Anna Maria Jopek Muziekbeleving

“Please, stop me niet in het hokje van de jazz”, smeekt Anna Maria Jopek. “Noch onder folk, pop… whatever. Ik omarm vele invloeden.” Hoe divers de Poolse ster (Warschau 1970) is, valt onder meer te beluisteren op haar twaalfde cd ‘ID’ met bijdragen van onder meer Richard Bona, Branford Marsalis, Dhafer Youssef en landgenote Kayah. Jopek heeft, kortom, vele muziekvrienden, waaronder ook Sting en Peter Gabriel. Maar haar grootste fan is waarschijnlijk Pat Metheny, met wie ze in 2002 de succesplaat ‘Upojenie’ maakte.



Op 22 juni speelt de sympathieke vocaliste, getrouwd met een bekende Poolse radiomaker, op het festival Ocean Diva in Amsterdam, op 24 juni in het Zaantheater in Zaandam. Eerst een nadere kennismaking in De Muziekbeleving Van… (aflevering 23).

“Als je jong bent heb je helemaal niet door wat muziek kan betekenen in je leven. In Polen, net als in landen als Tsjecho-Slowakije en Rusland, was het heel normaal dat kinderen naar de muziekschool gingen en een zeer gedegen opleiding kregen. Voor mij was dat helemaal vanzelfsprekend, want mijn ouders waren zelf veel met muziek bezig. Mijn vader Stanislaw (1935-2006) was een bekende zanger in de volksgroep Mazowsze. Een fantastische tenor, beetje Pavarotti-achtig. Hij trad ook op, geweldig om te zien. Mijn moeder Maria was danseres bij Mazowsze. Ze waren allebei vooral bezig met Poolse volksmuziek.”

Bach en Mozart

“Ik was zeven toen ik naar pianoklas op de muziekschool ging. Mijn zus Patricja speelde viool. Op dat moment betekende dat weinig voor me, ik was daar veel te jong voor. Ik besef nu pas hoe dat die opleiding van levensbelang voor me is geweest. Maar of je nu professional wordt of niet, eigenlijk zouden alle kinderen een muziekopleiding moeten krijgen en moeten weten wie Bach en Mozart zijn.”

Opera

“Opgroeien in het Polen van de jaren zeventig en tachtig was allesbehalve gemakkelijk. Muziek bood een fantastische uitvlucht. Muziek was de enige wereld waarin harmonie bestond. Alle energie en liefde kon je daar instoppen. Dé manier om toch te blijven genieten van het leven. Toen ik vijftien, zestien was, kwam mijn vader op een dag thuis met twee tickets voor de bioscoopversie van de opera ‘Carmen’ met Plácido Domingo. Het was in Polen helemaal niet vanzelfsprekend dat je daar kaartjes voor kon krijgen. Ik wilde helemaal niet mee, want ik had de dag erna een zwaar proefwerk biologie op school. ‘No way’, zei mijn vader, ‘je móet mee naar Carmen. Als je dat ziet, vergeet je dat de rest van je leven niet meer. Dat biologieproefwerk, dat ben je zo vergeten.’ Ik ging mee. De opera was ronduit indrukwekkend, eigenlijk veel te veel indrukken voor een kind, maar ik ben het nooit meer vergeten. [lachend] Of ik geslaagd of gezakt ben voor dat proefwerk zou ik echt niet meer weten.”

Verbeelding

“Bij mijn kinderen probeer ik het nu hetzelfde te doen. Ook al begrijpen ze het niet altijd helemaal, muziek is enorm belangrijk voor de verbeelding van een kind. Ik heb zelf twee zonen, Stasio (7) en Franek (10). De eerste speelt klarinet, de andere cello. Hen een muzikale opvoeding geven, geeft enorm veel plezier. Vooral om ze muziek te laten ontdekken. Zitten we met de hele familie op de bank, laten mijn man en ik ze de masters horen. Hier jongens, dit is Bach, dit is Stan Getz. Vinden ze fantastisch. Net zoals mijn ouders bij mij deden proberen we de bewondering voor muziek een beetje te pushen.”

Sting en Ravel

“Toen ik ouder werd sijpelde ook de pop langzaam door. Mijn eerste popheld was Sting. Zijn ‘Bring On The Night’ heb ik grijs gedraaid. Maar daarnaast luisterde ik ook naar de pianoconcerten van Ravel. Uit beide platen krijg ik nog steeds dezelfde bevrediging als toen. Toen ik later in Warschau aan de Chopin Academie piano ging studeren, kwam daar de jazz bij. Ik was me aan het voorbereiden op een examen middeleeuwse muziek, dat ik een dag later zou hebben, toen iemand aan kwam zetten met ‘First Circle’ van de Pat Metheny Group. Dat was voor mij dus ‘the end of learning’…Zo’n ongelooflijke ontdekking. Ik heb hem de hele nacht zitten luisteren. Ik heb een uur geslapen voor dat examen, wist alles van Pat Metheny, maar niets van middeleeuwse muziek.”

Favorieten

“In de loop der jaren zijn daar nog andere ‘all time favourites’ bijgekomen zoals Joni Mitchells ‘Both Sides Now’,  Miles Davis’ ‘Sketches Of Spain’, bijna alle andere platen van Sting, ‘Beyond The Missouri Sky’ van Charlie Haden en Pat Metheny, ‘Help’ van The Beatles en ‘So’ van Peter Gabriel: misschien wel het beste popalbum ooit.” 

Keuzes

“Ik heb keuzes gemaakt. Sommige waren goed, andere absoluut fout. Ik ontdekte op een bepaald moment dat ik voorbestemd was om een soort van storyteller te worden, met een ingetogen vorm van liedjes. My voice, my story, dat zou het worden. Maar meedoen aan het Eurovisie Songfestival (1997 - red.), dat was completely stupid. Maar toch belangrijk: vanaf dat moment wist ik dat ik zoiets nooit meer moest doen.”

Dromen

“Het is fantastisch om met zoveel music giants te mogen spelen. En vooral leerzaam. Het zijn dromen die uitkomen, maar niet dankzij mij. Ik ben absoluut niet dapper genoeg om die gasten te vragen. Mijn man organiseert dat allemaal. Hij verzint steeds weer geweldige verbonden. Hij kreeg de angels of music zo ver om met me te spelen. Samenwerken is fantastisch omdat je samen veel creatiever bent.”

Nieuwe muziek

“Marcin Kydryñski is mijn levenspartner, maar ook mijn partner in muziek. Hij speelt gitaar mee, produceert, en komt met allerlei nieuwe muziekjes aanzetten. In Polen heeft hij elke zondag een eigen radioshow op de nationale zender. Hij checkt beroepsmatig alle nieuwe dingen. Ik heb daar helemaal geen tijd voor. Momenteel zijn we helemaal into fado en Kaapverdische muziek. Ons huis ademt Portugese sferen. Zo warm, zo intensief, meer expressie vind je nergens. Vooral Mariza en Tito Paris vind ik erg goed.”

Platencollectie

“Mijn man is ook de grootste verzamelaar. [lachend] We hebben waarschijnlijk de grootste platencollectie in heel Polen. Elke muur in ons huis is behangen met cd’s, we wonen in één grote cd-zaak. Alles is netjes geordend op alfabet. Helaas hebben we geen vinyl, want ik hou wel van die sound. De sound van vroeger. We hebben ons gefocust op de cd, omdat we het liefst muziek luisteren in de auto. We rijden in een BMW met een perfecte installatie. Vinyl, dat komt nog wel, denk ik. Als de kinderen groot worden. [lachend] We hebben nog een heel analoog leven voor ons!”

Anna Maria Speakers

“Ook wat betreft apparatuur ben ik bevoorrecht. Mijn man heeft de beste stuff in huis. Wat precies, dat weet ik niet. Ik weet wel welke speakers we hebben. [lachend] Die zijn namelijk naar mij genoemd en gemaakt door Arek Pruszczynski, een audiofiel van de firma Proa Individual. Een special edition. Ik was echt geroerd toen ik ze zag. En ze klinken fantastisch.”

Geluid

“Ik geloof in geluid. Mijn muziek gaat over kleur, climate en details. De muziek moet je niet laten vervliegen. Tijdens het opnemen van platen werken we daarom altijd met de beste mensen, de top. Mijn laatste cd ‘ID’ werd gemixt door Ben Findlay in The Real World Studios van Peter Gabriel. Ik hoor het als het niet klopt. Maar dit klopt helemaal.”

Dvd’s

[lachend] “Ondertussen luister ik ook gewoon naar slechte geluiden op de iPod, flying high in the sky, tussen de concerten en interviews door. Maar vaak liggen we ook ’s avonds met de kinderen op de bank. Dat is zó lekker. Kijken we naar een dvd’tje van Miles Davis, of naar de Rolling Stones. Vinden ze fantastisch. En wij ook. Ook het laatste live-concert van Paul McCartney is te gek. Ik luister trouwens de laatste weken als een maniak naar het werk van Dimitri Shostakovitz. Hij is mijn muziekobsessie van de maand.”


Creatieve stilte

“Maar steeds vaker ook zoek ik de stilte op. Met kinderen heb je namelijk nooit stilte. Uit de stiltes creëer ik mijn geluiden. Noem het creatieve stilte. In de stilte van de studio bijvoorbeeld. Maar het liefst luister ik naar het geluid van de zee. Maar aangezien ik driehonderd kilometer van de Baltische zee woon, is dat niet zo’n optie. Als alternatief spring ik dan maar onder de douche en luister naar het hypnotiserende geluid van ‘warm, whispering water’. Ik bereik dan de perfecte harmonie in mijn hoofd. Het is alsof er een transistorradio in mijn hoofd aan gaat. In een soort trancetoestand, skippend langs de zenders word ik overspoeld met een vloedgolf aan goede ideeën.”