Interview Ben Harper
HiFi.nl interviewt Ben Harper - januari 2003
(door: Ted Joos en Mario Verschuren)
Even vooraf
Het is allemaal begonnen ergens in1994. Via een televisie uitzending van 2 Meter Sessies kom ik voor het eerst in contact met Ben Harper. Zijn hele uitstraling, muzikaliteit en integriteit maken een dusdanig diepe indruk, dat ik hem sindsdien niet meer uit het oog verlies.
In ’95 behoorden wij tot een van de weinige bezoekers van het Ben Harper optreden in Nighttown Basement. Met de nodige verbazing kwamen we die avond bij Nighttown aan. We sloten niet aan in een lange rij, maar konden bijna gelijk naar binnen lopen. Al snel bleek dat het optreden zou plaatsvinden in de ‘kelder’ en er zouden maar zo’n driehonderd kaarten verkocht zijn. Dit was een geluk. Met gemak wisten we een plaatsje te krijgen tegen het podium van een optreden, wat voor ons later een van de beste optredens zou blijken die we ooit mee maakten. De band bestond toen uit de volgende leden: Juan op de bas, Oliver op de drums, Leon op Percussie en Ben op de gitaar en zang.
Dezelfde bandleden maken op het laatste album “Diamonds On The Inside” weer deel uit van de Innocent Criminals, die inmiddels zijn uitgegroeid tot 5 leden. Tussen het eerste uitgebrachte studio album “Welcome To The Cruel World” en het laatste vijfde studio album “Burn To Shine” hebben er zich wat wijzigingen voorgedaan in de bezetting van de “Innocent Criminals.” Waarom Innocent Criminals? Omdat je als zwarte Amerikaan schuldig bent totdat onschuld bewezen is. Dit in tegenstelling tot wat de Amerikaanse wetgeving hierover zegt (je bent onschuldig totdat je schuld bewezen is), zo verklaart Ben Harper in een interview.
Het tweeenenhalf uur durende optreden in Nighttown leek achteraf maar een paar minuten te duren en de weken daarna zou de muziek van Ben Harper door blijven klinken in elke vezel in ons lijf. Helaas zouden de optredens in Paradiso en tijdens het Tibitan Freedom Concert, welke we in latere jaren zouden zien en horen, dit niveau voor ons niet meer bereiken. Dit heeft er waarschijnlijk alles mee te maken dat het optreden in Nighttown basement zeer intiem en kleinschalig was.
Als we in de loop van januari 2003 via de redactie van HiFi.nl van Virgin vernemen dat Ben Harper een persdag in Nederland zou verzorgen ter promotie van het nieuwe (zesde) officiële studio album “Diamonds On The Inside vroegen we daarom ook gelijk een interview aan. Virgin stemde in en op vrijdag 17 januari bevinden we ons in het Americain Hotel in A’dam. Helaas hadden wij op de dag van het interview nog niet de beschikking over het nieuwe album, wel zal hiervan binnenkort een uitgebreid verslag verschijnen op HiFi.nl.
Interview Ben Harper
Hieronder volgt het verslag van een interview dat voor de interviewers bevestigd heeft, dat Ben Harper inderdaad staat voor wat hij tot uitdrukking laat komen in zijn muziek… integriteit, spiritualiteit, kracht, respect en vrede. Een zeldzaam persoon, die overigens gek is op stroopwafels. Virgin is namelijk zo vriendelijk geweest hem een grote zak met stroopwafels te geven, en hij eet daar met veel plezier van. Voor, tijdens en waarschijnlijk ook na het interview dat we met hem hadden.
We staan opeens oog in oog met Ben, schudden handen en kunnen eigenlijk gelijk met het interview beginnen. De eerste indruk is er een van ontspanning, Ben lijkt kleiner dan we dachten en in plaats van een introverte muzikant, hebben we hier te maken met een bijzonder enthousiaste artiest, die graag over zijn muziek praat…
Het interview
M&T: Je was de afgelopen dagen in Frankrijk, hoe lang was je in Parijs?
Ben Harper: Ik ben 5 dagen in Parijs geweest. 1 dag nodig voor de aankomst en vier dagen voor het verblijf.
M&T: Voor zover wij het kunnen nagaan ben je heel populair in Frankrijk. Je bent daar een soort god.
Ben Harper: Ja dat klopt, dat is ongelooflijk.
M&T: Kom je zelf graag in Frankrijk?
Ben Harper: Ik hou erg van West-Europa en ik hou van Frankrijk. Ik vind het hier heel leuk en voel me hier erg thuis. Mensen hebben hier meer een organisch gedachtenproces als het om de manier van leven gaat. En natuurlijk, het is geen perfectie, maar ja, wat is perfectie?
M&T: In Amsterdam heb je een mix van allerlei verschillende soorten mensen.
Ben Harper: Rasta... Ik hou ook van Rotterdam (zeer enthousiast)! Ze hebben de beste kroketten! De zee, het water. Ik hou ervan om langs het water te lopen. Het is cool. Naar de boten kijken en zo.
Ben Harper: Yeah man, ik kan niet wachten tot jullie het nieuwe album horen, hij is mijn co-partner. Partner in crime...
M&T: Hij heeft een hele bijzondere uitstraling.
Ben Harper: Juan is een prachtig mens.
M&T: En de manier waarop hij speelt... heel strak.
Ben Harper: De bas is met hem net een ukelele. Begrijp je wat ik bedoel? Ik was zo blij dat hij op de cover van Bass Player Magazine stond. Ooh, het was groots! Groots! Ja, dit is wereldniveau.
M&T: Als hij speelt straalt hij uit dat hij geniet. Jij bent meer een introvert. We hebben je nu drie keer zien spelen…
Ben Harper: Ik probeer uit mijn schulp te komen. Ik probeer wat persoonlijker te zijn. Ik wil mensen niet afstoten door te afstandelijk over te komen. Ik bedoel, wat ik tot nu toe heb gedaan blijkt te werken en ik wil ook niet bevangen worden.
M&T: … maar op het Bob Marley Tribute...
Ben Harper: Ja, toen had ik de groove te pakken.
M&T: … was het de eerste keer dat we je zagen staan.... hahaha
Ben Harper: Weet je, dat was zelfs de enige keer dat ik staand gefilmd ben. Ik had erg veel plezier toen, het was fantastisch.
M&T: Ben je zo verlegen dan als je speelt?
Ben Harper: Ik ben een introvert . Ik ben een echt “inner” mens en erg verbonden met de muziek die ik maak en schrijf en het neemt erg veel van mijn tijd en gedachten in beslag. Dat wil ik ook zo houden. Of ik nu thuis ben of in een hotel, ik ben continu met muziek bezig. De mooiste eigenschap die ik heb als levend, ademend, wezen is het creatief kunnen zijn. En natuurlijk, familie is belangrijk en vrienden zijn belangrijk. Maar, al besteed ik al mijn tijd aan het creatief zijn, dan lijkt dit voor mijn gevoel toch nog te weinig.
Interview Ben Harper
Ben Harper: Maar toch, het is aan het veranderen. Er is een beweging van Muziek-Schrijvers en Muzikanten, of het nu Norah Jones of Jack Johnson is, die erg zelfbewust zijn en die een andere richting durven in te slaan en daar aan vast durven te houden. Dat is pas opwindend, want in principe tot een paar jaar geleden was het Jeff Buckley en ik tegenover al het andere wat op dat moment populair was. Maar, gelukkig is dat aan het veranderen en groeit het zelfbewustzijn onder de muzikanten.
M&T: Heb je Jeff Buckley gekend?
Ben Harper: Ja, ik kende Jeff.
M&T: Heb je ook met hem gespeeld?
Ben Harper: Ja, backstage. In de zomer van ’96 zijn we langs dezelfde festivals gereisd. We hadden echt de kans om met elkaar op te trekken en muziek te spelen.
M&T: Dat is het mooie van het spelen op festivals, je ontmoet veel andere muzikanten. Naar welke muziek luister jij op dit moment veel?
Ben Harper: Ik luister naar ‘Yankee Hotel Foxtrot’ van Wilco. Ik hou erg veel van ‘Urban Hymns’ van de Verve en ben op een diepgaande wijze verbonden met dit album. Het nieuwe solo album van Richard Ashcroft ‘Human Conditions’ vind ik ook erg goed. En... ik heb Norah Jones, Diane Krall... Wat heb ik nog meer aan nieuwe muziek, ik luister ook erg vaak oudere muziek. Oh ja, ik luister ook naar Jack Johnson en Joseph Arthur.
M&T: Dus toch heb je nog veel tijd om naar muziek te luisteren?
Ben Harper: Ja, wanneer je op tournee bent leef je erg geïsoleerd en heb je veel tijd voor jezelf. Het is een strak schema als je tourt, maar als het werk gedaan is blijf ik alleen over. Ik maak muziek, luister naar muziek en denk na over muziek... haha... yeah.
M&T: Hoe blijf je eerlijk en puur bij het maken van je muziek?
Ben Harper: Ik weet geen andere manier. Bij mij komt muziek uit een deel van mij dat alleen maar eerlijkheid kent. Want, als mens zijn we oneerlijke wezens. We zijn eigenlijk het meest oneerlijke wezen dat er bestaat. Dat uit zich ook in het feit dat we al voor duizenden jaren oorlog nodig hebben. Ik weet dat dit een compleet andere discussie is en dat ik erg afdwaal. Het is zo dat de een streeft naar eerlijkheid en de ander niet.
Desalniettemin heb ik, als mens, tekortkomingen waar we aan vast zitten en mee vervloekt zijn. Dat neemt niet weg dat we als mens ook eigenschappen hebben waar we mee gezegend zijn, die we elk op eigen wijze kunnen invullen en dat ons tot individu maakt. Voor mij is dat muziek. En God weet het, dat ik streef als mens om zo eerlijk en betrouwbaar mogelijk te zijn, soms faal ik daar in en laat mezelf in de steek, mijn vrienden of familie. Hopelijk niet al te vaak, maar ik weet dat ik dat soms doe. Als het op de muziek aankomt is het eerlijk. Het komt uit het meest pure deel van mij. Wat ik zing lijkt soms zelfs niet eens van mij afkomstig, ondanks dat ik het toch zelf ben. Het komt uit puurste deel van mijn bestaan als mens. En weet je?... en ik geef mezelf hierbij geen excuus om oneerlijk of gemeen te zijn... dat is het niet... maar de muziek komt van de plaats... dat is het enige wat ik weet... als het niet zo is dan zing ik het niet. Weet je wat ik bedoel? Of het nu ‘Roses From My Friends’, ‘Walk Away’ of ‘How Many Miles’ is, er is geen onechtheid, ik ken het niet en snap het zelfs ook niet.
M&T: Je hebt eerder ook gezegd dat je werkelijke in vrede gelooft?
Ben Harper: Absonically! Dat is de basis van mijn filosofie.
M&T: Maar veel mensen zullen zeggen, hoe kun je nu in vrede geloven als je naar de situatie in de wereld kijkt? Hoe kun je anderen overtuigen in vrede te geloven?
Ben Harper: Als het enige wat je ziet oorlog is, dan wordt je vanzelf gewelddadig.
M&T: Je hebt eerder ook gezegd dat je nooit haat voelt?
Ben Harper: Dat doe ik absoluut wel, natuurlijk. Ok, wat haat ik?Ik haat het dat er haat is. Hahaha...Word.
Interview Ben Harper
M&T: Maar geen haat tegenover andere mensen of religie?
Ben Harper: Helemaal niet. Ik voel absoluut in geen enkele wijze haat tegen welke cultuur, ras of geloof dan ook.
Weet je wat het is man? Je hebt bewustzijn en onbewustzijn. We zijn allemaal een product van waar we in geloven. Wat we geloven, wat we geloven dat we zijn, wat we denken dat we kunnen zijn en waar we in geloven, geeft de richting aan in welke kant ons leven opgaat. Dus als je een pessimist bent en in pessimisme gelooft, zal dat waarschijnlijk de rode draad zijn hoe je in hoe je leven verloopt. Of het nu ouderschap is of je temperament of je baan, je relatie met een man of met een vrouw of met je kinderen of met de wereld. En zelfs als het een onderbewust pessimisme is, dan is het zelfs nog gevaarlijker en zak je er nog verder in weg.
De wereld is, zoals je hem zelf maakt. Je lot is dat lot wat je zelf uitkiest. Optimisme leidt je naar optimistische gedachten en denkbeelden. Uiteindelijk is dit de basis van waaruit je, je kinderen opvoedt, samenleeft met je partner of muziek maakt. De sleutel tot dit alles is juist realisme. Natuurlijk, er is oorlog, haat en het is niet alleen Amerika tegen Irak. Kijk naar Europa, Afrika, Tsjetsjenië, Irak. Oorlog is oorlog. Het gaat niet om een grootte van een oorlog. Voor mensen die in een oorlog situatie zitten is dit misschien hun grootste oorlog ooit. Oorlog is oorlog en dood is dood. Voor degene die in een oorlog situatie verkeerd is het gigantisch. Dus voor zover het mij betreft, zijn het je idealen die je lot bepalen en dat is een super belangrijk punt voor mij. Als je het pessimisme laat winnen. Ja, er is oorlog, haat en onderdrukking. Maar als je daar aan toe geeft dan winnen ze…winnen ze…en dat mag niet winnen! Niet in onze generatie. Ik wil niet terug kijken, maar vooruit. Niemand kan de rest van de wereld beïnvloeden en niemand kan de tijd controleren. Maar je kunt wel jouw eigen tijd controleren. Je hebt je eigen tijd ter beschikking, sta daar goed bij stil. Dit is onze tijd, mijn tijd. De enige manier om een uiterst klein verschil te kunnen maken is door mijn leven volgens mijn eigen filosofie en idealen te leven met als basis positief zijn. Ik sta hier zelf nu nog sterker achter dan in de tijd van ‘Welcome To The Cruel World’.
De meeste mensen worden ouder en naar tien jaar zeggen ze: ok, ik dacht dat ik dingen kon veranderen, maar als ik nu terug kijk. Ik voel me juist sterker in mijn overtuigingen dan ooit tevoren. En weet je wat het is? Iedereen wil een Che Guevara t-shirt dragen, maar weten niet wat er werkelijk met Che gebeurd is. Fidel Castro liet hem in de steek en het was Che tegenover de revolutie. Hij moest voor de mensen vluchten die hij daarvoor gered had. Dit gaat allemaal erg ver en is erg gecompliceerd. Soms ben ik erg verward en denk ik: ‘hoe kan ik optimistisch zijn in een pessimistische tijd?’ Juist in deze tijd is het noodzakelijk om een positieve kijk te hebben. Het moet. Het is zelfs nog belangrijker.
M&T: Kun je uitleggen wat je bedoeld met een pessimistische tijd?
Ben Harper: Yeah.. ik bedoel eigenlijk een cynische tijd... een cynische.
M&T: Veel hipies van 40 jaar geleden zijn inmiddels hun idealen verloren en zijn zakenmensen geworden.
Ben Harper: Ja, dit is een instituut geworden, een gefinancierd bedrijf. Weet je, mensen ruilen in wat ze nodig hebben voor wat ze willen hebben. Maar dat is ok, want voor mij gaat het om mijn tijd en mijn stem. Voordeel nemen uit de zegen van tijd.
M&T: Het moet heerlijk zijn om op de manier te spelen zoals jullie dat doen, met veel improvisatie.
Ben Harper: Veel mensen zeggen: ’jullie spelen veel op jazz festivals, maar maken geen jazz’. Dat klopt, maar waar het om gaat is het feit dat we improviseren. Dat is de basis van jazz. Wij hebben nog nooit een nummer twee keer hetzelfde gespeeld. Als ik dat doe, dan zing ik het niet meer. Dat is ook de reden dat ik optreden nog steeds heerlijk vind. Zal ik altijd live spelen? Ja. Zal ik altijd zoveel live spelen? Ik weet het niet. Wat ik wel weet, is dat zolang het zo voelt als nu, ik het wil blijven doen.
M&T: Welke sfeer heb je met laatste album ‘Diamonds On The Inside’ proberen te scheppen?
Ben Harper: Uiteindelijk heeft dit studio album eindelijk het niveau van een live optreden bereikt. Het grootste deel van dit album klinkt live en rauw. Perfect is pefect, maar perfectie kan fout zijn, want imperfectie kan ook perfectie zijn. Een deel van mijn zang klinkt ruig en rauw...wanhopig en een beetje... ooohh... maar op een goede manier. Met de huidige technologie van tegenwoordig kan alles zuiver en gestemd klinken. Dit hebben we met het nieuwe album niet gedaan. Het is een gehele nieuwe manier van opnemen en het heeft voor mij de basis gelegd voor de eerst volgende vijf albums.
M&T: Hoe is het mogelijk de live atmosfeer te creëren zonder het publiek?
Ben Harper: We hebben de opname studio behangen met foto’s van onze familie en vrienden, hebben honderden kaarsen gebrand en gewoon een feestje gebouwd. Het moeilijkste deel van het maken van het nieuwe album was, dat we er mee moesten stoppen. Niemand wou naar huis.
M&T: Het waren lange dagen dus?
Ben Harper: 5 dagen per week van ’s middags tot soms vroeg in de ochtend om vervolgens thuis goed uit te rusten en tijd met de familie door te brengen om vervolgens weer opnieuw de studio in te gaan... enne... man... yeah... wat was de vraag ook al weer?
(...)
Oh ja, uit te studio zien te komen. Ik zei, laten we een album maken met tien nummers. Ik doe er altijd veertien, dertien en wil er nu tien doen. Tien nummers op een album is vrij standaard en tegen de tijd dat je vier albums hebt uitgebracht met 14 nummers, betekend dat dus dat een volledig album aan extra nummers.
Vervolgens dacht ik, misschien maak ik de albums wel te lang. Af en toe hoor je ook mensen zeggen: ‘Het album moet niet te lang zijn.’ Maar ik vind dat een album ook niet te kort moet zijn. Dus, na het tiende nummer waren we klaar en ik dacht ‘he man..we zijn klaar met de plaat’ en de jongens (Innocent Criminals) zeiden ‘kom op Ben, laten we nog een nummer doen.’
Bij dit album hebben we geen pre-productie gedaan. Normaal zijn we al een maand bezig de nummers te leren. Echter, dit heeft twee nadelen: a. tegen de tijd dat we de nummers gaan opnemen veranderen ze toch weer, b. pre-productie is erg vermoeiend en als derde, het haalt de spontaniteit uit de nummers. Daar had ik nog niet eerder bij stil gestaan. Nadat iedereen het geluid had ingesteld en de instrumenten gestemd heb ik gezegd: ‘Hier hebben jullie de muziek. Jullie zijn ‘bad m#therf%cking’ muzikanten. Jullie weten hoe het werkt. Let’s go!’ Zij hadden zoiets van, ‘we hebben niks voorbereid’. Ze waren zelfs wat nerveus... hahaha. Na het elfde nummer zeiden ze: ‘Ben, laten we nog een nummer doen.’ Waarop ik antwoordde: ‘Jongens, dit is al het elfde nummer, kom op zeg! Ok, maar als we dit nummer doen, moeten we ook dat nummer doen om de balans er in te houden. Ok, laten we nog twee nummers extra doen. Twee extra!? Yeahh!!’ Nadat we deze twee extra nummers hadden opgenomen zaten we op dertien nummers en ik wilde geen album met dertien nummers, dus moesten we er nog een doen.
Na het veertiende nummer keek ik naar de totale tijd van de nummers en we zaten op zo’n uur. Een uur voor veertien nummers, dit is cool.
Je moet de Innocent Criminals spreken, praat met hen, zij kunnen het bevestigen.
M&T: OK, Wie speelden er eigenlijk mee op het laatste album? Juan, Dean...?
Ben Harper: Nee, Dean die gaat nu zijn eigen gang en David ook. De originele Innocent Criminal zijn terug. Juan, Oliver, Leon, ikzelf, we hebben ook een toetsenist, erg subtiel en smaakvol.
M&T: Hoe heet hij?
Ben Harper: Hij heet Jason Jates, hij heeft gespeeld met Macy Gray. Een vriend van mij ‘Nikki’ speelt de ritme gitaar. We zijn nu met z’n zessen. Maar toch, de oude nummers, zoals ‘God Fearing Man’, ‘Ground On Down’ en ‘Faded’ spelen we live alleen met de originele bezetting. Op dit nieuwe album heb ik op veel verschillende gitaren gespeeld.
M&T: Je hebt in het verleden eigen gitaren gemaakt, maar er nooit een gebruikt bij het spelen van je eigen muziek. Waarom niet?
Ben Harper: Ik weet het niet, misschien zou ik het moeten doen. Ik heb er een die lekker speelt, maar deze is nogal breekbaar. Ik wist bij het bouwen ervan nog niet wat bijvoorbeeld verschillende omgevingstemperaturen en vochtigheden voor invloed hadden op het hout.
M&T: Ben je van plan om tijdens het komende tournee ook Nederland te bezoeken?
Ben Harper: Deze keer komen we ook naar Nederland, zeker weten.
M&T: Weet je al voor hoeveel optredens?
Ben Harper: Op z’n minst spelen we een keer in Paradiso, hoop ik. We hebben nogal veel tijd doorgebracht in de States dus misschien hebben we hier wat belangstelling verloren, ik weet het niet. Al moet ik in de hotel lobby optreden, dat maakt me echt niet uit.
M&T: Maar waarom niet beroemd worden? Zolang je de muziek op deze manier blijft spelen.
Ben Harper: Yeah, één voet in beroemdheid, één voet in de Roots en beide ogen gericht op goede muziek. Daar draait het allemaal om. Daarom is Bob Marley zo belangrijk. Hij deed het allebei. Hij was Roots en hij was commercieel en hij hij had zijn Roots zo sterk gevestigd dat het niet uitmaakte. Hij had zijn fundament en kon vliegen.
M&T: Heeft JP Plunier (Producer vorige albums) meegewerkt op het nieuwe album?
Ben Harper: Nee, deze keer niet, maar hoe doet wel een heleboel dingen voor me, management... alles. JP zit er boven op.
Als afsluiting hebben we nog een cadeautje voor Ben. We hebben de CD van Spinvis gekocht vanwege het leuke verhaal dat er achter zit. Hij is gemeend blij en spreekt zijn waardering uit over de foto’s in het cd-hoesje, met name de koelkast met de eieren en mayonaise. Helaas, de stroopwafels ontbreken.
HiFi.nl ACTIE
Wilt u ook de nieuwste CD van Ben Harper ontvangen, Diamonds are on the inside, stuur dan voor 28 februari 2003 een mailtje naar: benharper@hifi.nl en geef in maximaal 50 woorden aan waarom net jij een exclusieve promo CD wilt ontvangen...
(Ted Joos - Ben Harper)
(Mario Verschuren - Ben Harper)