Volumeregelaars
Het is iets wat je bijna gedachteloos doet; je draait aan de volumeregelaar of je drukt op een toets van de afstandbediening en het volume van het geluid waar je naar luistert verandert, maar wat gebeurt er nu precies?
De potmeter of regelbare weerstand is commercieel gezien nog steeds een van de meest gebruikte vormen waarin we een volumeregelaar aantreffen. In dit tijdperk van afstandbediening is er naast de motorpotmeter ook nog een elektronische variant. Het stukje elektronica wat hiervoor gebruikt wordt is de VCA of Voltage Controlled Amplifier. Dit is een versterkerschakelingetje in IC vorm waarvan de versterkingsfactor met een gelijkspanningkje kan worden beïnvloed. Dat kan ook in stapjes die weer met een afstandbediening ingesteld worden dus we hebben een compleet elektronische volumeregeling, zonder bewegende delen. Een draai- of schuifpotmeter heeft het nadeel dat er stof in kan komen en dat er sprake is van mechanisch slijtage. Een elektronische volumeregelaar kent deze problemen niet, maar klankmatig is het vaak inferieur ten opzichte van een potmeter. In high-end apparatuur komen we ook vaak volumeregelaars tegen die in stappen gaan, maar dit zijn draaischakelaars die netwerken van vaste weerstanden schakelen. Hier bestaan weer twee varianten op, namelijk de serienetwerkschakeling en de parallelnetwerkschakeling. In de eerste schakeling zijn er méér weerstanden in serie geschakeld naarmate de volumeregelaar zachter staat, maar in de tweede schakeling zijn er telkens maar twee weerstanden in serie staan, die met z’n tweeën de deelverhouding bepaalden die gewenst werd voor een bepaalde volumeregelaarstand.
Conclusies
In elke hifi installatie, van het goedkoopste minisetje tot de meest kostbare high-end set zit ergens een volumeregelaar. We willen het door de verschillende muziekbronnen aangeboden signaal kunnen regelen om een gewenste geluidssterkte te kunnen instellen. De eenvoudigste, meest toegepaste en klankmatig ook tot hoge prestaties in staat is de potmeter of regelbare weerstand. De elektronische volumeregelaars zijn weliswaar contactloos en zonder bewegende delen, maar klankmatig nog vaak teleurstellend. De stappenregelaars met weerstandsnetwerken zijn klankmatig erg mooi, maar lastiger met een afstandbediening te combineren.