Zelfbouw buizenversterker

Inleiding

Ongeveer een jaar geleden heeft HiFi.nl het special-interest onderdeel Zelfbouw.nl aan haar reeks van publicaties toegevoegd. Want hoewel het zelf ontwerpen en maken van geluidsapparatuur binnen de hifi nooit een echt grote vlucht heeft genomen, bestaat er nog steeds een flinke groep enthousiaste mensen die zich op (semi-)professionelere wijze met de zelfbouwhobby bezig houdt.

Een aanzienlijk deel van de zelfbouwmarkt wordt gedomineerd door luidsprekers. Die zijn relatief eenvoudig te bouwen, en er is niet al te veel elektronische kennis voor nodig om tot een bevredigend resultaat te komen. Het is ook relatief veilig; de kans op ongelukken met elektriciteit is vrijwel afwezig zo lang men zich met passieve luidsprekers bezighoudt.

Een andere tak van sport is het ontwerpen en bouwen van versterkers. Hier komt veel meer technische kennis bij kijken. Dat kan ook de reden zijn waarom er (op internet) naar verhouding weinig artikelen te vinden zijn over zelfbouwversterkers. Daarom verheugt het ons dat we Edwin Boomsluiter aan u kunnen voorstellen. Edwin is een bevlogen hobbyist die er in geslaagd is om zelf een prachtige buizenversterker te bouwen, en daar ook nog eens heel leuk over kan schrijven. Dit is het eerste deel van zijn bouwverslag.

Redactie HiFi.nl

Enige tijd geleden ben ik per toeval in contact gekomen met Marc Brekelmans, de hoofdredacteur van hifi.nl. Tijdens de sociale contacten van de moeders op het schoolplein, bleek dat beide wederhelften dezelfde passie delen voor de betere audio.

Uiteraard is de site bij mij al langere tijd bekend en door mij regelmatig bezocht, maar de bedrijfslocatie en de drijvende kracht(en) achter het gebeuren waren mij niet bekend. Tot mijn verbazing blijkt het bedrijf in mijn eigen woonplaats te opereren en de hoofdredacteur woont nota bene maar één straat verder…over een kleine wereld gesproken!

Tijdens het eerste contact met Marc vertel ik enthousiast over mijn grote hobby: het bouwen van buizenversterkers. Marc geeft aan dat hifi.nl een tijdje geleden is gestart met Zelfbouw.nl, en dat er behoefte is om dit item van de nodige informatie te voorzien. We maken de afspraak om bij mij een avondje luisteren om een indruk te krijgen wat ik bouw, hoe het geheel klinkt, en wat ik eventueel zou kunnen betekenen voor hifi.nl.

Korte voorgeschiedenis

Zo lang als ik me kan herinneren heb ik een bovenmatige interesse voor audioapparatuur en de natuurgetrouwe reproductie van muziek. Ik weet me nog goed de verjaardag te herinneren dat ik van mijn ouders mijn eerste platenspeler kreeg, het moment dat ik mijn eerste cd-speler kocht, maar ook de eerste cd: The Wall van Pink Floyd, die toentertijd (1986) voor maar liefst 100 gulden van eigenaar mocht wisselen. Buiten de investering in de aanschaf van software, werd de hardware ook regelmatig verwisseld voor steeds serieuzere (beter klinkende) en vaak veel duurdere apparatuur.

Vervolg voorgeschiedenis

Door mijn technische achtergrond heb ik altijd de behoefte gehad om zelf audioapparatuur te bouwen en hiermee te experimenteren. Ik heb in het verleden diverse transistor versterkers gebouwd en verschillende systemen uitgeprobeerd, maar nooit tot volle tevredenheid over het resultaat. De wens om zelf een goed klinkende versterker te bouwen is altijd gebleven.

Na het afronden van mijn avondstudie elektronica had ik meer tijd om me met het audio-gebeuren bezig te houden. De jaargangen van diverse audiotijdschriften werden weer van zolder gehaald en de Nederlandse beurzen weer bezocht. Opvallend was de steeds prominentere aanwezigheid van buizenapparatuur op deze beurzen. De weergave van buizenversterkers met hun glanzende en gloeiende kolfjes hebben altijd al een verschrikkelijke aantrekkingskracht op mij gehad. Helaas is de aanschaf van een commerciële buizenversterker altijd geremd door de inhoud van mijn portemonnee…

Op een beurs in Rotterdam werd mijn aandacht getrokken door een fantastisch klinkend en fraai ogend versterkerontwerp van Dhr. Fruitema. Na een korte technische presentatie van het ontwerp, werd gedemonstreerd waar deze versterkers toe in staat waren. Ik was zwaar onder de indruk, dit had ik nog niet eerder gehoord: zo hoort in mijn beleving muziek te worden weergegeven!
 
Met deze ervaring in mijn achterhoofd wilde ik meer te weten komen over het ontwerpen van buizenversterkers en ben ik me gaan verdiepen in de magie (materie) van de buis. Als eerste zocht ik antwoord op de vraag: Is het mogelijk om binnen de perken van mijn budget zelf een goed klinkende buizenversterker te bouwen? Na wat speuren op het internet en globaal rekenwerk, had ik al snel een antwoord op mijn vraag gevonden…

Aan de slag...

...was mijn eerste enthousiaste reactie, maar nu het plan op papier meer concrete vormen begon aan te nemen, doken steeds weer nieuwe vragen op. Van de achterliggende techniek en onderbouwing van keuzes in bepaalde schakelingen schoot mijn kennis tekort, dus ging ik op zoek naar literatuur om deze kennis te verruimen. Al snel kwam ik bij het boek van Menno van der Veen uit (moderne High-End buizenversterkers) waarin, op een leesbare wijze en op verschillende niveau’s, de theorie en praktijk van verschillende schakelingen wordt beschreven. Ik wil geen reclame maken, maar dit boek is zeer de moeite waard gelezen te worden.

Ondertussen had ik een potentiële klant gevonden voor mijn te bouwen buizenversterker, waardoor een aantal randvoorwaarden al waren vastgelegd. Nu nog een goed ontwerp!

Binnenkort volgt deel 2