Luisterbezoek Zaza Bavi

Eén van de leukste dingen van werken voor Hifi.nl is het kennismaken met mede muziekliefhebbers en het leren kennen van onbekende muzieksoorten en artiesten. Juist door het gaan luisteren bij mensen thuis, het aanhoren van hun verhaal en het proeven van de met veel zorg en liefde opgebouwde set, inspireert tot het vervolgen van de eigen hobby. Wat mij eens te meer duidelijk werd na een bezoek aan Zaza Bavi, die in het dagelijkse leven beter bekend is als Ronald.

Ronald is 34 jaar en woont samen met Anita en (stief)dochter Michelle van 10 onder de rook van de regeringszetel in een geriefelijk rijtjeshuis. Het huis wekt van buiten de indruk dat het tot de wat oudere huizen behoort, maar staat minder dan 9 jaar op zijn plaats. Binnen is de indeling verrassend met een grote wooneetkeuken op de begane grond, terwijl op de eerste verdieping over de diepte van het huis de woonkamer is gemaakt. Met in het midden een centrale open wenteltrap die naar de tweede en derde verdieping doorloopt. De woonkamer van bijna 10 bij 4 meter is multifunctioneel gemaakt door Ronald en Anita.

Aan de achterzijde zit verstopt het gedeelte waar sporadisch naar de televisie wordt gekeken. De rest van de ruimte is bestemd om in te leven en de stereo installatie een optimale plaats te bieden. Zowel Ronald als Anita zijn geen televisie kijkers, veel meer muziekgenieters die samen of apart naar CD’s luisteren uit een omvangrijke collectie. De stijl waarin de kamer is ingericht doet warm aan met de gele wanden, het lichte bankstel en de tinten rood die terug te vinden zijn kleden, gordijnen en accessoires. Het geeft een knusse sfeer terwijl de kleden op de parket vloer zorgen voor een verbeterde akoestiek. Ondanks de dominant aanwezige luidsprekers is het geen luisterruimte maar een leefruimte geworden, iets waarvoor Ronald en Anita zelf de handen uit de mouwen hebben gestoken.

Ronald werkt bij een IT bedrijf dat software schrijft voor de zorgsector op de afdeling R&D. Zijn carrière als audiofiel is gestart door toedoen van zijn broer die al veel langer met muziek en audio in de weer was. De broer van Ronald zocht een tijdelijke oplossing om één van zijn twee sets ergens onder te brengen en Ronald bood ruimte aan. Daarmee kreeg hij de beschikking over Infinity luidsprekers en Harman Kardon elektronica. Gretig maakte hij er gebruik van en bouwde, nu hij een beter geluid in huis had, zijn muziekcollectie uit. Een kennis bracht rond het jaar 2000 het sluimerende virus dat velen van ons onder de leden hebben en waar geen antibiotica voor te vinden is tot wasdom.

Ronald ontwikkelde spontaan een liefde voor Audio Physic luidsprekers bij deze vriend. Dat was de start tot een bezoek aan Snijders in Rotterdam waar Ronald zijn eerste echte set kocht bestaande uit Audio Physic Tempo 3 luidsprekers, Sphinx Myth 1 en 11 versterker, in 2001 kwam daarbij een Arcam Alpha 9 CD speler en Siltech kabels. De set verhuisde mee naar een oud pand waar hij op een gegeven moment ging wonen en viel daar erg tegen. Het pand absorbeerde alle lagen tonen en daarom zocht Ronald er een Audio Physic Rhea subwoofer bij. Dat hielp een beetje, toch bleef het laag wegvallen. Erbij kreeg Ronald wel meer ruimtelijkheid alsof zijn set ging ademen. Het veranderen van componenten hielp ook al niet, zoals de switch van de Myth 11 naar een Sphinx Project 18 eindversterker. De beste oplossing bleek opnieuw verhuizen waarmee het laag terugkeerde in de set terwijl de Rhea subwoofer bleef vanwege de verbeterde ruimtelijke weergave.

In een volgende upgrade cyclus kocht Ronald een Audio Sculpture Dialogue CD speler met buizen uitgang, die hij als loopwerk wilde gebruiken aan een bij Rik Stoet High End Audio aangeschafte Chord 64 digitaal/analoog converter. Toen hij in de speler een Tentlab klok wilde zetten kreeg hij de raad de speler om te bouwen tot een loopwerk en zoveel mogelijk elektronica eruit te slopen. Het ging Ronald te ver zo destructief op te treden en hij besloot de speler van de hand te doen ten gunste van een CEC TL2 loopwerk. Waar uiteindelijk wel een Tentlab klok in gebouwd is. Na een Isotek netfilter te hebben geprobeerd dat niet het beoogde effect bracht kwam Ronald 2e hands aan een PS Audio Powerregenerator waar hij de digitale keten en de voorversterker mee voedt. Inmiddels veranderde de buizen in de Graaf WFB One in transistors in een Sphinx Project 8 voorversterker met gescheiden voeding. De Audio Physic Tempo 3 ruimde al veel eerder het veld voor de aanmerkelijk grotere Audio Physic Caldera Mk II, terwijl de Rhea subwoofer nog steeds bleef meespelen, vanwege ………. de verbeterde ruimtelijkheid. Om de set een plaatsje te geven importeerde Ronald zelf een rek uit China dat verdacht veel lijkt op een Spider rek tot je echt goed kijkt en vergelijkt.

De in 2002 aangeschafte netkabels van Siltech hebben een tijd kunnen spelen tot ze in 2005 zijn vervangen door Siltech Ruby Hill G6. Daarnaast heeft Ronald een extra groep laten aanleggen in zijn huis met AHP zekeringen en een AHP Klankmodule. Zijn Siltech Octopus blokken ruimden het veld omdat de PS Audio de stroom voorziening voor zijn rekening neemt. Voor de subwoofer staat een Gronenberg 4N ter beschikking. Tenslotte zijn de Siltech interlinks, die inmiddels tot een oudere generatie behoorden omgewisseld voor Madrigal kabels. Kleine dingen als Pulsar Points maken de set helemaal af. Overigens zijn veel componenten in de set van Ronald 2e hands aangeschaft, bijvoorbeeld via W&W Audio of Sense Of Music, zodat hij uiteindelijk een set heeft weten samen te stellen met een nieuwwaarde van 40.000 euro terwijl hij er ongeveer de helft voor neer hoefde te leggen. Vinyl is aan Ronald niet besteed, zijn muziek voorkeur ligt voornamelijk in de periode dat de CD speler opgang maakte en hij is te jong voor een oude LP collectie. De 10 platen die hij heeft rechtvaardigen geen aanschaf van een speler. Over upgrade plannen hoorde ik hem trouwens ook niet, waarom ook het is een dijk van een set die goed aansluit bij zijn muziekkeuze zoals ik straks zal kunnen horen. Ook DVD is schaars vertegenwoordigd, 10 schamele DVD’s steken schril af tegen ruim 700 CD’s. Ronald heeft in de loop der tijd nogal wat aandacht besteed aan zijn stroomvoorziening.

De vaste luisteravond van Ronald is de donderdag. Anita is dan aan het werk waarna ze gaat tafeltennissen. Dochter Michelle heeft haar vaste logeeravond op donderdag. Dat geeft Ronald de ruimte zich uit te leven met zijn progressieve en symfonische rock. Een muzieksoort die ik eerst niet herkende tot hij namen noemde als Yes, King Crimson en Emerson, Lake & Palmer. Het woord “progessive” dat ik vertaalde in progressief en waarvan ik dacht dat het op zeer hedendaagse muziek sloeg interpreteerde ik geheel verkeerd. Progessive vindt zijn oorsprong in de jaren 70. De periode die Ronald het meeste boeit is vanaf de jaren 80 tot heden. In de tijd gezien waren voor Ronald belangrijk in de eerste periode van progrock: Yes, Genesis, King Crimson en een beetje Jethro Tull. Daarna komt half jaren 80 Marillion en Pallas in beeld. Terwijl nu de Flowerkings, Spock’s Beard en Anekdoten zijn aandacht krijgen.

Opvallend

Opvallend volgens Ronald is de sterke vertegenwoordiging in dit genre vanuit Zweden. Veel van zijn muziek haalt hij bij een internet platenwinkel Progwalhalla die zich specialiseert in deze muziek en zelfs muziekavonden verzorgt. Ook komt veel inspiratie uit het blad IO Pages. Zelfs Hifi.nl speelt een belangrijke rol als het gaat om het ontdekken van tot nu toe onbekende groepen en artiesten. Ronald is vanuit zijn vak veel bezig met databases wat doorwerkt in zijn catalogiseerdrang om alle muziek die hij heeft vast te leggen. Dwarsverbanden in de database helpen hem stromingen te herkennen en bij te houden welke artiest ooit in welke band speelde. Internet vormt een bron van informatie, de kunst is het te rangschikken zoals Ronald dat doet. Internet helpt jonge bands om hun muziek onder de aandacht te brengen via samples. De Duitse popcultuur buit bijvoorbeeld die mogelijkheid uit met onder meer de stroming “Progmetal”. Vriendin Anita houdt overigens meer van Tori Amos, Kate Bush, hield heel even van Diana Krall (wat haar als snel verveelde), groot idool voor haar is en blijft Barbara Streisand.

Het wordt tijd om te gaan ontdekken wat de set kan en wat voor muziek moderne progrock is. De oudere versie, Yes, King Crimson, EL&P staat op vinyl bij mij thuis in de kast (al draai ik dat zelden of nooit). Nu krijg ik namen om de oren als Porcupine Tree (lijkt op Pink Floyd), Japan (verfijnde popmuziek) van David Sylvian, triphop van Bjork, Portishead, Amos of Talk Talk (gelukkig weer een paar namen die ik ken). Ronald schuift David Sylvian in de CEC speler en de kamer vult zich met mooie muziek die op enige afstand blijft Zelfs al zitten we vrij dicht op de Caldera’s die diagonaal in de kamer staan. De Caldera plaatst wat naar achteren. Waar uiterst links of rechts is gemixt hoor je de luidsprekers zelf, zodra meer naar het midden geplaatst wordt verdwijnen de speakers zelf meer en meer uit beeld. De plaatsing is ook fantastisch met “Divadroid International” van Vulgar Unicorn. Slagwerk staat ver naar achteren. Het geheel is telkens doorzichtig met een drie dimensionale projectie.

Terwijl de set helemaal niet hard staat levert hij voldoende diepe bas. Slechts daar waar de ruimte de frequentie oppikt drukt de bas af en toe te ver door. Ronald verstaat de kunst een forse subwoofer als de Rhea naadloos te integreren met even zo grote vloerstaanders die normaal gesproken voldoende diepgang uit eigen kast kunnen halen. Om mij een plezier te doen gaat King Crimson in de speler. Het is een CD die ver na mijn aanschaf is gemaakt en ik herken hem niet. Meer apprecieer ik Thomas Bodin die keyboards speelt in een stuwend ritme. Of Tori Amos die de “Winter” doet herleven. Met die muziek, mij bekender, valt op dat de set een meer analytisch dan romantisch karakter heeft. Erg eerlijk en vooral niet vergevingsgezind als de opname niet klopt. Het karakter past bij progrock naar mijn idee, waar techniek een grote rol in speelt. Beth Gibbons & Rustin Man laten een koor fraai door de ruimte zweven terwijl Ronald de speakers wat minder indraait om links en rechts wat beter te laten integreren met midden. Het diepe 3D beeld wordt wat platter, het geheel geeft meer eenheid in het geluid. De stem van de zangeres staat strak geprojecteerd en speelt een mystiek spel met de heldere gitaar. Het luisteren sluiten we af met Porcupine Tree dat ruig akoestisch werk vertegenwoordigd.

De indruk die de set achterlaat is die van een met zorg opgebouwde installatie waarvoor de eigenaar veel moeite heeft gedaan componenten te zoeken die op elkaar aansluiten en elkaars sterke eigenschappen benadrukken. Dat de Sphinx in combinatie met de Chord dac analytisch is valt te verwachten. Audio Physic ken ik als eveneens zeer precies. Toch vervalt de set niet in een kil geheel. Het luistert prettig en het maakt niet uit of het hard of zacht staat te spelen. Snelheid en ritme zijn aanwezig. Verbeterpunten zal Ronald zelf moeten zoeken en aandragen, ik zou ze zo snel niet weten. Met de middelen en de oren die hem ter beschikking staan heeft hij een uitgewogen geheel weten te bouwen. Feest van herkenning voor mij is dat ik eindelijk weer eens iemand tegenkom die én grote luidsprekers heeft én een forse subwoofer. Mijn stelling dat een set alleen goed kan functioneren als het fundament gelegd is (diep, strak en ademend laag) is met de set van Ronald weer eens bewezen.

Voordat we de avond afsluiten vertelt Ronald dat hij lid is van een audio club in Den Haag die min of meer onder leiding staat van PLS Audio. Elke eerste woensdag van de maand komen de leden bij iemand thuis bij elkaar om naar elkaars set te luisteren. De meeste leden komen net als Ronald uit de buurt van de residentie. De club was ooit in de hoogtijdagen veel groter, tot zelfs 40 leden aan toe en zoekt nu naar uitbreiding. De insteek is veelal zelfbouw, iets waar Ronald zich niet overmatig bij betrokken voelt. Progrock is helaas nog niet ingevoerd in de club. Aan de andere kant boeit Ronald het contact met mede audiofielen genoeg om de avonden met plezier te bezoeken. Met de belofte dat Ronald als hij zin heeft mij eens moet bezoeken om zijn favoriete groepen op vinyl te beluisteren neem ik afscheid. Het geeft Ronald nog even de tijd muziek te draaien voor Anita thuiskomt. Hij hoeft dan geen rekening meer te houden met een auteur die als een vreemde doolt in de wereld van de progrock Ik heb een voor mij nieuwe muziekstroming leren kennen bij een vriendelijke en voorkomende audiofiel met een fraaie en gebalanceerde set. Wie meer wil weten van Zaza Bavi (de naam die Ronald gebruikt op myhifi) kan hem mailen via de toepassing op Hifi.nl

Klik hier voor de set van Zaza Bavi op my.hifi