Theo Wubbolts

In de straat staat hij bekend als ‘de geluidsfreak’, maar liever heeft Theo Wubbolts, hoofdredacteur van publiekstijdschrift voor audio en video Hifi Video Test (HVT), dat ze zeggen: ‘wil je een goed stuk muziek horen? Dán moet je bij Theo zijn.’ Deel 4 van De Muziekbeleving van…

“Eigenlijk was ik op muziekgebied altijd al een buitenbeentje”, zegt Theo Wubbolts (1953, Groningen). Terwijl zijn leeftijdgenoten wegliepen met Beatles, Byrds en Beach Boys, luisterde de zestienjarige Theo het liefst naar klassieke muziek. En in plaats van popconcerten bezocht hij klassieke concerten. Een erfenis van thuis, waar vooral klassiek klonk. Die bewuste radio uit ’59 ‘speelt’ boven op zijn zolder nog steeds. “Klassiek maakte meer indruk dan pop”, zegt de geboren en getogen Groninger. “Pop vond ik amusement, een gebruiksartikel voor de massa, en ook wat saai. Klassiek vond ik een duurzaam artikel en veel afwisselender. (lachend) Ik weet het, het klinkt wat pedant voor een jochie van zestien, maar ik voelde dat zo. Nu nog steeds trouwens.”

Eerste set

Aanvankelijk speelde hij zijn platen af op een grammofoonkoffer met een speaker in het deksel, maar dat geluid vond hij al snel ‘wat magertjes’, Wubbolts ging sparen voor een betere set. Het werd een Pionier PL12 platenspeler met ADC 220 XE-element, een Scott-versterker, een A426, en twee Svenska-boxen. Wubbolts weet het nog exact. “Het geluid dat uit die set kwam heeft veel indruk gemaakt. Vanaf dat moment ben ik als een gek platen gaan kopen.”
Deels uit muzikale interesse, deels uit toeval en deels uit ‘geldnood’ kwam Wubboltz in 1981 terecht in de buitendienst van een audiozaak in Groningen. Hier raakte hij verder verslingerd aan apparatuur. Hij ontdekte de QUAD-elektrostaten, die hij meteen zelf wilde hebben. “Helemaal geweldig dat geluid. Bij veel dynamische luidsprekers hoorde ik een vervorming,  die een soort intuïtieve afkeer in mij opriep. Bij de QUAD hoorde je dat niet.”

HVT

Wubbolts wilde verder groeien in de hifibranche en solliciteerde na vijf jaar Groningen bij TransTec in Rotterdam “Het klinkt misschien arrogant, maar er waren twee bedrijven waar ik wilde werken, Audioscript en TransTec, twee toonaangevende bedrijven. Ik wilde me serieus verder ontplooien in audio en muziek.”  Na tien jaar TransTec werd Wubbolts gevraagd labelmanager te worden van een klassieke platenmaatschappij: Etcetera, een label voor ‘alternatief klassiek’, dat twee jaar in ruste was geweest. Door zijn ervaring en - inmiddels grote - muziekverzameling was de Groninger een wandelende muziekencyclopedie geworden. Twee jaar runde Wubbolts Etcetera en ging vervolgens weer een nieuwe uitdaging aan: hij werd in 1998 hoofdredacteur van het blad Hifi Video Test (HVT), toen nog van het Wegener-concern. In 2001 kocht Wubbolts met Dick Steffens het blad over van de toenmalige uitgever en is sindsdien behalve hoofdredacteur mede-eigenaar van het blad, dat zetelt op een kantoor in Baarn.

Jubileum

Vijfentwintig jaar werkt Wubbolts inmiddels in de branche, maar hij zal nooit genoeg van muziek krijgen, zo vertelt hij op zijn werkkamer, temidden van een portret van componist Schubert, enorme QUAD-speakers, een uitgebreide hifiset (met onder meer een moderne Nakamichi naast een nostalgische Dual) en bergen cd’s en platen. Hoewel, muziek kan hem ook mateloos irriteren, zo nu en dan. “Omgevingsmuziek waarmee je te pas en vooral te onpas wordt geconfronteerd. Verschrikkelijk. Zoals muziek die keihard uit auto’s schalt. Ik heb geen waardeoordeel over die muziek, maar erger me wel groen en geel aan het feit dat ik ongevraagd bestookt wordt met de smaak van anderen. Daar zouden echt torenhoge boetes op moeten staan, het is zo wezenloos.”

Freak

Zíjn smaak? Uit de kast trekt Wubbolts een van de eerste opera’s van Monteverdi, Orfeo. “Ik heb deze ontelbare keren geluisterd maar van het begin krijg ik elke keer weer kippenvel.” Vervolgens laat Wubbolts een andere versie horen, geen kippenvel nu, maar óók erg mooi", zegt hij.  “Dat maakt klassieke muziek leuk, dat er overal verschillende versies van zijn. Het is geen eenheidsworst, het is mensenwerk en ik ben erg geïnteresseerd in de interpretatieve verschillen.” Zijn omvangrijke klassieke collectie begon met het Tweede Pianoconcert van Rachmaninov, wereldwijd erkend als het meest geliefde klassieke werk, en vervolgens werden alle andere ‘grote werken’ aangeschaft. “Ik wilde alle stukken waarvan de wereld zegt: dit zijn belangrijke werken. De Eroïca van Beethoven, de Achtste van Bruckner, je weet wel. Daarna ben ik gaan schiften, dit is mooi, daar wil meer van hebben.” Franz Schubert (1797-1828) groeide uit tot favoriete componist. “Hij maakt muziek voor het hart. Daar hoef je niet bij na te denken, die pakt je vanzelf.” Ook Mozart is geliefd, al was dat ooit anders. “Ik vond eerst alles wat hij maakte een verlengstuk van Eine kleine Nachtmusik. Daar ben ik van teruggekomen. Hij is de componist die het meest tussen de noten door heeft geschreven, geniaal.”

Doet ie `t of doet ie `t niet. Op de achtergrond de Quad ELS63

Freak

In zijn straat staat Wubbolts bekend als ‘de geluids- en apparatuurfreak’, hij begrijpt wel waarom, maar is het er niet helemaal mee eens. “Ik ben geen knoppenfreak, wel een muziekfreak. Veel liever heb ik dat ze zeggen: wil je een goed stuk muziek horen, ga dan naar Theo. De apparatuur moet volledig in dienst staan van de muziek. Toen ik nog zelf apparatuur verkocht wilde ik ook alleen maar producten leveren voor de muziekbeleving in plaats van de knoppenbeleving. Als je verzameling groeit, groeit denk ik ook vanzelf je apparatuur mee, als je financiële situatie het toelaat natuurlijk. De beleving van muziek wordt gewoon veel intenser bij goede apparatuur. Je hóórt simpelweg meer.”

Theo in het veld

Magisch

“Zou ik kunnen leven met mindere kwaliteit, vraag ik me wel eens af. Liever niet, maar soms kan het niet anders. Ik was onlangs op vakantie in Nepal, en had twee MP3-spelers meegenomen met daarop de symfonische gedichten van Antonín Dvorák, enkele ‘all time favourites’. Het is ideale natuurmuziek, Dvorak heeft enorm dicht bij de natuur geschreven. Als ik met die muziek door de bossen of door een landschap loop, droom ik vanzelf weg. Dat is de kracht van goede muziek. Het brengt je in een andere wereld, een magische wereld die je zonder muziek niet kunt oproepen. Tenminste, ik niet. En met de beste muziek lukt dat soms zelfs met een MP3-spelertje.”

Imponeren

Maar zo’n MP3-speler, dat is overmacht. Een hoogwaardige sound heeft toch veruit zijn voorkeur. “Ik laat je nu een stukje muziek horen puur om je te imponeren.” In de werkkamer schalt Afrikaan Beat (1962, vinyl) van Bert Kaempfert door de QUADS. Jeugsentiment, zegt Wubbolts, maar ook een ‘verdraaid mooie opname’. Een uitzondering, want voor de mooiste opnames moet je doorgaans niet bij easy listening zijn, maar bij klassiek. Zoals Bernsteins Candide Suite met het Minnesota Orchestra op Reference Recordings, meteen ook de meest audiofiele opname uit zijn collectie. De plaat gaat standaard mee in de koffer als Wubbolts ergens een luisteravond geeft, een hobby die is blijven hangen uit zijn TransTec-tijd. Tijdens zijn demonstraties klinkt uitsluitend klassiek. “Bij klassiek is doorgaans het hifi-streven aanwezig. Het moet zo natuurgetrouw mogelijk klinken. Muziek die te controleren is. Pop is vaak een studiobrouwsel, een kunstmatig gecreëerde sound.” Ook standaard in de koffer: een Fischer Price-platenspelertje uit de jaren zeventig, de ‘eerste cd-speler’, want de platen hebben exact het cd-formaat, en een stapel slecht opgenomen (klassieke) cd’s. Het motto van Wubbolts’ luisteravonden is namelijk: ‘hoe het níet moet klinken’.

Theo voor zijn cd-kast

Kritiek

Maar omdat Wubbolts het ook wel een beetje makkelijk vindt om altijd maar kritiek te spuien op de opnamekwaliteit, is hij ooit als een vorm van zelfreflectie zelf begonnen met het registreren van concerten. Zo is hij al jaren ‘huisopnameleider’ van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Zo’n tien keer per jaar neemt hij een concert van het orkest op. “Hoe kan je kritiek hebben als je het nooit eens zelf geprobeerd heb, of plat gezegd, als je nooit zelf met twee microfoons op je bek bent gegaan. (lachend) Nou, ik kan je vertellen, het is mij gelukt, en het heeft me stukken wijzer gemaakt.” 

De muziek van Theo