NAD Essential - 40 Jaar In Dienst Van Muziek

Begin jaren '70 van de vorige eeuw maakten Japanse en Amerikaanse fabrikanten de dienst uit in de hifi. Zij bouwden complexe apparaten met steeds meer (onnodige) functies en specificaties die bedoeld waren om indruk te maken op cijfer-fetisjisten in plaats van muziekliefhebbers.

Een groep Europese fabrikanten, distributeurs en winkeliers zag dit met lede ogen aan en besloot in 1972 het muzikale heft in handen te nemen. Hoewel het een gezamenlijke actie betrof, wordt de Britse elektronicus en natuurkundige Martin L. Borish vandaag de dag beschouwd als de geestelijk vader en oprichter van het merk dat nieuwe dimensies in de audio wilde verkennen: New Acoustic Dimension, oftewel NAD.

Eind jaren 60 werd muziek de belangrijkste vorm van entertainment in de huiskamer, en onvermijdelijk groeide ook de belangstelling voor betere weergave. Daar werd gretig op ingesprongen door fabrikanten die zich bedienden van marketingtechnieken die afleidden van de werkelijke essentie: muziek weergeven. NAD dacht daar anders over, maar het bleek niet eenvoudig te zijn om de gewenste vereenvoudiging rigoureus door te voeren.

Het publiek had daar wat meer tijd voor nodig, en het duurde nog tot het eind van de 70-er jaren voordat de briljante NAD technicus Bjørn Erik Edvardsen de hifiwereld versteld liet staan met zijn inmiddels legendarische NAD 3020 Series 20 versterker. Van de vijf versies die er over de jaren van zijn gemaakt werden bijna 1,3 miljoen exemplaren verkocht!

Huiskleur
De reden voor dat succes is vrij simpel: de 3020 bleek ondanks zijn ongelooflijk lage prijs over een enorme muzikaliteit te beschikken, maar hulde zich in een sobere en begrijpelijke behuizing die alleen de hoogstnodige bedieningselementen op het grijze front had zitten.

Die unieke kleur is overigens ontstaan vanuit een communicatiefout tussen NAD en de fabrikant. NAD was namelijk het eerste merk dat in Europa haar apparatuur ontwikkelde, maar het in het verre oosten liet produceren.

Eenvoud en Waar Voor Je Geld
De NAD 3020 kan worden beschouwd als een historisch ijkpunt, want de eenvoud, gunstige prijs en muzikaliteit die daarin werden gecombineerd zijn tot op de dag van vandaag de drie belangrijkste uitgangspunten van het merk. Eenvoud in bediening wil overigens niet zeggen dat de schakeling niet gecompliceerd of verfijnd mag zijn, als hij maar nuttig is en goed werkt, niet teveel kost en bijdraagt aan de geluidskwaliteit.

Een belangrijk voordeel van verstandig ontwerpen is dat de prijs van een apparaat relatief laag blijft. NAD hanteert de opvatting dat ze apparatuur maken voor intelligente mensen die willen uitgeven wat nodig is, en niet 'wat de gek er voor geeft'. Een goed ontwerp mag nooit ten koste gaan van de klant...

Goed ontwerpen doe je volgens NAD met slimme oplossingen, niet met een enorme zak geld. Een apparaat van NAD moet bij de mensen thuis indruk maken, niet terwijl het in de showroom staat... Zomaar wat uitgangspunten die het merk door de jaren heen de nodige hoon en soms zelfs verachting hebben opgeleverd, maar het simpele feit dat NAD inmiddels veertig jaar bestaat bewijst hun gelijk.

Prestaties en technologie

Het is eigenlijk heel simpel: de muziek die bij de luisteraar thuis uit de luidsprekers komt, moet zoveel mogelijk lijken op de muziek die in de studio de microfoons in is gegaan. Op het gebied van tonaliteit kom je al snel een heel eind, maar de timing en de dynamiek moeten ook blijven kloppen en dat is een stuk lastiger. De ontwerpfilosofie van NAD is er op gebaseerd dat het gehele plaatje nog steeds klopt als het uit de luidsprekers komt.

In de loop der jaren heeft NAD een aantal bijzondere of zelfs unieke technologieën bedacht om de integriteit van het muzieksignaal te bewaren. Om te beginnen is daar de manier waarop de voeding van hun versterkers werkt. NAD gaat uit van het 'effective power' principe, wat betekent dat de voedingsbuffer groot genoeg is om veel stroom te leveren bij pieken in het muzieksignaal. Het dynamisch vermogen is vele malen groter dan het RMS-vermogen. Het opgegeven wattage is dan ook geen theoretische waarde die gemeten is met een 8 Ohm weerstand, maar een realistisch getal, gemeten onder gebruiksomstandigheden. Deze schakeling wordt nog steeds doorontwikkeld, en heeft in verschillende vormen en onder verschillende namen (onder andere Power Envelope, en tegenwoordig PowerDrive) zijn waarde getoond.

Soft Clipping
Een andere unieke schakeling van NAD is Soft Clipping. Als een versterker overstuurd wordt (meer vermogen moet leveren dan binnen zijn vermogensbandbreedte haalbaar is), wordt de sinusgolf van het wisselstroomsignaal afgetopt (in het Engels: clipping), en treedt hoorbare vervorming van het muzieksignaal op. Dat is niet alleen onprettig voor de oren, maar ook gevaarlijk voor met name tweeters, omdat het 'geclipte' signaal gelijkstroom bevat wat tot doorbranden kan leiden. Soft Clipping grijpt in voor het moment dat deze vervorming optreedt, door de golfvorm van het muzieksignaal subtiel te transformeren naar een iets lager en onvervormd niveau. De muziek blijft goed klinken en de luidsprekers zijn behoorlijk goed beschermd.

Onder normale gebruiksomstandigheden heb je Soft Clipping eigenlijk niet nodig, maar bij feestjes kan het een welkome functie zijn; het wordt daarom ook wel de 'party-switch' genoemd. Soft Clipping kan op de meeste NAD apparaten naar wens in- en uitgeschakeld worden, maar is echter geen garantie: te hard blijft te hard.

Music First Een tijd geleden gebruikte NAD de slogan Music First. Een eenvoudig statement waar meer achter schuilgaat dan je zou denken. Deze slogan zou op korte termijn wel eens nieuw leven ingeblazen zou kunnen krijgen... In de beginjaren van NAD was de concurrentie vooral bezig met de technologie van hifi. Meetcijfers werden belangrijker dan muzikaliteit, en de marketing richtte zich steeds meer op het aantal nullen achter de komma. Veel is er sindsdien niet veranderd, de nadruk ligt bij een belangrijk deel van de concurrentie nog steeds teveel op bijzaken.

Het getuigt van lef en doorzettingsvermogen dat NAD nog altijd met enige regelmaat een vinger opsteekt en vraagt: "Ja, leuk allemaal, maar hoe zit het met de muziek?" Door het consequente denken vanuit die muziek heeft NAD een sterke positie in zowel de stereo- als home-cinema markt verworven. Het is een van de weinige 'mainstream' hifi-merken die sinds de jaren ’70 nog steeds met een groot en breed productengamma in de markt vertegenwoordigd zijn.

De Toekomst
Anno nu staat de hifi-markt voor grote uitdagingen, de entertainment-consumptie is verschoven. Internet, games en films vormen nu de hoofdmoot, en bij een jongere generatie consumenten lijkt weinig besef meer van goede geluidskwaliteit. Desondanks steekt NAD veel tijd en moeite in technische innovatie. De Direct Digital versterkers M2 en C390DD (en de daarvan afgeleide Docking Station VISO 1) die de afgelopen jaren op de markt kwamen zijn de voorhoede van een nieuwe generatie apparatuur die past bij een moderne levensstijl. Ook NAD houdt zich bezig met Streaming Music en doet dat met de M50 en M52 op een bijzonder hoog niveau. Het aantal digitale bronnen in onze huishoudens neemt gestaag toe. Digitale televisie, Youtube, muziek streamen vanuit ‘de Cloud’, de computer als bron...voor een innovatieve fabrikant als NAD allemaal mogelijkheden om op hoog muzikaal niveau een slag te maken.

Digitale versterkers als de M2 en de C390DD vormen het hart van een moderne entertainment-installatie, maar leveren veel meer dan weldoordachte connectivity. Ze dragen het oerprincipe van NAD uit, dat stelt dat de muziek steeds voorop moet staan. En naarmate de unieke technologie verder doorsijpelt naar de lagere prijsklassen zullen steeds meer mensen (opnieuw) kennis kunnen maken met het merk dat ooit is opgericht om de consument van betere muziekweergave te voorzien. En dat is een mooi uitgangspunt voor de volgende 40 jaar...