Dynaudio en VW Passat

Wanneer we de nieuwe Passat samen met de Dynaudio topluidspreker Gamma Evidence Master fotograferen, dringt eigenlijk pas echt goed door hoe bijzonder de samenwerking tussen die merken is. Dynaudio is een soort Ferrari van de audiowereld, met ambachtelijk gemaakte producten die zelfs de meest verwende audiofielen vol in het hart raken. Volkswagen – de naam zegt het al – mikt met verreweg de meeste modellen op een groot publiek.

Beide partijen hebben daarom het nodige van elkaar moeten ‘slikken’. VW heeft de specialisten uit het Deense Skanderborg meer vrijheid moeten geven dan ze doorgaans zouden doen bij een toeleverancier. En Dynaudio heeft zeer scherp moeten calculeren om een beschaafde meerprijs voor het systeem mogelijk te maken. Dynaudio topman Wilfried Ehrenholz vertrouwde ons toe dat iets dergelijks in een huiskamersysteem vele duizenden euro’s zou moeten kosten. Waar het (bovenop het bestaande infotainmentsysteem) in de Passat ruim 1.400 euro extra kost.


Dynaudio Evidence Master met de nieuwe Passat

Wat de Deense fabriek in dit geval helpt, is dat er geen importeurs en detailhandelaren in beeld komen die allemaal – en terecht natuurlijk – een boterham wensen te verdienen. Luidsprekers, sound processor en versterkers worden bij dit nieuwe project daarentegen gewoon direct aan de lopende band bij VW afgeleverd.

Volkswagen gooit daarmee krachtig de spreekwoordelijke knuppel in het hoenderhok. Als eerste volume automerk leveren ze een high end audio installatie met het naamplaatje van Dynaudio op de deuren. Meer modellen zullen volgen, zo vertelt Wilfried Ehrenholz ons. Daarmee komt een stevig opgewaardeerde autogeluidsinstallatie dus langzaam maar zeker binnen het bereik van de gewone autokoper. En dat is beslist een investering waard, want de eerste kennismaking leverde vooral positieve luisterervaringen op. Kracht, geluidsbeeld en verstaanbaarheid gaan met sprongen vooruit.


Cas Oostvogel (Dynaudio) in gevecht met de flightcases

Natuurlijk ligt het allemaal niet in dezelfde divisie als de Evidence Master die Dynaudio speciaal voor ons naar Nederland haalde om hem naast een Passat te zetten. Een geluid als of er een engeltje over je trommelvlies zweeft, ver over de twee meter hoog, 135 kilo zwaar, probleemloos bestand tegen meer dan 600 Watt en… in de versie die we uit drie enorme flight cases opbouwden kost die éne box al tegen de 40 mille. De Passat kon zich er dan ook bijna achter verschuilen. Na ja, een tikje overdreven, maar op de foto’s leek het soms zo.

Infotainment ‘plus’

Dynaudio levert het speciale systeem als gezegd op basis van een Passat waarin het complete infotainmentsysteem al aan boord is. Een processor zorgt ervoor dat de tien luidsprekers op alle vier de zitposities een zo perfect mogelijk geluidsbeeld laten horen. Stereo. Wat menigeen niet weet, is dat Dynaudio op het vlak van sound processing een topmerk is dat professionele apparatuur voor de film- en muziekopname industrie bouwt.


De speciale Dynaudio unit

Zo zijn ze net verkozen als hofleverancier van de Britse BBC. En Airstudios gebruikt hun apparatuur bijvoorbeeld bij plaatopnames. Robbie Williams, U2, Coldplay, noem maar op. Nog een aardig detail: Dynaudio registreerde de soundtracks van films als Batman begins, Shrek, Gangs of New York, Matrix en Lord of the Rings.

Terug naar de Passat. Is het allemaal te horen? Antwoord: binnen twee tellen is duidelijk dat hier een totaal andere klasse speakers aan het werk is. Je went er overigens razendsnel aan, maar de klap is des te groter wanneer je zoals wij daarna weer in je eigen Opel Meriva stapt. Zelfs met de Blaupunkt DAB radio die daar in zit. Bij een directe vergelijking vallen de verschillen enorm op. Net als in de huiskamer, wanneer je van de ene naar de ander luidspreker set omschakelt.


Plus en min

Laten we met een kritische noot beginnen. Wanneer we een van onze test CD’s (Pino Daniele) beluisteren, blijkt de zeer diepe basgitaar van de Napolitaan in combinatie met de kracht van de speakers net iets te veel voor de interieurafwerking. Op hoog volume zijn er resonanties waar te nemen. Toegegeven: het systeem wordt op zo’n moment extreem belast. Misschien heeft het er ook mee te maken dat Dynaudio bewust géén subwoofers monteert. Bovendien zullen de meeste veeleisende luisteraars wellicht kwalitatief nóg hoogwaardiger versterkers op hun verlanglijstje zetten.

Het is een kniesoor die er op let. In grote lijnen is de vooruitgang op alle gebieden te horen. De verstaanbaarheid van stemmen is beter, het geheel doet bij normaal tot behoorlijk luid gebruik zeer ontspannen aan en wat ons vooral opvalt is de fenomenale verbetering van het ‘beeld’. Opeens komt de muziek niet meer als een koptelefoon van links en rechts, maar lijken de muzikanten ergens boven de motorkap te zweven. Heel fatsoenlijk geplaatst. Natuurlijk bereikt een nette audio installatie in de woonkamer een hoger niveau, maar de verbetering is naar automobielnormen spectaculair te noemen.


Wilfried Ehrenholz van Dynaudio

Dynaudio en VW stelden een systeem samen met een drieweg combinatie voorin en een tweeweg systeem in de achterdeuren. In totaal tien luidsprekers. Geen surround dus. Waarom? Zo heeft Dynaudio topman Wilfried Ehrenholz dat in zijn eigen thuis ook het liefst, zo vertrouwde hij ons toe. ,,Ik luister graag naar live opnamen en dat gaat perfect met twee kanalen. Het gaat om de dynamiek en de plaatsing van alle stemmen en instrumenten in het geluidsbeeld. Met een zeer geringe vervorming en verkleuring. We willen het oorspronkelijke muzikale gebeuren zo goed mogelijk reproduceren. Levensecht. Dynaudio is dus geen partner voor automerken die allerlei effecten zoekt.”

Geen effecten

Wanneer we onderweg eens op de diverse knopjes van de radio met cd-speler drukken ontdekken we dat de inspraak van de luisteraar highend-achtig strak in een keurslijf zit. Geen effecten van het type ‘stadion’ en ‘jazz club’, maar gewoon de gangbare hoog, midden, laag en balans instelmogelijkheden. ,,Geen geknoei met ons geluidsbeeld!” lijkt Dynaudio te willen zeggen. Zelf geven we de instelling na enig luisteren trouwens iets meer nadruk op de middenfrequenties mee, maar dat is een kwestie van smaak. Onze redenering: meer sfeer, het neemt een haartje scherpte van het hoog weg en voorkomt resonanties.



Het resultaat is in elk geval een weergave die maar heel weinig auto’s kunnen evenaren. Met veel power, diepte en breedte in het geluid. De brei van geluid zoals je die nogal eens achter het stuurwiel aantreft, wordt hier zeer effectief ontrafeld en in zijn componenten weergegeven. Zonder veel spektakel. Zeker op een normaal luisterniveau klinkt het systeem verfijnd en natuurlijk.
Vooral de akoestische muziek op onze ‘2 meter sessie’ CD van Venice komt prima tot zijn recht. Maar ook knuppelharde passages van Zucchero en Daniele komen snaarstrak voorbij. Met dank aan de 60 Watt die elke afzonderlijke luidspreker krijgt aangevoerd, de opvallend grote slag die de conus kan maken en de efficiency van volgens Dynaudio recept opgebouwde spoelen.


Vakwerk

Wilfried Ehrenholz. ,,De basis ligt net als bij onze boxen in de luidspreker eenheden. Technisch gezien zijn dit broertjes van de ‘drivers’ in onze grote luidsprekerboxen. Er worden zeer lichte materialen in gebruikt en er komt veel ambachtelijk handwerk bij kijken. Er zit tot een half uur werk per stuk in en neem van mij aan dat veel autospeakers die machinaal worden gemaakt, nog geen fractie van die tijd vergen. Maar als de drivers (de afzonderlijke luidsprekers - red.) niet kloppen, kun je het vergeten. Ook al zet je er twintig in. Naar mijn smaak is naar de installatie in de meeste auto’s daarom niet te luisteren. Soms kun je zelfs de stem die de nieuwsberichten presenteert nauwelijks verstaan.”


De spoelen worden handmatig bevestigd

Ehrenholz vertelt met glimmende ogen van het gevecht dat met een automerk moet worden geleverd. ,,De designers willen liefst helemáál geen luidsprekers zien, want die zitten maar in de weg. Het is dus geven en nemen. Er werken dertig mensen van ons aan zo’n project en samen met VW zijn die toch tot een goed compromis gekomen. De luidsprekerunits zijn echt solide in het frame van de deuren gemonteerd en hebben voldoende ruimte om hun werk te kunnen doen. En natuurlijk hebben we ook in de crashtesten en dergelijke meegedraaid.”

Elke toepassing en elk automobielinterieur stelt zijn eigen eisen, zo vertelt Ehrenholz. Voor de Passat is zelfs een primeur te noteren. Niet eerder in een auto toegepast. Een middentonen luidspreker met een ‘dome’ constructie. Vergelijkbaar met een tweeter, maar dan een paar slagen groter. Het garandeert dat het geluid ondanks de akoestisch minder ideale plaatsing laag op de deuren toch een goed ruimtelijk effect oplevert.


Ervaring

,,Onze studio ervaring heeft ook meegeholpen. Die kennis pas je toe om de geluidsprocessor te ontwikkelen. Die zorgt ervoor dat je op alle zitplaatsen een hoge geluidskwaliteit krijgt. Ook de speciale versterkers zijn niet te vergelijken met het standaard systeem: 600 Watt echt analoog vermogen, continu desnoods.”


Luidsprekerkasten in de Dynaudio fabriek

We kunnen ons bezoek aan de Dynaudio fabriek en Ehrenholz natuurlijk niet afsluiten voor we de topman nog even hebben gevraagd naar een systeem dat de Passat rijders thuis zouden kunnen samenstellen. Zonder een bankoverval te hoeven plegen. En zonder dat er meteen kolossale speakers aan te pas komen zoal de Evidence. Na enig nadenken komt hij met een tip. ,,Luister dan bijvoorbeeld eens naar een set met onze Audience 52 SE luidsprekers en een NAD 352 versterker en 521 cd speler. Het resultaat is meer dan de som van de delen en klinkt zo goed dat je zoiets eigenlijk niet mag verwachten met zo’n prijskaartje van ruim twee mille. Als je het niet doorvertelt… ik luister er zelf ook graag naar.”

En hoe vergelijkt Ehrenholz de ontwikkeling van apparatuur voor thuis en in de auto. ,,Een automobiel interieur is akoestisch een lastig verhaal, heel lastig zelfs, maar het goede nieuws is dat je wél precies weet waar iedere luisteraar zit. En hoe de akoestiek is. Terwijl alle woonkamers natuurlijk verschillend zijn. Maar goed, uiteindelijk komt het toch altijd weer neer op vakmanschap. We hebben specialisten in huis die al twintig jaar vakmatig luisteren en vaak precies weten hoe je een bepaalde afwijking oplost. Je kunt nu eenmaal niet alles meten. Het blijft een ambacht.”

Aanvullende informatie:
www.volkswagen.de
www.volkswagen.nl
www.dynaudio.com
www.ferrari.com