Nieuw of Tweedehands?

Hobby's kosten geld, de ene wat meer dan de andere, maar er moet altijd geld bij. Dat is zeker ook van toepassing op hifi. Als je daar ooit een serieuze eerste stap in hebt gezet, en gebeten bent door 'het virus', dan zul je regelmatig financiële afwegingen moeten maken. Een belangrijk aspect van de hifi-hobby is namelijk dat je met enige regelmaat de behoefte zult voelen om (een onderdeel van) je installatie te vervangen voor iets beters. De zoektocht naar de weergave die het beste bij je past is nu eenmaal eindeloos.

De eerste keuze bij het aanschaffen van iets nieuws is vrij simpel: nieuw of tweedehands? Voor beide opties is wat te zeggen. Nieuw kopen heeft een paar belangrijke voordelen. Ten eerste de stand der techniek. Het is beslist niet zo dat moderne apparatuur altijd beter klinkt dan oude, maar vaak is dat wel zo. Een ander belangrijk punt is het advies dat een goede hifi-specialist kan geven.

Foto: Henk Boot

Je vervangt meestal niet je hele set, en dan is het een goed idee om na te denken over de `match` die het nieuwe component moet gaan maken met de rest van de installatie. Een ervaren hifi-dealer kan daar een belangrijke helpende hand in bieden. En natuurlijk moeten we de garantie niet vergeten. Die is meestal niet overdraagbaar, en dus een belangrijke factor in de overweging.

Maar er zijn natuurlijk ook voordelen aan tweedehands kopen. Nieuwe hifi-apparatuur kent een redelijk snelle afschrijving. Gemiddeld moet je na het eerste jaar al rekening houden met 40% waardevermindering, zeker als het apparaat alweer een opvolger heeft gekregen. Bij de meer exotische merken – die vaak langer met een model doen – is die afschrijving wat minder groot, maar nog steeds aanzienlijk. Zo kun je dus voor een aantrekkelijk(er) bedrag een apparaat aanschaffen dat nog lang niet achterhaald is, vaak niet eens zo heel erg afwijkt van de opvolger, maar toch voor net iets meer dan de helft van de nieuwprijs wordt aangeboden.

Handige neef

Ook kun je, juist vanwege het feit dat garantie vaak niet overdraagbaar is, een tweedehands apparaat naar hartenlust onderhanden laten nemen door een handige neef of gerenommeerd bedrijf. Voor een relatief gering bedrag kunnen allerlei interessante modificaties worden uitgevoerd. Of dat veel zin heeft is trouwens een totaal andere discussie die we op een later tijdstip misschien nog eens moeten voeren...

De voors en tegens zijn, hoewel uiteenlopend, aardig in balans. Misschien is het daarom handig om per apparaatsoort een paar specifieke `problemen` te noemen die de audiofiel op het kronkelige pad der occasions kan tegenkomen. Het lijkt een hele waslijst, maar zie het als een soort bijsluiter. De meeste enge dingen die kunnen gebeuren staan er in, maar dat wil niet zeggen dat het ook gaat gebeuren.

Cassettedecks – Niet lachen, er schijnt een soort opleving plaats te vinden. Een goed opgenomen cassette klinkt trouwens beter dan een mp3-file, en er zijn nog volop nieuwe tapes te koop. Audiofielen met nostalgische inslag kunnen op internet en in kringloopwinkels voor absurd lage bedragen hun slag slaan. De valkuilen zijn echter vrij groot, want er zit veel mechanica in zo`n apparaat en ze hebben vaak jaren stilgestaan. Versleten of slecht uitgelijnde koppen, uitgelubberde rubber snaartjes die capstan of opwindspoel aandrijven, ingedroogde smeermiddelen; de kans op extra kosten is realistisch. Nu zijn snaartjes vaak nog te koop én eenvoudig zelf te vervangen, maar een versleten kop is echt een probleem. Bij twijfel geldt: niet inhalen. Voor bandrecorders geldt eigenlijk hetzelfde, met dien verstande dat reparatie van die dingen vaak veel duurder is.

CD-spelers – Veel voormalige topspelers gaan véél langer mee dan de fabrikant had voorzien, want ze draaien vandaag de dag nog steeds vrolijk door. Op zich een goede zaak, maar bij tweedehands aanschaf zijn er toch een paar aandachtspuntjes. Want de laser gáát er een keer mee ophouden, of het hele loopwerk blaast met een zucht van verlichting de laatste adem uit. Reparatie daarvan kost soms meer dan de dagwaarde. Kleiner leed wat zelf te verhelpen is: ingedroogde white-grease die het openen en sluiten van de lade ooit moest versoepelen en nu juist voor een krassend of ratelend geluid zorgt. Niet schadelijk, wel lastig.

Versterkers

Versterkers – Als een versterker ouder dan tien jaar is kan het een goed idee zijn om de condensatoren in de voeding te laten vervangen. Je hoort pas hoe groot de invloed van oude, vermoeide condensatoren is wanneer ze vervangen zijn. Het geluid is dan weer fris en dynamisch. De veroudering wordt tijdens het gebruik veroorzaakt door het voortdurende laden en ontladen, en door de hogere temperatuur die in veel versterkers voorkomt. Vooral sommige klasse-A ontwerpen hebben door hun forse warmte-ontwikkeling vaker een set nieuwe elco`s in de voeding nodig.

Ook kunnen de potmeters van de volumeregeling of bronkeuzeschakelaars vuil zijn en niet goed meer functioneren. Een tip uit eigen ervaring: contactspray maakt meer kapot dan je lief is, en dan draait het toch op vervanging uit. Reparaties aan versterkers kun je beter niet zelf doen, en dus kost het weer fors munten. Bij een versterker die vijf jaar werkloos op zolder of in de schuur gestaan heeft hoef je daar niet eens over na te denken: die condensatoren zijn volledig ontladen, en krijgen van de eerste stroom in lange tijd soms zo`n opdonder dat ze geheel of gedeeltelijk de geest geven. Los nog van de dikke laag oxidatie op de geleidende delen van de volumepotmeter...

Luidsprekers – Lastige dingen, want als ze normaal gebruikt worden kunnen ze bij wijze van spreken een mensenleven mee. Maar vaak ook het meest mishandelde component in een hifi-keten. Mogelijke euvels: bramen aan de spreekspoelhouder omdat de conus uit de magneet is gesprongen door te hard draaien. Dat geeft een krassend en dus zeer vervelend bijgeluid. Ook: verzakte conussen omdat de lijm waarmee de rolrand aan de korf van de unit is vastgemaakt onder invloed van warmte is gaan schuiven. Of nog erger: doorbakken tweeters die amper nog iets doen omdat de spreekspoel is verbrand door te veel stroom. In zeldzame gevallen komen ook opgeblazen filtercomponenten voor. Eigenlijk weinig waar je zelf wat aan kan doen, en dus weer extra kosten.

Platenspelers en elementen

Platenspelers – Alweer mechanica, en dus gevoeliger voor slijtage. Het lager is van vitaal belang voor ongestoord functioneren. Nu gaan de lagers in de betere platenspelers vaak decennia mee, maar als er bijvoorbeeld altijd een zwaar aandrukgewicht op de draaitafel is gebruikt kan het lager daaronder te lijden hebben gehad.

Ook slecht onderhoud (om de vijf jaar een drupje speciale olie is kennelijk ook nog teveel gevraagd) is een gevaar dat op de loer ligt. Ook met de arm kan wel wat mis zijn. Bij een éénpuntsophanging kan het puntje waarop de arm balanceert afgerond of verbogen zijn, en bij een cardanische ophanging kan er speling op de `gewrichten` zitten. Allebei niet leuk en niet goedkoop on te repareren of vervangen.

Element – gevaarlijk, want het onderdeel waar het vooral om draait (de naald) is zo klein dat je het eigenlijk onder een stereoscoop moet bekijken om zeker te weten dat er nog voldoende `op zit`. En dan bedoel ik geen vuil (want dat is altijd te verwijderen), maar diamant. Een versleten naald is zeer stomp, tast dus hoog in de groef af, pikt daardoor meer tikken en ruis op, en slaat gemakkelijker over. De cantilever waar de naald op gemonteerd is kan ook verbogen of krom zijn. Als dat zo is: laten liggen! Bij aankoop via het internet is vooraf bekijken niet mogelijk, dus maak daar zeer goede afspraken met de verkoper over...

Conclusie:

Er zijn twee belangrijke factoren die bepalen of je tot aanschaf van een tweedehands apparaat over kan gaan, en dat zijn gezond verstand en een goede luisterproef. En welbeschouwd gelden die ook voor de aanschaf van een nieuw apparaat. Speel je graag op safe of ben je graag helemaal bij de tijd, koop dan iets nieuws. Wil je iets beters dan met het gegeven budget bereikbaar is, en ben je bereid bepaalde risico`s weloverwogen te nemen, dan is de tweedehandsmarkt je plek.