Scrat

Wat is er voor de verstokte audiofiel leuker dan het aanschaffen van nieuwe geluidsdragers, exotische accessoires of nóg betere apparatuur? Gezellig spelen met kabels, dempers en de opstelling van de luidsprekers, onbegrijpelijk vertaalde handleidingen haastig doorbladeren of meteen opzij leggen want er moet muziek klinken. Dat is immers waar de HiFi-hobby om  draait.

Voor deze ongeneeslijke aandoening bestaat geen remedie zodat familieleden en kennissen de patienten vaak (tot op zekere hoogte) laten begaan. Maar daarmee is het aankoop-dilemma van de audiofiel niet verminderd, integendeel. Naast de brede keus aan apparatuur in een bepaalde prijsklasse komt men tegenwoordig steeds vaker voor de volgende keus te staan: nieuwerwets of toch ouderwets? Single-Ended Triode of juist Klasse D, of mischien een (voor-) versterker met digitale of modulaire ingangen?

Gaat de cd-speler naar een nieuw baasje omdat hij wordt vervangen door een SACD variant of komt er een platenspeler naast te staan zodat er weer kan worden genoten van de oude LP collectie? Het grootste dilemma in het `nieuwe tijdperk` van de HiFi moet wel meerkanaals zijn want hoe combineer je de kwantiteit van bijvoorbeeld vijf kanalen met de kwaliteit van een zo goed mogelijke weergave? Een gedegen audiospecialist kan helpen bij het vinden van de juiste combinatie maar desondanks zal de muziekminnende hobbyist(e) zelf de keuze tussen minimalistisch klassiek of multifuncioneel modern moeten maken.

Scrat?

Vrijwel iedereen kent de Ice Age animatiefilms, met de hypernerveuze oer-eekhoorn Scrat die met name gedurende de eerste film tevergeefs probeert om de zo begeerde eikenoot te pakken te krijgen. Daar heeft hij alles voor over maar toch ontglipt het rotding hem elke keer weer. Gelukkig is het vinden van de gewenste muziekweergave voor de meeste audiofielen geen zaak van levensbelang maar ik heb door de jaren heen heel wat liefhebbers gezien die qua gedrevenheid aardig in de buurt kwamen van Scrat. Perfectionisme kan helpen bij het optimaliseren van een systeem en het is vaak een belangrijke drijfveer voor audio ontwerpers maar het kan ook leiden tot onrust en ontevredenheid. Wanneer een kien oor voor detail omslaat in audiophila nervosa kan een muziekliefhebber verworden tot een audioneuroot die met een Scrat-achtige uitdrukking achter de luidsprekers zit. Dat kan toch nooit de bedoeling zijn.

Onbereikbaar?

Is het vinden van een prettig weergavesysteem dan echt zo moeilijk? De uitspraak `door de vele bomen het bos niet meer zien` is helaas wel van toepassing op de electronicabranche als geheel en de audiowereld in het bijzonder. Terwijl het eerder genoemde cartoonfiguurtje zich op slechts één doel hoeft te richten (wat al moeilijk genoeg blijkt te zijn) is het voor de audiofiel juist lastig om een richtpunt te vinden binnen het grote aanbod. Nadat een budget is vastgesteld (en thuis een zo geloofwaardig mogelijke reden is gegeven waarom het oude apparaat écht niet meer kan) moet er zoals eerder genoemd steeds vaker een bewuste keuze worden gemaakt tussen klassieke of moderne technologie.

Oud én Nieuw?

Maar waarom niet beide werelden omarmen? Een buizenversterker met afstandsbedienig, of een CD-speler met buizen uitgangstrap, het kan heel goed samengaan. Ook zien we steeds vaker Phonotrappen terugkomen in nieuw ontworpen (voor-) versterkers en receivers wat mede te danken is aan de niet aflatende interesse in `het zwarte goud`. Wat betreft kwantiteit versus kwaliteit zullen er vaak ongewenste of ongebruikte functies in een nieuw apparaat zitten, vooral bij apparaten die zijn voorzien van  electronische en/of digitaal geregelde besturingsfuncties. Bij de vaak extreem uitgebreide `connectivity` die aan veel nieuwe ontwerpen wordt toegevoegd mag vanuit audiofiel oogpunt best een vraagteken worden geplaatst.

Aan de andere kant is de betere audiofabrikant zich hier terdege van bewust en zal men zeker proberen om negatieve invloeden tot het absolute minimum terug te brengen. Extra Connectivity en uitgebreide bedieningsfuncties bestaan eigenlijk al heel lang. Vooral Japanse apparatuur uit de jaren zeventig kreeg vaak het absolute maximum aan functies en aansluitingen mee van hun makers. Maar ook in die tijd waren er fabrikanten (vaak uit de hoek van de `Cottage Industry`) die puristisch/minimalistisch uitgevoerde apparatuur in omloop brachten, wat uiteindelijk de bakermat voor de zogeheten `High End` audio (overigens een onduidelijke en vaak misbruikte term) zou gaan worden.

Werkelijkheidsweergave of Entertainment?

`Werkelijkheidsweergave` is een oude term maar nog steeds een zeer accurate omschrijving van het `hoogste doel` binnen de audiowereld ("The Closest Approach To The Original Sound" - van QUAD`s Peter Walker is er nog één). Om dat doel in ieder geval te benaderen moeten er dus keuzes worden gemaakt, niet alleen op punt van harmonie binnen de weergaveketen maar ook op punt van luidspreker-opstelling, akoestiek en kabels. De synergie tussen de verschillende componenten is het meest belangrijk en wanneer dat klopt kunnen zelfs vrij betaalbare systemen voor verassende resultaten zorgen.

Minimalisme is overigens geen absolute must, zelfs niet bij traditionele tweekanaals weergave. Functies zoals een werkelijk goed ontworpen toonregeling of een Mono optie kunnen best nuttig zijn. Sommige opnames worden bij de Mixing Engineer of de Mastering Engineer teveel afgestemd op radio of microsetjes waardoor de weergave overdreven en vermoeiend overkomt. Een goed ontworpen toonregeling kan dan uitkomst bieden zodat er beter kan worden genoten van de muziek. Mono weergave heeft verschillende pluspunten maar deze functie is het meest effectief bij mooie oude opnames die ooit in Mono werden uitgegeven maar later werden verknoeid door een nep-Stereo mix (denk aan oude Blue Note en Beatles opnamen).

Soms moet een systeem als een veelzijdig `entertainment center` fungeren, waar naast muziek ook films en computer `Games` aan bod moeten komen. Hoe de balans tussen puristische muziekweergave en breder entertainment dan uitvalt, hangt uitendelijk af van de samenstelling en kwaliteit van de toegepaste apparatuur. Hoogwaardige Home Theater systemen zijn zeker in staat om een gedegen muziekweergave neer te zetten en wanneer er vaak multikanaals (SA-)CD`s of DVD`s worden gedraaid kan dat een extra reden zijn voor de aanschaf van een dergelijk systeem.

Genieten

Als we het standpunt van Scrat innemen (namelijk, dat er maar één mogelijk einddoel bestaat) dan zal er weinig van ontspannen luisteren terecht komen want dan zal de jacht op de ultieme weergave altijd boven het tevreden gebruik van het aanwezige systeem worden verkozen. Een verbetering doorvoeren is altijd spannend en leuk want we zijn liefhebbers en wie loopt er niet warm voor een mooi nieuw apparaat, een prachtig klinkende luidspreker of een handgebouwd pick-up element? Naast een goede weergavekwaliteit willen we ook graag een mooie afwerking en prettige bediening. Allemaal prima en legitiem, maar laten we ook niet vergeten om tussendoor zoveel mogelijk te genieten van muziek.