Visiting Naim (deel 2)

Dit is deel 2 van het artikel, vorige week publiceerden we het eerste deel.

De een na laatste ruimte staat vol met apparaten die zesendertig uur lang aan de stroom hangen alvorens zij eindelijk hun aluminium jas toebemeten krijgen en doorgeschoven kunnen worden naar de verpakkingsafdeling. In het onverhoopte geval dat een CD speler na alle eerdere controles gedurende deze test alsnog disfunctioneert dan zal de software dit signaleren en de aard van het defect op het display af te lezen zijn.

Het geluid van de grote nietmachine die van kartonnen platen dozen maakt is hier al te horen. Doorlopend komen we bij gigantische stellingen met ingepakte producten en verzendklare pallets met bestemmingen over de hele wereld. Nog steeds is Groot-Brittannië de belangrijkste afzetmarkt, op de tweede plaats gevolgd door Duitsland. Van de klaarstaande partijen is de grootste bestemd voor Duitsland maar de voor Canada bestemde zending is ditmaal niet veel kleiner.

Research and Development

Voordat we naar de eetzaal gaan brengen we nog even een kort bezoek aan deze relatief grote afdeling. Met zijn drieëntwintig medewerkers lijkt de afdeling in verhouding tot het totale personeelsbestand van 115 een onevenredig groot aantal personen te bevatten. Tot duidelijk wordt dat Naim immer een aantal innovatieve projecten heeft lopen en een groot deel van de tijd van deze afdeling gaat zitten in de eindcontrole van producten uit de toplijn.

Hoofd van de afdeling is Roy George, de man die in de begintijd van Naim binnenstapte terwijl hij op dat moment nog elektronica studeerde aan de Plymouth University. Deze ontwerper van legendarische luidsprekersystemen en inspirator van het team verblijft op het moment van ons bezoek helaas in het buitenland zodat een interview er niet in zit.

Misschien maar goed ook want ons wordt uitdrukkelijk gevraagd om geen foto’s te maken van een model luidspreker dat nu in ontwikkeling is en evenmin iets te zeggen over een wel zeer interessant component dat mogelijk begin volgend jaar al op de markt zal komen. Laten we dus maar snel gaan lunchen.

Food for body & soul

Het eten blijkt eveneens van Naim kwaliteit te zijn waarna we ons doorvoed en voldaan begeven naar een wel heel interessant deel van dit gebouw; de luisterruimte. Deze is mooi groot en hoog terwijl hij met zijn afgeronde hoeken ook in akoestische zin enigszins aangepast blijkt te zijn. Gezeten op de comfortabele groenlederen banken genieten we even van een korte rustpauze terwijl we luisteren naar enkele selecties die afkomstig zijn van een LP van The Killers en een CD van Boz Scaggs.

De draaitafel is uiteraard een met een Naim toonarm uitgeruste Linn en de CD speler is een CD 555. Het Naim systeem staat in zwarte Naim Fraims en de SL 2 luidsprekers staan op Naim manier met hun rug tegen de wand opgesteld. Het geluid heeft de kenmerkende Naim sound; direct, muzikaal en involverend met een hoog ‘live’ gehalte. Op mij heeft het dan ook weer hetzelfde effect als altijd; ik zit direct in de muziek en kan mijn voet niet stil houden. Alsof ik dat zou willen. We hebben echter maar weinig tijd want Alain Ainslie, general manager van NaimNet, wacht op ons om ons zijn uitgebreide verhaal te vertellen.

NaimNet

NaimNet is een multi room audio distributie systeem dat door Naim ontwikkeld is als antwoord op de conventionele multiroom oplossingen. In die gangbare toepassingen wordt de installateur, en de klant, volgens Alain geconfronteerd met meerdere problemen. Uitstekende geluidskwaliteit is moeilijk te realiseren, het programmeren en installeren is een langdurige en ingewikkelde bezigheid en de hoeveelheid weg te werken bekabeling is groot omdat je gedwongen wordt te werken met gescheiden transportlijnen voor a/v signalen, controle en data.

Door gebruik te maken van StreamNet technologie van het Amerikaanse NetStreams – het beste IP protocol voor niet gecomprimeerde A-V distributie en controle - brengt Naim standaard IP (Internet Protocol)technologie in contact met de wereld van de High End custom installation. De voordelen zijn legio. Allereerst maakt het gebruik van de standaard infrastructuur van een vaak al bestaand PC netwerk met alle daarbij behorende flexibiliteit en connectiviteit. Bijvoorbeeld met de in huis aanwezige computers maar ook met het achterliggende internet of, via ADSL, met auto, boot of caravan.

Verder kan het bediend worden via een touchscreen (los of geïntegreerd in diverse NaimNet producten) of bijvoorbeeld een keypad. Er is in principe geen limiet aan het aantal kamers of woningen dat aan het systeem gekoppeld kan worden. Het belangrijkste voordeel is echter de ongecomprimeerde geluidskwaliteit. Basis in iedere ruimte is een Naim versterker die zijn signalen kan betrekken van iedere op het netwerk aangesloten bron. Alain noemt meerdere door Naim ontwikkelde apparaten die als bron kunnen dienen waaronder de NS01, NS02 en NS03 Music Servers en de DAB/FM tuners zoals de NNT01 die zelfs vier tuners in zijn behuizing herbergt waardoor ieder gezinslid zijn eigen station kan kiezen. De enige noodzakelijke aansluitingen zijn een ethernetverbinding en een antenneaansluiting.

Uiteraard kunnen met het NaimNet systeem naast de audiovisuele middelen ook al die andere functies bediend worden die installateurs op hun lijstje hebben staan. Zoals het bedienen van de verlichting, de gordijnen etc.

More food for body and soul

Na het gesprek met Alain Ainslie wordt het tijd om onze bagage bij het hotel af te geven alvorens we met Doug Graham en Naim’s CEO Paul Stephenson gaan dineren in een uitstekend lokaal restaurant. Gedurende de geanimeerd verlopende tafelgesprekken nodigt Paul ons uit om na afloop een bezoek te brengen aan de luisterruimte in zijn woning. Opnieuw een aantal NaimFraims naast elkaar met daarop, hoe kan het ook anders, de toplijn van Naim.

Ik tel liefst drie NAP 500 eindversterkers en vermoed dan ook dat hij bij het aansturen van de twee zwarte DBL luidsprekers gebruik maakt van het Snaxo 362 Electronic Crossover. Hoe dan ook, een CD van Bob Dylan verdwijnt onder de langzaam op zijn plek zakkende deksel van de CD 555 toplader en meteen begrijp ik waarom Paul vasthoudt aan dit wat oudere type fullrange weergever van Naim. Bob is in ons midden en even later geldt hetzelfde voor Patricia Barber, zittend aan haar vleugel en vergezeld van haar voltallige begeleidingsgroep. Het einde van een geslaagde avond.

De tweede dag begint met een onvervalst origineel English Breakfast. Compleet met gebakken eieren, bacon, sausages, champignons en tomaten, vergezeld van warme toast met English marmelade. Lovely! Aan het eind van de straat bevindt zich één van de oudste kathedralen van Engeland en voor onze korte ochtendwandeling kiezen we dan ook unaniem voor deze bestemming.

Salisbury Cathedral bestaat dit jaar 750 jaar en dit heuglijke feite staat groot aangekondigd op hoge schuttingen die een stuk van dit bouwwerk aan het oog onttrekken. Een groot gedeelte staat in de steigers vanwege zeer noodzakelijk onderhoudswerk. Desondanks blijft de aanblik imposant en priemt de trotse ‘Sphere’ nog immer 404 voet hoog de lucht in. Bij terugkomst in het hotel staat Doug ons al weer op te wachten om ons naar Naim Headquarters te brengen waar begonnen wordt met een rondje koffie en thee.

Naim for Bentley

Terwijl wij aan de koffie zitten heeft iemand de Bentley voorgereden en nieuwsgierig lopen we achter Paul Stephenson aan naar buiten om dit Britse statement op wielen te bewonderen. Paul neemt ons mee voor een testrit waarin we niet alleen zullen kunnen genieten van de prestaties van de Bentley maar ook van die van het daarin geïntegreerde Naim audio systeem. Als doel van de rit kiezen we voor één van de vele bezienswaardigheden die Wiltshire kent; Stonehenge.

Eenmaal op Southampton Road neem ik uitgebreid de tijd om, gezeten achter de bestuurder (rechts achterin dus), de uiterst luxueuze omgeving in mij op te nemen. Ik word omgeven door glanzend chroom, schitterend gepolitoerd wortelnotenhout en zacht, uiterst soepel zwart-antracietkleurig leer. De zit is meer dan comfortabel hetgeen in tegenspraak is met het gevoel dat ik tijdens het rijden krijg. De auto stuurt namelijk uiterst strak en gedraagt zich als een weliswaar zeer stabiele maar tegelijkertijd ook extreem snel en direct op gas, stuur en rem reagerende sportwagen. In de hoofdsteun van de zetel voor mij bevindt zich een dvd scherm en naast mij is goed te zien dat er zeer veel aandacht besteed is aan het in visuele zin optimaal in het portier integreren van de Naim luidsprekers.

Paul vertelt ondertussen dat de Naim versterker 15 luidsprekers aanstuurt met een vermogen van 75 W per kanaal. Achterin zijn twee 200 mm subwoofers geplaatst, in iedere hoek van de auto bevindt zich een drieweg speaker systeem bestaande uit een 150 mm bas unit, een 80 mm midrange unit en een 26 mm tweeter terwijl de laatste weergever, een 26 mm tweeter, zich in het midden van het dashboard bevindt en zorgdraagt voor een stabiel beeld. Op het moment dat Paul de geremasterde versie van Michael Jackson’s Thriller op hoog volume ten gehore brengt werp ik een blik op de voetganger die op dat moment de auto passeert terwijl wij stilstaan voor het stoplicht. De jongeman geeft geen krimp. Niets van het lage tonen geweld uit de auto is tot zijn jonge oren doorgedrongen. Mijn complimenten voor het Naim/Bentley team!

Wanneer Patricia Barber het van Michael overneemt – er zitten ten slotte vier audiofielen in deze auto – word ik getroffen door de uitzonderlijke kwaliteit van de weergave. Op de boordcomputer roept Paul door een druk op de Naim knop het Naim menu op. Nu kan hij kiezen uit acht verschillende modes en achtereenvolgens krijgen we de verschillen te horen. Eerst ‘Naim Audiophile’, vervolgens ‘Driver Optimized’ waarbij het klankbeeld gericht wordt op de bestuurdersplaats, ‘Balanced’ waarbij alle vier de zitplaatsen op gelijke wijze bediend worden, ‘Rear’ gericht op de zitplaatsen achterin, ‘Enhanced’ voor maximale prestaties, ‘Classic’ dat het majestueuze in klassieke muziek benadrukt, ‘Digital media’ waarmee de klank van mp3 bronnen wordt geoptimaliseerd en ‘Speech’ dat de articulatie van gesproken woord versterkt. Verder is er nog een loudness, een dynamic compression en een op vijf manieren in te stellen Gala functie. Deze laatste komt er grofweg op neer dat bij variërende snelheden het systeem automatisch compenseert op een wijze die maakt dat voor het gehoor zowel de waargenomen frequentiebalans als het volume niet veranderen. Heel bijzonder om te ervaren.

Stonehenge

Inmiddels zijn we aangekomen bij de door een waterig winters zonnetje beschenen steenformatie die gerekend wordt tot één van de wereldwonderen. Terwijl wij gedrieën door de snijdende wind in de richting van dit prehistorische monument lopen neemt Paul de gelegenheid te baat om in de auto te blijven en enkele zakelijke telefoontjes af te handelen. Circa 3050 voor Christus was er op deze plek al een greppel en een aardwal (henge), 2600 voor Christus stond er een houten structuur in het midden en van 2500 tot 1500 voor Christus werd een stenen monument geconstrueerd en ge(her)groepeerd. De grote stenen in het midden zijn Sarsen stones, over een afstand van dertig kilometer versleept vanaf Marlborough Downs. De kleinere stenen staan bekend als Bluestones en komen van 385 kilometer ver uit de mystieke Preseli Mountains in Wales. Wat een onvoorstelbaar karwei om te klaren.

Op de weg terug naar Salisbury doen we een pub aan om het middagmaal te gebruiken. Wanneer Paul de achterklep van de Bentley opent om ons de gelegenheid te bieden onze camera’s uit het zicht op te bergen valt pas op hoe weinig ruimte Naim versterker en subwoofers in de kofferbak innemen. Het enige wat op hun aanwezigheid duidt is een metalen strip met daarop de naam van het audiomerk. Het maakt ons slechts nieuwsgieriger naar de versterker. Bij Naim aangekomen begeven we ons dan ook weer naar de Research & Development afdeling waar Steve Sells ons het verhaal over zijn vijftien kanaals versterker vertelt.

Opvallend is het vele koper dat in het opengewerkte model te bewonderen is. Afscherming is dan ook erg belangrijk bij dit ontwerp. Niet alleen voor Naim maar ook voor Bentley dat iedere vorm van interferentie tussen de diverse elektronische systemen wil uitsluiten. Beide merken zijn aan elkaar gewaagd wat betreft het stellen van uitzonderlijk hoge eisen. Zo zijn auto en audio installatie gedurende langere tijd blootgesteld aan de extreme klimatologische omstandigheden van Death Valley in de Amerikaanse staat Californië waar temperaturen tot 49 graden Celsius geen uitzondering zijn. Maar ook zijn er 137 luidsprekermodellen uitgeprobeerd en getest voordat de uiteindelijke versie genade vond in de ogen en oren van de ontwerpers.

It Is The Music That Matters

Na het gesprek met Steve volgt onze tweede luistersessie. Een zeer interessante, want ditmaal zullen de in de CD 555 CD speler afgespeelde CD’s afwisselend versterkt worden door in eerste instantie het geïntegreerde instapmodel de Nait 5i en in tweede instantie de spiksplinternieuwe Nait XS. Laatstgenoemde biedt niet alleen 10 Watt meer per kanaal maar heeft ook een actieve voorversterker hetgeen inhoudt dat er een aparte externe voeding op aangesloten kan worden.

Miles Davis’ So What van het album Kind Of Blue laat het verschil al duidelijk horen, zowel in de textuur van de trompetklanken als in die van Coltrane’s saxofoon. Nog duidelijker wordt het verschil bij een song van Jackson Browne dat een zeer geleidelijke opbouw kent. De tweede keer klinkt niet alleen zijn stem rijker maar hoor ik plotseling ook de volledige impact van het koor terwijl dat me de eerste keer maar nauwelijks opgevallen was. En waar komt dat laag vandaan. De Nait 5i zet een fraai geluid neer maar wanneer ik plannen zou hebben om de Nait 5i aan te schaffen zou ik in dit geval toch iets langer doorsparen en voor de nieuwste loot aan de reeds volle Naim boom kiezen.

Op mijn verzoek voegt zich op het laatste moment ook Naim label manager Simon Drake nog bij ons luistergroepje. Sinds hij de teugels overgenomen heeft is het label een andere koers gaan varen dan onder Anna Tooth het geval was. Destijds profileerde het label zich met name met klassieke, jazz en gitaar muziek. De voor de consument belangrijkste verdienste van Simon is dat hij daarnaast de hedendaagse muziek als speerpunt geïntroduceerd heeft. Deze muziek verschijnt nu op het Naim Edge label.

Als voorbeeld luisteren we naar een track van het album Bumblebees van de band Jump Ship. Atmosferische beats à la Massive Attack in combinatie met stuwende elektrische gitaren en bas. Mijn interesse is gewekt. Simon geeft me een exemplaar mee van het recent uitgebrachte Phantom Limb van de gelijknamige groep dus daar zult u binnenkort wel een recensie over kunnen lezen. Een tweede initiatief van Simon is het DVD/Audio CD Twinpack. Een normale audio cd en een dvd met WAV files (24 bit 88.2 kHz) in één verpakking. Het eerste twinpack waarvan u kunt genieten betreft een live opname in Wigmore Hall. Cellist Tim Hugh brengt samen met pianiste Olga Sitkovetsky werken ten gehore van o.a. Bartók, Rachmaninov, Paganini en Fauré. Interessante ontwikkelingen dus.

Time to say goodbye!

Twee dagen voor een bezoek aan deze fabrikant is eigenlijk te weinig. Er zijn nog zo veel interessante mensen te spreken en evenzoveel producten onder de loep te nemen. Maar de check-in tijd voor de retourvlucht naar Schiphol nadert en we worden dan ook gedwongen om afscheid te nemen.
Terwijl Doug ons door de avondspits loodst laat ik in gedachten de twee dagen nog eens aan mijn geestesoog voorbij trekken en ik kan niet anders dan tot de slotsom komen dat ik zeer onder de indruk ben van dit eigenzinnige, originele, innovatieve en bovenal muzikale Naim.

Het merk heeft zeer eigen, originele, vernieuwende en uitermate levensvatbare ideeën en weet deze op prachtige wijze vorm te geven. De bouwkwaliteit is subliem en de klank van de door mij beluisterde componenten laat de muziek heerlijk tot zijn recht komen. Great brand, guys!