Luisterbezoek Roger

Een hoog niveau werkelijkheidsweergave wordt pas gehaald als aan ook de schijnbaar triviale details de juiste aandacht is besteed. Alles aan de set en in de onmiddellijke omgeving van de set moet zogezegd kloppen. Het beste uit een set halen is daarbij net een beetje als bergbeklimmen: de laatste meters naar de top vergen een ander en steviger soort inspanning dan de eerste kilometers aan de voet van de berg. Slechts echte doorzetters met kennis van zaken én met goede oren slagen er in de vlag op de top te zetten oftewel: zij kunnen zich prijzen met een muziekweergave van het hoogste niveau.

Zo, de toon is gezet. Vanmiddag ben ik te gast in een klein dorpje gelegen in de periferie van dé Limburgse groeikern, Roermond. Een oase van rust in een dynamische omgeving. Rust, die ik ook daadwerkelijk ervaar bij mijn gastheer thuis.

Lager pitje

Roger is net als ik een begin veertiger. Leuk om te ontdekken dat we op een paar maanden na vrijwel even oud zijn. Ik moet hem ook nog jaren geleden geheid vaker tegen het lijf zijn gelopen op de MTS waar ik ook student was!

Ook Roger heeft daar net als ik elektronica gestudeerd. Na zijn MTS is hij zijn vak trouw gebleven, hij werkt al ongeveer 19 jaar als elektronicamonteur bij een producent / distributeur van beveiligingsapparatuur. Mijn gastheer deelt zijn huis met zijn ouders die al op leeftijd zijn. De laatste maanden heeft hij hard gewerkt aan een behoorlijke uitbreiding in het knusse huis. Door al dat werk zijn de audio-activiteiten tijdelijk wat op een lager pitje komen te staan. Nu alles achter de rug is heeft hij de draad echter opgepakt.

Roger blijkt iemand te zijn die een grote passie heeft voor muziek met een behoorlijke diepgang, zoals hij zelf omschrijft. Ook heeft hij een behoorlijke kennis van zaken op dat vlak. Niet alleen geeft hij er blijk van goed op de hoogte te zijn van alle belangrijke omwikkelingen in de Hifi-branche, hij is ook nog eens behoorlijk handig en bouwt ook regelmatig zelf. De set waar we naar gaan luisteren vanmiddag bestaat echter, op enkele zelfbouwkabels na, uit louter merkcomponenten.

Roger: “Muziek is altijd al mijn passie geweest maar de interesse voor de betere muziekweergave begon begin jaren 90 pas echt serieuze vormen aan te nemen. Nadat ik de standaardboxen van een Philips draagbare radio verving door de, destijds zeer populaire, BOSE 301 luidsprekers hoorde ik dat ik daarmee al een belangrijke stap naar verbetering had gemaakt. En die 301 werden een heel stuk beter nadat ik de filters en units in de kasten had vervangen door betere. Zelfs zo goed dat een vriend van me nog steeds speelt met mijn opgewaardeerde BOSE speakers.

Inmiddels kreeg het Hifi-virus steeds meer vat op mij. De Philips radio werd al ras vervangen door een zelfbouw ontwerp van Elektuur, de Mini Crescendo. Langzaam maar zeker, door vallen en opstaan, zelf bouwen en slim samenstellen heb ik de set op het kwaliteitsniveau dat mij voor ogen staat.”

Doordachte upgrades

Nu is de definitie van kwaliteit voor iedereen weer anders. Roger heeft een uitgesproken mening over geluidskwaliteit en dat is zeker terug te zien in de componentkeuze. Hij is zeker niet over één nacht ijs gegaan bij het samenstellen van zijn set. Een beetje geluk dat hem is toegevallen heeft ook nog eens bijgedragen aan het uiteindelijke resultaat. Het voert te ver om uitvoerig stil te staan bij zijn gehele audiogeschiedenis. Hoe dan ook, elke upgrade heeft doordacht plaatsgevonden hetgeen heeft geleid tot de set die vanmiddag centraal staat. Diverse componenten die ik tijdens een bezoek aan Roger een paar jaar geleden heb gezien zijn inmiddels vervangen. Veel componenten van zijn “oude” set doen echter nog steeds dienst, wel of niet ge-upgrade. Voor mij een indicatie dat Roger heel behoedzaam, via de weg van de geleidelijkheid, heel overwogen zijn upgradepad uitstippelt. Ik ben zeker benieuwd hoe zijn set klinkt vergeleken met een paar jaar geleden.

De componenten van Roger staan op een stevig metalen rek met hardstenen plateaus. Ongewenste resonanties treden hier niet op, iets waar het loopwerk en de platenspeler zeker blij mee zijn. Ongewenste resonanties zijn ook geen issue bij de uiterst fraaie set Sonus Faber Guarneri Homage luidsprekers die Roger voor een heel scherpe prijs van een particulier heeft kunnen overnemen.
Roger: “Het zijn dan weliswaar monitoren, maar dankzij het flinke gewicht van het totale systeem (luidspreker, stand en hardstenen plateau wegen maar liefst 90 kilo) krijgt het geluid veel meer body dan dat je op grond van de afmetingen zou kunnen verwachten. Gewicht is sowieso een belangrijke factor zeker als het luidsprekers betreft. Voor de grap hebben we eens mijn oude B&W Nautilus 804 luidsprekers ingeklemd zodat daarmee een behoorlijk gewicht werd gesimuleerd. De B&W ging daardoor veel preciezer en “full-bodied” klinken! “

Vanmiddag luisteren we naar de Bryston versterker die aangestuurd wordt door de Ayre K-3-RP voorversterker. Af en toe wordt de Bryston eindversterker vervangen door een imposante zelfbouw versterker die volgens Roger beter klinkt dan de Bryston. Het aansluiten ervan gaat echter gepaard met een aantal hindernissen, vandaar dat hij niet zo vaak dienst doet in zijn set.

Het is al een jaar of twee of drie geleden dat ik voor het laatst bij Roger ben geweest. Ik kan ik de typische “sound” echter nog wel herinneren. Ik was destijds al onder de indruk van het muziek die werd weergegeven door zijn B&W Nautilus 804 luidsprekers, zijn AVM Cd-speler (die thans als loopwerk dient) zijn Ayre voorversterker en Bryston eindversterker die nog steeds dienst doen. Ik herinner me een sound zoals ik die destijds niet verwachtte van de Nautilus. In plaats van een ietwat warme gloed die de sound van de 803 kenmerken was er toen in de set van Roger niets van te merken. Het systeem had een stevige grip op de Nautilus en voor het eerst had ik het gevoel hier een setje Nautilus te horen spelen naar beste kunnen. Snel, levendig, precies.

Even schrikken

Ondanks dat zijn set een paar jaar geleden al een bovengemiddelde prestatie neerzette was de kennismaking met de vernieuwde set van Roger wel even schrikken. Om maar meteen met de deur in huis te vallen, zelden heb ik een muziekweergave gehoord waar je zo stil van wordt als bij Roger thuis. “Stil”, dat is inderdaad één van de zaken die me als eerste opvallen. De muziek lijkt vanuit het niets te komen, vanuit een gitzwarte achtergrond. Roger: “Als we praten over het dynamisch bereik in de muziekweergave dan wordt deze te vaak gemeten ten opzichte van zijn “headroom” aan de bovenkant, zijn maximale uitsturing. Muziek echter wordt opgebouwd vanuit stilte. In stilte zit de kracht, de emotie van de muziek. Het is daarom zinvoller om het dynamisch bereik vanuit het nulpunt op te bouwen. Hoe ruisarmer, hoe stiller een set, hoe meer de muziek gaat spreken.”

Hier ben ik het absoluut mee eens. Ook in mijn eigen set heb ik veel aandacht besteed aan schone stroom en goede bekabeling. Aspecten die kunnen leiden tot een duidelijk hoorbare verlaging van de noisefloor van de set. In de set van Roger is de uitzonderlijk lage noisefloor goed waarneembaar. De Sonus Faber Guarneri Homage luidsprekers blijken tevens een uitzonderlijk brede en diepe stage neer te zetten alsmede een laagweergave die niet lijkt te passen bij de afmetingen van deze bijzonder fraai gestyleerde en afgewerkte luidsprekers. Het laag kent body, impact en gaat verrassend diep. Maar als er iets is dat me bij mijn strot grijpt is het tocht wel … die rust en die stilte die, zelfs op het moment dat het allemaal wat drukker wordt in de muziek, als een rode draad, als een altijd aanwezige onderstroom de muziek lijkt te dragen.

Hallelujah

Met een brok in de keel luister ik naar het nummer “Hallelujah “ van Jeff Buckley op LP. Ik geloof niet dat ik met mijn ogen heb geknipperd laat staan heb geademd zo bijzonder was deze ervaring. De kleinste nuances in de stem van Jeff, de diepe zucht aan het begin van het nummer, de rusten tussen de noten laten de muziek vibreren en raken me in mijn hart. Door de enorme transparantie van het geluid lijkt de geluidsweergave vederlicht te zijn, heel ijl alsof je bovenop die spreekwoordelijke bergtop staat, zoals in de inleiding is benoemd.

We draaien nog wat andere nummers van Björk. Muziek waar je eens lekker je tanden in kan zetten. In ieder geval krijg ik niet de kans lui achterover in de luisterstoel te zitten. Het zijn die kleine klanknuances in haar uitdagende stem die je uitdagen, verwarren, van je stuk brengen, je op je plaats zetten. De waanzinnig goede detailweergave van de set laat alle onderdelen horen die de muziek van Bjork zo mooi kleuren en die je meenemen in de buitenaardse contreien waar Björk zich soms lijkt te bevinden.

De ene na de andere plaat en CD zetten we op. Het is telkens weer die rust en die holografische transparantie die ervoor zorgt dat ik pijlsnel deel uitmaakt van de muziek, welk nummer we ook draaien. Tot slot zet Roger de plaat Caverna Magica op van Adreas Vollenweider. Niet voor niets, het is de laatste plaat die ik bij hem beluisterde tijdens mijn vorige bezoek aan Roger een paar jaar geleden. Destijds was ik al onder de indruk van de weergave van het fraaie openingsnummer. De set van vanmiddag laat me nog veel intenser genieten dan toen. Het onderaardse landschap wordt hier zoveel mooier uitgetekend als in de oude situatie een paar jaar geleden. Caverna Magica heet de plaat en nu pas voel je die magic ook echt …

Tot slot

Tijd om afscheid te nemen. Roger heeft me absoluut overtuigd van de kwaliteiten van zijn set. Zelden heb ik zulk een stille, transparante en muzikale set mogen ervaren als bij Roger. Niet alleen heeft Roger de nodige technische kennis om alles goed te laten klinken, hij beschikt ook nog eens over gouden oren. Een combinatie om je gelukkig mee te prijzen.

Roger is duidelijk zeer tevreden over zijn set. Verbeterpunten zijn er ook niet. De set is immers zeer uitgewogen. Iedere kleine verandering in zijn set betekent het creëren van een disbalans in de set. Om die balans weer terug te krijgen moeten er dan ook elders in de set wijzigingen plaatsvinden. En zo blijf je bezig … nee het is goed zo vindt Roger, iets dat ik absoluut met hem eens ben.

Het is tijd om te gaan. Ik dank Roger voor de uiterst aangename middag die ik samen met hem heb mogen doormaken. Ik wens hem ook veel succes en bovenal nog meer muziekplezier met zijn bijzonder fraaie set. Het was aangenaam vertoeven op de top van Mount Everest!