Fabrieksbezoek Linn

Of ik het leuk vind om op uitnodiging van Latham audio naar de Linn fabriek in de omgeving van Glasgow mee te gaan vraagt hoofdredacteur Marc Brekelmans. Leuk is niet het woord, fantastisch komt meer in de buurt.

Niet alleen omdat ik überhaupt productieomgevingen altijd boeiend vind om rond te kijken maar ook omdat alle interessante elementen aanwezig zijn: Schotland, Linn, whisky en goed gezelschap. Drie dagen vrij hiervoor nemen...no problem laddy.

Na de aankomst in Edinburg is het even proppen in de taxi die ons naar Glasgow brengt. Ons is in dit geval onze gastheer Ed Verkerk van Latham, Werner Ero van Music Emotion en Hans Beekhuyzen van Vi-Fi.

Na een heerlijk diner met alle uitgenodigden van de Italiaanse, Duitse en Hongaarse hi-fi pers, waarbij ik zorgvuldig culinair om de traditionele stews, pies en hagas heen weet te slalommen en een whisky’tje in de bar gaan we de volgende ochtend als eerste naar de nieuwe productie faciliteiten van Linn. Deze is gesitueerd in de buurt van Glasgow in de buurt van het plaatsje Eaglesham.

Een opvallend smal landweggetje leidt ons naar een top op een heuvel waar, in contrast met de landelijke omgeving een fraaie staal en glas constructie staat zonder een directe verwijzing naar Linn`s ‘high tech on the hill’. Na de ontvangst in de receptie, overigens natuurlijk voorzien van Linn apparatuur, worden we voorzien van anti-statische jasjes en de rondleiding begint.

Uw verslaggever in een antistatische jas

Dat Linn behoorlijk wat prijzen van de internationale vakpers in de wacht heeft weten te slepen blijkt al uit een aantal oorkondes op de receptiebalie.

De Internationale prijzen

In de eerste hal staan een redelijk clean environment een aantal machines opgesteld die de, meestal SMD achtige , componenten op de moederboarden solderen . Solderen moet in deze context wat ruimer gezien worden gezien de snelheid van 20.000 componenten die per via een soldeerbad gemonteerd (‘populated’) worden.

Op de foto zijn de witte ‘tapes’ te zien die de componenten bevatten . Direct hierna volgt een QA test van het gemonteerde board.

Quality Check

In de volgende hal worden de Linn componenten daadwerkelijk geassembleerd. . De medewerkers bouwen de verschillende appartuur op basis van vraag en marktverwachting. Na het doorgeven aan het centrale informatiesysteem welke componenten gemaakt moeten worden, brengen gerobotiseerde wagentjes de benodigde onderdelen naar de assemblage werkplek.

LinnTek informatiesysteem

Gerobotiseerde karretjes verplaatsen de onderdelen

Navraag leert dat binnen de productiefaciliteit van Linn slecht een kleine overheadorganisatie aanwezig is en men op basis van min of meer zelfsturende teams werkt. De assemblage van alle componenten vindt op individuele basis plaats, de  medewerkers zijn ook eindverantwoordelijk voor het product en voorzien de eindproducten van hun eigen naam.

Een ander opvallend feit binnen de werkwijze van Linn is dat alle medewerkers alle componenten kunnen maken. De opleiding volgt het bekende Linn denken ‘source-control-playback’ maar na verloop van tijd kunnen de medewerkers alle verschillende Linn appartuur zelf assembleren. Betrokkenheid is groot binnen Linn en dat merk je aan de 280 medewerkers die hier werkzaam zijn en natuurlijk een voorwaarde om een dergelijke productie filosofie te kunnen hanteren.

Een ander groot voordeel van de gehanteerde werkwijze is dat de productielijn geen vaste opstelling heeft. Het is mogelijk om bijvoorbeeld ’s nachts de assemblage plaatsen te veranderen waardoor er overdag een andere productielijn staat.

de originele fabriek

Eigenlijk in contrast met deze ultra moderne fabriek is de eerste fabriek waar Linn haar producten maakte die als tweede op de lijst van bezoeken staat. Dit is de fabriek waar Linn zo’n 30 jaar geleden begonnen is en hier vindt voornamelijk de productie van de behuizingen (op de massief aluminium behuizingen na) plaats. Voornamelijk want behalve dat de lokatie de plaats is waar alles begonnen is wordt hier nog steeds het produkt waarmee alles begonnen is gemaakt: de Linn LP12 draaitafel.

Door de jaren heen steeds meer verfijnd maar in de basis nog identiek aan het ontwerp van Ivor Tiefenbrun, de huidige CEO van Linn. Vol (terechte) trots wordt het productieproces van voornamelijk de ‘bearing’ van het plateau uitgelegd. De as draait op een gestanst stukje aluminium dat geslepen wordt met verschillende soorten diamantslijpsel. Na een hele dag slijpen ontstaat een spiegelglad stukje metaal waarop de as van het plateau rust.

De verschillende onderdelen van de as worden met een tolerantie van maximaal 5 micron gemaakt waardoor een vrijwel wrijvingsloze (en trillingsloze) loop ontstaat. Eigenlijk het geheim van de smid waarom de LP12 na 30 jaar nog steeds voorop meedoet op draaitafelgebied. Deze fabriek maakt tevens (nog steeds) de LK serie behuizingen en het nieuwe formaat behuizing van Linn. Een precisieklus die behoorlijk arbeidsintensief en tijdrovend overkomt en op de logische vraag waarom dit deel niet naar een lage lonenland is gesourced wordt beantwoord dat men graag de kwaliteitscontrole en eventuele wijzigingen zelf in de hand wil houden.

In de fabriek zijn een aantal luisterruimten gemaakt waar we de productpresentatie van de nieuwe Majik serie krijgen en een luistersessie. Het verslag van dit gedeelte is binnenkort hier te vinden.

Als laatste gaan we naar de naburige fabriek, Castle precision, die o.a. de productie van de massief aluminium behuizingen voor de Linn Klimax serie doet. Onder anderen inderdaad want ook Rolls Royce laat hier onderdelen voor haar vliegtuigmotoren maken binnen ongekend nauwe toleranties.

De jaren ’50 look aan de buitenkant van de fabriek staat in volledig contrast met de producten die hier de fabriek verlaten zoals bijvoorbeeld de titanium ring op het einde van de motor van de Joint Strike Fighter, behuizingen voor laserapparatuur die vliegtuigen beschermen tegen raket aanvallen en...de lade van de CD12 CD speler. Hier mogen we (om duidelijke redenen) weinig foto’s nemen maar neem van me aan dat het frezen van de Klimax behuizing uit een brok metaal een indrukwekkende vertoning is!

Een intensieve maar ook indrukwekkende ervaring voor de uitgenodigde pers en de Linn medewerkers. Ondanks dat ik meerdere productieomgevingen bezocht heb valt Linn op door de combinatie van high-tech productie faciliteiten in de nieuwe fabriek aan de ene kant en de traditionele fabricage van behuizingen en LP12 aan de andere kant. De betrokkenheid van de medewerkers in het gehele proces valt op, de manier waarop invulling gegeven wordt aan het continue blijven ontwikkelen van mens en product nog meer. En gelukkig komt dat allemaal ten goede aan het eindresultaat bij de consument