Vermogen en Supercharger


Gastauteur | 29 juni 2007 | Fotografie Gastauteur

(advertorial)

In het reeds eerder gepubliceerde artikel "Hoe zit het thuis met uw Hifi installatie?" kon u lezen over versterkervermogen en het geluid dat uiteindelijk door de luidsprekers wordt geproduceerd. Met een gemiddelde luidspreker die een gevoeligheid heeft van 87dB is voor echte HiFi in de huiskamers zo’n schone 300 watt nodig.

Hieronder het vervolg van dit artikel + informatie over hoe zelf eea te testen of een gratis Diagnostic System van Musical Fidelity aan te vragen.

Versterkervermogen – het schrikbewind van de verwarring.

(advertorial)

Versterkervermogen is de bron van veel misvattingen.

Versterkervermogen is opgegeven in watt en is het vermogen dat omgezet wordt in warmte. Er is geen duidelijke relatie met wat we horen, omdat dit een lineaire meting is. Luidsprekers (en onze oren) nemen het geluid waar in decibel stappen. Deze stappen hebben een logaritmische relatie. Als we dit weten hebben we de fundamentele misvatting boven water met wat je oren waarnemen en hoe versterkers zijn gespecificeerd. De oplossing van het probleem is het aantal versterkerwatts te kalibreren in dB-stappen. Hieronder is een conversieschema van watts naar dB-stappen. Gemakshalve zijn we gestart met 50 watt. Dit overzicht is niet gemanipuleerd, het zijn feiten.

 Vermogen in Watt  dBW
 10  10
 20  13
 50  17
 63  18
 79  19
 100  20
 126  21
 156  22
 200  23
 251  24
 316  25
 400  26

Zoals je ziet, op het moment dat je het versterker vermogen kalibreert in dB watt komt er dramatisch naar voren wat versterker vermogen echt is. Allereerst zie je wat het doet als het versterkervermogen wordt verhoogd van bijvoorbeeld 50 naar 100 watt; dit geeft een geluidsverhoging van 3dB. Een verdubbeling van vermogen geeft een minimale luidheid verhoging. Nog een voorbeeld: slechts 1dB (onthoudt dat 1dB de kleinste verandering in geluidsniveau is dat het menselijk oor onder ideale luister omstandigheden kan waarnemen) is het verschil tussen 400 en 500 watt. Wil je echt een verschil horen in geluidsniveau boven de 400 watt moet je wellicht gaan naar 800 watt. (29-26=3 (dB) en dat is waarneembaar.

Gevoeligheid  Vermogen voor 105dB piek
 83dB  800 watt per kanaal
 85dB  500 watt per kanaal
 87dB  325 watt per kanaal
 89dB  200 watt per kanaal
 91dB  130 watt per kanaal

Wellicht een reden waarom versterker fabrikanten deze cijfers onder het tapijt vegen; veel van de specificaties zijn in het licht hiervan onverantwoord waardoor veel versterker/luidspreker combinaties een bescheiden dynamisch bereik hebben. Onze mening is dat een installatie die niet clipt bij pieken van 105db het startpunt is van een echt goede HiFi-installatie. Als je naar een kleine bezetting kamermuziek luistert of altijd op een zeer laag niveau de installatie gebruikt is 105dB niet aan de orde. Wil je levensechte dynamische HiFi dan is 105dB is goed uitgangspunt. Hoe werkt dit uit?

Meten is weten!

(advertorial)

Laten we ervan uitgaan dat bovenstaande rekenwijze je nieuwsgierigheid heeft opgewekt en dat je wel eens wil weten hoe het ervoor staat met je eigen set.

1. Begin met de gevoeligheid van de gebruikte luidspreker. Dit gegeven is te vinden op de achterzijde van de luidspreker of te lezen in de gebruikersinstructie van de luidspreker. Trek van dit getal 10dB af voor de verzwakking die ontstaat op 3 meter luisterafstand. Tel bij de uitkomst 3dB op omdat er twee luidsprekers aanwezig zijn in de luisterruimte. Nu bent je aangekomen in de praktische echte wereld van huiskamer gevoeligheid van je luidsprekersysteem.

2. Besluit welk piek niveau je wilt bereiken. 105dB is een goed uitgangspunt. Sommige mensen vinden dat 110dB beter is. De keus is mag je zelf maken.

3. Trekt van je besluit 2 de uitkomst af van 1. Nu heb je berekend hoeveel dBW het systeem moet zijn

4. In de HiFi.nl Supercharger special vindt u een animatie waarmee u kunt zien welk versterkervermogen in ‘gewone’ watt nodig is. Deze ‘System Diagnostic’ kunt u nu dus hieronder digitaal gebruiken door het witte schuifje bij de juiste getallen te plaatsen. Ga naar hifi.nl/supercharger voor deze animatie.

Tenslotte

Geen van dit alles is kritiek op versterker of luidspreker fabrikanten. Hooguit kan je het als kritiek beschouwen dat je dit bij de aankoop van je set niet wist. Onze uitgangpunten zijn geen hype, de rekenwijze is basis elektronica.

Als je een HiFi-systeem wenst dat de realiteit zo goed mogelijk wenst te benaderen moet je erop kunnen vertrouwen dat het systeem niet inhoud en clipt en bij het bereiken van een redelijk piekniveau.

***

HiFi.nl lezers kunnen een fysieke versie van de System Diagnostic ook gratis en vrijblijvend aanvragen bij HVT (in de HVT van juli is de System Diagnostic ingesloten) via hvt@hifi.nl.