 11” Kevlar woofers in een bandpass configuratie.
De kast is wel met groot vakmanschap ontwikkeld, evenals de Steinway lak, die werkelijk helemaal perfect is, zonder sinaasappel effect. De kast is zo dood als een pier, en dat verklaart misschien het enorme gewicht van 120 Kg.
Een goede luisterindruk heb ik niet, omdat er op een heel zacht niveau met een kleine blazerssectie werd gedemonstreerd.
Het laag heb ik niet kunnen beoordelen, maar de trombone klonk subliem. Los van enige scherpte en helemaal los in de diepte geplaatst. De ruimteopbouw is zeer goed, en de weergave is heerlijk “laidback” dus altijd vanuit de diepte en niet voor de weergevers.
Ik hou dit merk in de gaten, en zou graag nog eens een demo meemaken.
Of ze ooit in Nederland te koop zullen zijn (of al zijn) weet ik niet, maar voor informatie kunt u kijken op http://www.arsaurus.com (nu nog non-actief).
Manger
De Manger geeft een luidsprekerontwerper de mogelijkheid om vanaf 80 Hz. een complete faselineare weergave te bieden. Dit omdat dit hele gebied slechts door een enkele unit wordt weergegeven, en scheidingfilters in dat gebied dus niet nodig zijn.
Magner demonstreerde met een eigen ontwerp. Dit bestaat uit de “Swing” naar achter gebogen zuilen, die ieder een enkele Manger breedband unit bevatten. Dit in combinatie met twee subs, die het gebied onder de 80 Hz. opvullen. De sub is een actief ontwerp, met een servo sturing. De aclyrometer is duidelijk zichtbaar op de conus.
Manger maakt gebruik van de grote Vincent SP-991 klasse A monoblokken en de nieuwe Vincent SA-93 voortrap.
Toen we binnenkwamen werd er op lekker volume gedemonstreerd met een Jazzbandje. Dit klonk op het eerste gehoor zeer lekker, met echt strak en diep laag tot zo’n 20 Hz. Fullrange dus, en een ware aanwinst voor orgelliefhebbers. Daarna werd gedemonstreerd met een Steinway concertvleugelopname. Het midden en hoog klonk neutral en in balans, maar er zat een gat in het belangrijke midlaag, waardoor het gebied twee octaven onder de centrale A dun klonk. Ik denk dat de Manger breedbander beter vanaf zo’n 150 Hz. ingezet kan worden. Niettemin vind ik de Manger een fantastisch product, en is het een fantastische unit voor andere luidsprekerfabrikanten, of zelfbouwers. Misschien ga ik er in de toekomst ook eens mee experimenteren. De subs zijn goed gebouwd, gaan extreem diep, en zijn onder controle. Een setje Swing plus een sub kost 7000 EUR. Een extra sub is los te koop voor 2500 EUR. Overigens presteerde de Vincent apparatuur heel erg goed, en zijn dit fantastische producten, voor een prijs waar je om lacht.
Meer info:
www.mangerusa.com
Audio Physic
De klank was overtuigend, met een goede drukopbouw in het laag. De plaatsing is los, en de muziek leeft en swingt! Het laag liet geen echte diepgang horen, maar misschien ligt dit aan de ruimte. De klank is gewoon zeer goed, maar niet baanbrekend, en extreem bijzonder. En dat zou je wel verwachten voor het prijskaartje van 40,000 EUR. p/p.
De Strada digitale monoblokken kosten 15,000 EUR. p/p.
Meer info:
www.audiophysic.de
Mission
Deze bijzondere weergever heeft een “Grantitech behuizing. Dit is een composiet materiaal waar o.a. graniet in is verwerkt. De kast is alsof je tegen een betonnen paal slaat! Per zijkant zien we vijf 8” woofers. In totaal tien dus. Echter zijn de onderste vier actief, en de bovenste zes zijn passieve radiators. De actieve woofers zijn intern met de magneten naar elkaar toe gemonteerd, en gekoppeld via een metalen stang. In theorie zouden de golven zichzelf in de kast moeten opheffen. Het midden/hoog gebruikt wederom het d’Appolito systeem, en de laag/middentoners bestaan uit 6,5” conussen met natuurlijk fiber materiaal en een kapton spreekspoel. De tweeter heeft een geïntegreerde “faseplug” en heeft een meerkamer constructie in de kast.
Opvallend is het zeer hoge rendement van 95 db. en het frequentie bereik van 22 Hz. tot 56,000 Hz. Dit topmodel gaat rond de 35000 EUR. p/set kosten.
Als frontend diende de Chord SPM 1200E eindtrap en de CPA 4000 voortrap.
Veel respect heb ik voor de gebruikte techniek, en het grote research achter deze weergever, maar de prijs is gewoon veel te hoog in verhouding tot de prestaties.
Het midlaag is iets te sterk vertegenwoordigd, en het gebied daaronder net niet strak genoeg. Dit werd mij duidelijk met de demo van Steely Dan (Two Against Nature) die ik zelf goed ken. Het midden hoog is ongekleurd en tonaal in balans. De weergave over de hele linie mist wat chique, en klinkt een beetje ordinair. De Nautilus 800 en de Nautilus 802 die beide goedkoper zijn, bieden wat mij betreft veel meer waar voor het geld, en een uitgebalanceerder klankbeeld.
Meer info:
www.dba-pr.com
Bas Beluistert Highend 2002
Monster
De prijs wordt verwacht rond de 1700 EUR. voor dit topmodel. Er is al een instapmodel verkrijgbaar voor +/- 400 EUR.
Ik zou zo’n apparaat graag eens voor review thuis proberen.
Meer info:
www.monstercable.com
Denon
Het belangrijkste pluspunt van de nieuwe AVC-A1SR is de mogelijkheid om via de “Denon Digital link” vanuit de nieuwe Denon A1 DVD-audio speler 6 kanaals digitaal naar de AVC-A1SR te gaan. Dit maakt zes dure interlinks overbodig, en de signaalprocessing en D/A omzetting gebeurt nu volledig in de AVC-A1SR zelf. Fraai is de mogelijkheid van de AVC-A1SR om de zes analoge audio ingang (voor SACD) echt analoog te kunnen gebruiken, maar naar wens kunnen de DSP’s er ook tussen geschakeld worden, voor een perfecte bassmanagement.
De A1 DVD speler is intern fraai opgebouwd, met mooie gescheiden secties en een audiofiele uitgangsstage. Echter de 5532 opamps stelde wat teleur, en zagen we daar liever een OPC of andere hoogwaardige opamp, Het is nog afwachten of de A1 als deze straks leverbaar is, regiovrij is.
De AVC-A1SR speelt zo goed als alle surround formaten af. THX ultra2. THX surround EX, DTS Extended surround, DTS 96/24.
Prijzen. AVC-A1SR 4699 EUR. A1 4199 EUR.
Bezitters van e AVC-A1SE kunnen met de upgrade van 900 EUR. voor 98% upgraden naar de nieuwe SR. Het mainboard waar de DAC’s en DSP’s zitten wordt compleet vervangen. De Denon digital link is bij deze upgrade ook ingegrepen.
Meer info:
www.denon.com
Infinity en Harman Kardon
Infinity showde haar Intermezzo lijn weergevers. Nadat Infinity verkocht is aan Harman international, heeft het merk een tijdje stilgezeten als het om highend weergevers gaat. Nu is Infinity weer helemaal terug met haar Intermezzo en Prelude lijn. De Intermezzo 4,1 zit net onder het topmodel Prelude. Het laag is actief en dankzij de geschakelde voedingstechniek biedt de laagversterker 850 watt aan continu vermogen. Het frequentie bereik loopt van 23 Hz. tot 22 Khz. De kast is helemaal uit aluminium vervaardigd, en de units zijn van huis uit een metaal keramiek sandwich vervaardigd. Er is veel research naar deze weergevers gepleegd, en de prijs van 4400 EUR. p/st. valt alleszins mee.
Omdat er alleen maar spraak in de film aanwezig was die speelde toen ik binnenkwam, heb ik geen objectief oordeel over de weergevers. De stemmen klonken in ieder geval duidelijk, beheerst en geen harde sss-en.
Meer info:
www.infinitysystems.com
www.harman.com
Bas Beluistert Highend 2002
Vincent
Nieuw was verder de nieuwe SV-238 geïntegreerde versterker. Een indrukwekkende 32 kg en 60 Watt klasse A vermogen. Hierna schakelt de versterker over op Klasse A/B waarmee men 200 Watt aan 8 Ohm tot de beschikking heeft. Heel indrukwekkend is dat het vermogen aan 4 en resp. 2 Ohm verdubbelt. Dat betekent dus dat de voedingssectie dik en dik in orde is. De SV-238 is ook afstandbedienbaar. Tot slot is nieuw de SP-993 klasse A stereo eindtrap. Deze biedt een continu vermogensaanduiding per kanaal in digits.
Voor mensen die niet om image en status geven, maar waar alleen maar topklasse geldt, is Vincent een heel mooi en betaalbaar alternatief.
Topklasse voor relatief weinig!
Meer info:
www.vincent-tac.de
Klipsch/Aragon
Het merk Aragon heeft sinds kort een kompleet nieuwe lijn producten. Aragon werd altijd gezien als “the poor man’s Krell”. Dit omdat de versterkers door de enige echte Dan d’Agonstino zijn ontworpen. Of dat nog zo is weet ik niet, maar de nieuwe lijn toont een sterke verwantschap met de oude. Met name het V-vormige koelprofiel rechts bovenop de behuizing is gebleven. Nu worden deze versterkers gesierd door een grote V-vormige led. Onder het koelprofiel. Het geeft mij wel een rustig en warm gevoel.
De oeroude Klipsch horn die al meer dan 40 jaar bijna ongewijzigd in productie is, staat in de hoeken opgesteld. Deze wordt aangestuurd door de compleet overkill Aragon Palladium 1 K monoblokken die +/- 3000 EUR> per stuk kosten. Overkill omdat de Klipsch horn een rendement heeft van 104 db bij 1 Watt. Met een walkman zou men al op oorverdovende geluidsvolumes komen. De Aragon Palladium 1K mono’s leveren 600 Watt aan 4 Ohm!
Van alle kamers is dit wel de meest bizarre, maar de leukste demo die ik heb meegemaakt. De demonstrant is overduidelijk helemaal basgitaarfreak, net als ik. We starten op met op concertlevel volume een song van enkel een bassist, die solo aan het slappen en plukken is. De demonstrant gaat behoorlijk uit zijn dak, en geef hem eens ongelijk. Waanzinnige muziek, en een waanzinnige weergave kwaliteit, en voor dit muziekgenre bijna ongeëvenaard. Audiofiel gezien is de Klipsch geen highend weergever (whatever highend dan wel mag zijn). De plaatsing is niet pin point perfect, en het midden is niet helemaal zuiver. Maar man, man, man, wat een live kick en ervaring! Het laag is super droog, snel en kort, en heeft een gigantische drukopbouw. Zonder enig spoor van boom, verdikking. Absolute controle en drive! Het midden is erg live, en recht voor zijn raap, iets dat misschien op de lange duur kan irriteren, maar op dat moment ging ik compleet uit mijn dak. Er zijn maar weinig weergevers die met dit gemak, op dit extreem hoge volume zo krachtig, onvervormd en strak kunnen spelen. Samen met een aantal grote studio monitoren en de grote Duntech systemen is dit het mooiste laag (voor mijn muziekgenre) dat ik ooit heb gehoord. Zo moet laag nu zijn. Strak, gortdroog en met voldoende drukopbouw. Niet dat ik er voorstander van ben, maar met de Klipsch heeft u letterlijk een onbeperkt vermogen tot uw beschikking. Uw trommelvliezen zullen eerder vernietigd worden dan de Klipsch. Hiermee doel ik op zijn capaciteit om continu een geluidsdruk op te bouwen van maximaal 124 dB. Frits (de Vreis, importeur van Klipsch in Nederland – red.) krijgt het druk, want ik ga snel weer naar Loosdrecht voor een demo!
De Klipsch horn kost u +/- 4200 EUR. per stuk.
Voor mij waren ze het toppunt van alles wat ik heb gehoord op de show. Ik ben nog steeds zwaar onder de indruk.
Meer info:
www.klipsch.com
www.audioimport.nl
Tannoy
De Canterbury wordt aangestuurd door twee Audioresearsch VTM-200 buizenmonsters. Als bron diende de onvolprezen Wadia 861. Het hoge rendement van 96 dB zorgt ervoor dat deze weergevers zelfs met een single ended buizenbak aangestuurd kunnen worden.
Op een redelijk volume genieten we vaan een stukje pop. Het laag is na de Klipsch het beste van de hele show. Weer gortdroog, strak en zonder boomen of verdikking. Het midden/hoog is onverwacht zacht, en harmonieus. Het geluid komt wat moeilijk echt helemaal los van de speakers, maar er is nog steeds een fraai stereobeeld met redelijk wat diepte. Niettemin wegen voor mij de voordelen tegen de bovengenoemde nadelen op. En dat is dat deze weergevers echt muziek kunnen maken, met een goed fundament. En daar ontbreekt het veel highend weergevers nogal eens aan. Je krijgt een gevoel van live beleving en drive. Als de Dimension serie ook zo kan klinken, maar dan met een iets fraaiere plaatsing, dan ben ik bij deze weer Tannoy fan.
De Canterbury gaat over de toonbank voor 6900 EUR. p/st.
Meer info:
www.tannoy.com
www.audioresearch.com
www.wadia.com
Samenvattend
Ik heb genoten van de show, en met name omdat we veel nieuwe primeurs en nieuwe producten hebben gezien. Dat houdt het spannend, en maakt het gewoon leuk. Het valt me op dat de prijzen van zogenaamde highend weergevers steeds hoger worden, en dat we eigenlijk steeds minder speaker, voor meer geld krijgen. Hiermee kijk ik naa