De set van ...... Audio Excellence

Ondanks het mooie weer dat uitnodigt de middag buiten door te brengen troont Kees Jan Lankhaar mij mee naar binnen, de centrale luisterruimte van Audio Excellence in Zevenbergen in. Jan Verlegh blijft buiten zitten met de importeur van Xavian die langskomt. Pas later wordt mij duidelijk dat de opgestelde Xavian speakers mee moeten na afloop van de luistersessie. Vandaar het gedwongen vertrek uit de lentezon. Eenmaal binnen staat een set te glimmen die door Kees Jan is samengesteld.

Het zijn grotendeels oude bekenden voor mij en dat maakt het leuk, nu eens eerder gerecenseerde apparatuur te beluisteren in een andere omgeving met andere luidsprekers. En in combinatie met elkaar want tussen de diverse recensies lag nogal wat tijd. Helemaal nieuw voor mij zijn de platenspelers die als broertjes staan opgesteld. Waarin ik een element tref waar ik tot nu toe slechts over kon lezen. Dat belooft een leuke middag.

De plek en de spullen

Een regelmatige bezoeker van hifi.nl weet allang waar ik deze middag te vinden ben. Audio Excellence is al twee maal eerder bezocht in het kader van een Hi-Visit. De luisterruimte is zoals gewoonlijk opgeruimd en niet voorzien van bergen luidsprekers. Het is de gewoonte een set samen te stellen en daar alle aandacht aan te geven. Andere luidsprekers nodig? Dan worden die gehaald en opgesteld. Het is een verademing om te luisteren zonder afgeleid te worden door een muur van apparatuur. Op de bank gaan de ogen eerst richting luidsprekers. Gekozen is voor de Xavian Accorda, een vriendelijk ogend tweeweg basreflex systeem met de poort aan de voorzijde. In de kast huizen een 27 mm soft dome van Seas en een 180 mm woofer van Scanspeak. De kast is met zijn 92 cm hoogte vriendelijk voor de huiskamer al maakt de breedte van 21 cm hem een beetje lomp. Ik weet nog van vorige keer dat de kast inwendig uit drie compartimenten bestaat en daardoor goed stevig is. De afwerking van de kast was toen mooi en is dat heden ten dage nog steeds. De bi-wire aansluiting zit nog altijd bovenaan de kast. Dat maakt de bedrading intern korter maar is voor het oog niet fraai en niet goed voor de portemonnee als je luidspreker kabel moet aanschaffen. De prijs voor de Accorda is onveranderd 2380 euro het paar.

Tussen de twee weergevers de elektronica. Het hart van de set is een Unison Research Unico versterker  met een Unico CD-speler . De versterker heeft destijds mijn hart echt gestolen en ik beschouw hem als één van de beste versterkers in zijn prijsklasse. De vormgeving geeft al wat prijs van de kwaliteit van deze 2 x 80 watt hybride versterker. In de voortrap een paar ECC 82 buizen van Philips JAN op keramische buisvoeten. De power versterker is uitgevoerd met MosFet’s en zal ook vandaag bewijzen voldoende reserve’s te hebben voor de Accorda die geen al te hoog rendement heeft. Over de CD-speler lopen de meningen nogal uiteen. Veel mensen vallen over het gebruikte loopwerk dat rechtstreeks uit de computerhoek komt. Met Kees Jan kom ik tot de conclusie dat veel meer merken dat doen. Waaronder kostbare toppers, maar die verstoppen het kennelijk beter. Zelf heb ik geen enkele moeite met gebruikte onderdelen, mits ze goed zijn gecombineerd en betrouwbaar zijn. Indertijd schreef ik dat de Unico CD het beste presteerde via de gebalanceerde uitgang. De schakeling intern met buizen in de uitgang laat gebalanceerd werken toe. De Unico versterker heeft jammer genoeg alleen cinch ingangen zodat we die optie niet kunnen benutten. De versterker kost inmiddels 1350 euro met de systeem remote en de CD-speler met upsampling ingebouwd het forse bedrag van 1850 euro.

Op het Base audiomeubel (1425 euro) staan naast de elektronica een tweetal Avid Diva draaitafels. De linker draaitafel is voorzien van een Rega 250 arm met Incognito bekabeling. Het element is een Benz Micro Ace met medium output. Ook die kennen we van vroeger in de low output variant . Rechts staat een identiek broertje (Diva? Zusje?) maar dan met een SME 309 arm en een Transfiguration Aria element. Afwisselend worden de twee spelers aangesloten op een Creek OBH-15 phono versterker. Dit nieuwe paradepaard van Creek kan zowel MM als MC elementen aan en speelt voor het geld (290 euro) werkelijk de sterren van de hemel. Klein maar fijn. Creek heeft een reputatie en is min of meer de standaard phono trap van Audio Excellence op dit niveau. Het Transfiguration element wordt sinds kort in Nederland geïmporteerd en is gloednieuw. Het heeft nog niet eerder gespeeld als we straks de eerste plaat onder de diamant leggen. Het is een low output MC die met 2 gram draait en eigenlijk een inspeeltijd vergt van 30 uur. De spoeltjes die de generator vormen zijn van zilver. De tipmassa is erg klein en de compliance is 12 x 10 -6 cm/dyne. Een waarde die vraagt om een middelzware arm. Het merk Transfiguration heeft een goede naam in het buitenland en is een mooie aanvulling op de steeds schaarser wordende markt voor elementen. Met zijn prijs van 950 euro neemt hij het op tegen de Ace die ruim meer dan de helft kost.

Filosofie

Over de platenspelers zelf is veel te vertellen. In de keuze van de armen bent u vrij. Zo kan de Rega 250 (230 euro excl. Incognito) erop maar ook de SME 309 (1500 euro). Duurdere armen van Rega, SME of andere merken kan altijd omdat de arm boards verwisselbaar zijn. Zelfs kun je twee armen laten monteren van 9” tot 12”. Binnen de lijn van Avid zijn de draaitafels gebaseerd op een gelijk principe. De Diva is het goedkoopste model al is dat niet te zien aan de perfecte afwerking. Het snaar aangedreven plateau is samengesteld uit glas en hout. De motor is bij Avid altijd los en heeft een gescheiden voeding. De lager cup is van saffier. Het punt waar de kogel in de cup draait is hoog onder het plateau gebracht. Dus geen lange as die in een bus draait. De speler zelf is opgehangen in dempers die afstelbaar zijn om resonanties te ontwijken. De vering en demping zijn zo mooi dat zelfs bewegende houten vloeren geen invloed hebben op het afspelen van platen. Het is een fraai gezicht de zachte deinende Diva te zien werken. Avid hecht veel waarde aan het voorkomen en afvoeren van resonanties. Zo is er expres niet gekozen voor een vinyl plateau. Immers, zo claimt Avid, als er resonanties zijn in vinyl dan zullen die met een vinyl plateau extra aangezet worden en met een ander soort plateau juist worden gedempt. De opzet van het lager is het afvoeren van resonanties vanaf de naaldtip naar een mechanische aarde. Daarom ook een schroefklamp die de plaat vlak tegen het plateau drukt zonder het lager extra te belasten. Alle informatie moet uit de groef naar de naaldtip, alle ongewenste effecten moet worden afgevoerd en weggehouden van arm en element. De basisprijs voor een Diva loopwerk is 1755 euro wat gezien de volmaakte afwerking niet onrealistisch aandoet. Hoe duur u de Diva maakt hangt af van de armen, de elementen en de keuze één of twee armen erop te zetten.

Filosofie

Twee opmerkingen nog over de ingezette apparatuur voor ik Kees Jan laat vertellen waarom juist deze combinaties zijn gekozen. De bekabeling is in haar geheel samengesteld uit Sign Audio kabels. Een goede zaak om één merk te kiezen want ik raak steeds meer overtuigd dat er synergie tussen kabels van één merk en één type te vinden is. Beter dan een ratjetoe aan merken gebruiken, hoe mooi die individueel ook mogen zijn. Ten tweede is er op mijn verzoek nog een andere CD-speler ingezet. Een Linn Genki kwam koud van de plank. Een speler die werkt zonder upsampling al kunnen de 24 bit delta sigma DAC’s dat wel aan. Speelt net als de Unico alleen CD’s en geen DVD-Audio of SA-CD. Laat staan DVD-Video. De Genki vormt een schril contrast met de Unico. Buizen versus transistor in de uitgang. Discrete opbouw versus surface mount technology. Grote voeding versus een schakelende voeding. Luxe uiterlijk versus een kleine zwarte kast. Slechts qua prijs vergelijkbaar met 1850 euro versus 1700 euro.

Ik vind het heel belangrijk hoe de winkelier tot de keuze is gekomen en daarom komt Kees Jan aan het woord: Deze set vertegenwoordigd voor ons ongeveer de ondergrens van wat wij leveren. Relatief vaak zitten wij in een duurder segment, maar we willen graag voldoen aan de vraag van de markt, zonder in te leveren op onze filosofie. Dus hebben we gezocht naar producten die voldoen aan onze eerste vereiste: het maken van muziek. Wij zijn gaan rondkijken bij leveranciers die bewezen hebben een stabiele partner te zijn, waar service hoog in het vaandel staat. Zo kwamen we al snel tot de keuze voor Unison Research, Creek en Sign Audio. Xavian is voor ons een jong merk maar we kennen de leverancier al jaren. Avid hebben we gekozen omdat we erg gecharmeerd zijn van de Britse draaitafels die zoveel klasse in zich hebben. Armen en elementen zijn bekende spelers, al gaan we zo meteen luisteren naar een Transfiguration die ik ook niet ken en die door Jan is ingekocht. Inzoomend op de componenten acht ik de Unico versterker in staat tot het leveren van muzikale prestaties en het leveren van kracht die andere versterkers overstijgt. De Unico is in staat om lastige weergevers aan te sturen en geen krimp te geven. De hybride techniek zorgt voor het beste uit twee werelden, de controle van halfgeleiders en de muzikaliteit van de buis. De prijs voor de Unico vertaalt zich rechtstreeks in de kwaliteit. Eigenlijk geldt hetzelfde voor de cd speler die zich goed laat combineren met de versterker. Veel spelers zijn saai en komen uit de hoek 13 in een dozijn. De Unico CD valt daartussen op. Xavian is een merk dat meer aandacht verdient. De gekozen units en de wijze waarop het filter is geïmplementeerd behoren tot de top. Dat kun je direct horen. De afwerking van de kasten is puntgaaf en het gewicht verraad de hoeveelheid hout die per kast is gebruikt. De keuze voor Unison met Xavian is niet toevallig. De Xavian Accorda is een neutrale weergever die gecombineerd moet worden met neutrale elektronica. Ook de Sign kabels horen in de neutrale hoek. Zo stel je een set samen die veel dingen van kostbaarder sets in zich heeft tegen een bescheiden prijs. Een kostbare set zal de muziek beter en verfijnder kunnen weergeven, daar is geen twijfel over, maar als het gaat om het overbrengen van emotie staat hier een aantal pracht producten. De combinatie van Tsjechische weergevers met Italiaanse elektronica en een Britse draaitafel is niet alleen verfrissend maar klinkt ook zo. Althans dat denken wij, dit klikte. Ga daarom nu zelf luisteren en ik hoor graag je oordeel.

Klinkt het?

Dat luisteren ga ik doen. Met als eerste Oscar Peterson op de platenspeler. De bassist Ray Brown staat heerlijk te mompelen tijdens zijn basspel. De bas is strak en “blaast” nergens op. Dat zal mede te danken zijn aan de plaats van de speakers, ver van de achter- en zijwanden. De wand achter mij is dun en toch speelt de Accorda moeiteloos. Dat wijst op controle vanuit de versterker en resonantievrij gedrag van de weergever. De drie muzikanten staan ver uit elkaar wat later met indraaien van de luidsprekers terug te brengen is tot normale proporties. Het spel is rustig en ik hoor geen uitschieters in negatieve zin. Er speelt heerlijk boeiende muziek. We draaien hetzelfde nog een keer op de combinatie Avid/SME/Transfiguration en ondanks dat het element niet is ingespeeld besluiten we daar mee door te gaan. Feilloos laten de Accorda’s met de Unico horen dat we een paar klassen stijgen ten opzichte van de Rega/Benz Micro. Ook in prijs. Het is een verschil tussen “mooi” en “echt”. De Ace klinkt donker en legt gewicht in de schaal terwijl de Aria een speelse luchtigheid ten toon spreidt en de klank van piano, stem en percussie beter weet te treffen. De Aria moet door inspelen nog wat body in het laag krijgen. Hij gaat wel al diep in het frequentie spectrum. Doch legt het af tegen echte kracht want die is vooralsnog voorbehouden aan de Ace. Naarmate de middag zal verstrijken gaat de Transfiguration meer en meer aan overtuiging winnen en komt losser.

Zonder de speakers ingedraaid te hebben staan de leden van Dire Straits te ver uiteen. Een soort ouderwets stereo met veel links, veel rechts en slechts Knopfler in het midden als eenling. Problemen met de klank zijn er niet ten gevolge van een vlakke frequentiekarakteristiek en de neutrale karakters van elektronica en speakers. Probleemloos gaat van de Avid veel informatie, uit de groeven, regelrecht naar de toehoorder. Of het nu om de stem gaat, de bas of de percussie, Knopfler en zijn maatjes gaan ervoor. Pink Floyd speelt: “Time” van “Dark side of the moon” en de klokken vullen de ruimte. Voor en achter, links en rechts, onder en boven. Klasse. De hartslag mist de onderste octaaf, daar is de Accorda te klein voor. Maar beter een ondergrens die mooi vlak loopt dan een overdreven boem die bas slechts suggereert en later tot irritaties gaat leiden. Het valt me ook op in deze samenstelling dat de Accorda niet het donkere karakter heeft dat hij bij mij thuis wel meekreeg. Wat Kees Jan al opmerkte, de set ademt een frisse en open geest uit. De Unico doet zijn best grote versterkers te evenaren en zet wederom een robuust en groots beeld neer. Regelrecht imposant voor de prijsklasse.

Over op CD-weergave. De Unico CD staat er tenslotte niet voor niets, al is een Avid verslavend. Als eerste Patricia Kaas met de CD “Ladies en gentleman”.  Hier schiet de Xavian te kort in het laag. Als zovele broeders. De CD is mooi maar pas magisch met weergevers die echt heel diep gaan. Of weergevers die zich laten combineren met een zware subwoofer. De stem van Kaas komt wat sfeer en warmte te kort. Geen echte betovering, het is eerder op maat en eenvoudig. Ik hoor terug welke bezwaren ik had tegen de Unico CD speler in ongebalanceerde weergave. Een soort slordigheid die de gedachten van de luisteraar afleiden van de muziek. Jennifer Warnes doet het een stuk beter. Voetjes van de vloer. Het swingt behoorlijk. Af en toe hoor ik een harde “S” die niet alleen aan de CD-speler blijkt te liggen maar evenzeer aan de rest van de set en de ruimte. Ietsje te verfrissend in dit totaal. Mini details blijven verborgen en de plaatsing is te laag. Jennifer is gereduceerd tot een heel klein mensje. Op “Famous blue raincoat” staat de stem van Warnes krachtig en goed getroffen voor ons. Hier bewijst de Unico CD toch van wanten te weten en groots te zijn. Nu is er wel emotie in de overdracht. Gewoon raak! Een lastige transparante CD is: “Wool” van de Nits. Gave muziek die op de juiste set heel veel laat horen. Gelukkig ververvalt de weergave niet in enge steriele perfectie wat met “Wool” al snel het geval is. Het blijft echte muziek. Mary Black sluit de rij voor de Unico CD.

Ik blijf naar iets meer verlangen en vind dat de CD-speler de zwakste schakel in de keten is. Daarom ruilen we, op voorstel van Kees Jan, de speler om voor een Linn Genki. Zodra de Genki inzet is er veel meer hoorbaar van de zaal en de zaal akoestiek. De “S” is een stuk rustiger. We draaien nog even wat andere tracks die vanmiddag al langsgekomen zijn en ik moet zeggen dat deze upsamplerloze weergave mij toch beter bevalt. Jammer dat we geen Unico zonder upsampler optie hebben. Die zou wel eens meer richting Genki kunnen gaan. Het blijft tobben met upsampling. Soms is het zaligmakend, maar soms hoor je teveel de signatuur van een Crystal chip. Doordat de Genki in staat is tot het scheppen van een ruimtelijker beeld is de muziek spannender en meer boeiend voor de luisteraar. Want er gebeurt dan iets in de ruimte zelf wat de platte 2-dimensionale weergave overstijgt. De Genki past trouwens heel goed in deze opstelling en gedraagt zich minstens zo neutraal als de Unico CD. De weergave is wel heel anders geworden, wat sommige luisteraars niet zal bevallen. De nadruk op de essenties van beide spelers is verschoven. Twee werelden met twee ontwerpers die ver uiteen staan en toch beide in staat zijn kwaliteitsweergave te scheppen. Een CD-speler koop je daarom niet blind. En wie denkt dat alle CD-spelers ongeveer gelijk klinken moet deze twee maar eens naast elkaar zetten in een vergelijkbare opstelling met Unison Research en Xavian. En waar kan dat? Bij een goede dealer die de tijd voor u heeft en neemt. Daar componeert u in basis een set, thuis maakt de dealer het samen met u af.

Mijn keus?

In deze combinatie zou ik gaan voor de Avid/SME/Transfiguration en de Linn Genki als bronnen. De Unico versterker en de Xavian Accorda onveranderd de versterking en de weergave voor hun rekening nemend. En niet te vergeten de kleine Creek die weggestopt tussen draden op de grond zijn best staat te doen om de plaat nieuw elan te schenken. Wie de voorkeur anders legt zal de Unico CD prefereren en wie minder budget heeft kan prima leven met de Avid/Rega/Benz. Voor mij is het immers makkelijk, dit beoordelen kost me geen stuiver, dus kan ik kiezen wat ik wil. Opvallend wederom hoe goed een set in deze prijsklasse kan weergeven en hoe gemakkelijk het wisselen van componenten zich vertaalt in een ander beeld en een andersoortige weergave. Knap ook hoe Kees Jan uit mijn opmerkingen weet te distilleren welke CD-speler mij meer zal aanspreken. Dat geeft de meerwaarde van een dealer aan; luisteren, concluderen en een voorstel doen. Daar heb je als klant baat bij. Bij Audio Excellence hebben ze mij meerdere malen verteld daartoe in staat te zijn, vandaag hebben ze het ook bewezen. Na de lange middag lokt de zon weer en gaan de Accorda’s retour Amsterdam. De importeur heeft een order in de achterzak voor een set die in de winkel een plaats krijgt. Terecht, want in dit soort combinaties slaat Xavian helemaal geen gek figuur. En de Unico versterker? Het is en blijft een beest.

Met dank aan Kees Jan Lankhaar en Jan Verlegh van Audio Excellence in Zevenbergen die de tijd in de luisterruimte voor mij reserveerden en dank aan de importeur van Xavian die geduldig bleef wachten tot ik klaar was. Heren het was mij aangenaam en de discussies waren leerzaam.

De set: